«dehqonchilik va meliorasiya asoslari»

O’zbekistonda o’sadigan ba’zi begona o’tlar urug’ining son

Begona o’tlar	O’suv davrida bir tupdagi urug’lar soni (dona)
Yulduz o’t Oksho’ra Jag’-jag’ Semiz o’t Ko’k itqunoq Oq itqunoq Mayin Eshaksho’ra Yovvoyi gultojixo’roz Pechak Tuyaqorin Kakra G’umay Qashqarbeda Bangidevona Shumg’iya Buztikan Ajriq Salomalaykum Qamish Shuvoq	15-25000 1000-150000 1250-73000 1750-74100 700-6000 150-6000 167-1600 130-600000 500000 250-5000 260000 25-7000 500-236000 1500-20000 500-55000 100-175000 950-11000 300-20000 500-10000 50000 150000

Begona o’tlarga qarshi kurashishdagi qiyinchiliklardan biri ular urug’ining bir tekis unib chiqmasligidir, chunki ular har xil namlik va temperatura talab etadi. Masalan, yulduzo’t urug’i o’rtacha 3⁰S da, yaltirbosh metlaniki 10-12 ⁰S da, yovvoyi gultojixo’roz, kurmakniki 23-27 ⁰S da, qo’ypechak, g’umayniki 25-30 ⁰S da unib chiqadi.
Eshaksho’ra urug’ining unishi uchun o’zining quruq og’irligiga qaraganda 60 %, qo’ypechak – 100%, ituzum –271,42 % suv talab qiladi.
Olabuta yetilganlik darajasi har xil bo’lgan urug’ hosil qiladi. Oq rangli, yirikroq urug’lar qulay sharoit bo’lsa, pishib to’kilgan yili unib chiqadi, mayda jigarrangli urug’lar ikkinchi yili, mayda qalin pustli qora yaltiroq urug’lar esa uchinchi yili unib chiqadi. Begona o’tlarning urug’i har xil muddatlarda unib chiqaveradi, shuning uchun dalalarda yil davomida begona o’tlarni uchratish mumkin. Agar ular bir vaqtda unib chiqqanda edi, ularni yo’qotish ancha oson bo’lar edi.
Madaniy o’simliklarga qaraganda begona o’tlar urug’ining barvaqt yetilishi va pishishi ularga xos xususiyatdir. Hosil yig’im-terimi boshlanguncha begona o’tlar urug’i pishib, yerga to’kiladi va bir qismi hosilga qo’shilib ketib uni ifloslantiradi. Agar begona o’tlarning urug’i pishib to’kilgandan keyin bir tekisda unib chiqqanda edi, ularga qarshi kurash bir muncha yengillashgan bo’lar edi.