Delphi tilida

n 
ioosB 


1024 
1027 
1034 


1047 
a x 
900 
900 
10 393995 3999950p 
4 399995 1533980^ 
3 339995 11 99985p 
S 399995 31 99980p 
8 399990 31 99960p 
4 399995 1599930p 
7 399995 2793965p 

Total maydonidagi hamma qiymatlar yig‘indisini quyidagicha 
hisoblash mumkin: 
procedure TFormLButtonlClick (Sender: TObject);
var 
R : Double; 
begin 
R:=0; 
with Queryl do begin 
DisableControls; 
Close; 
Open; 
repeat 
R:=R+ Queryl TotalValue; 
Next; 
until EOF; 
First; 

266 

EnableControls; 
end; 
end; 
DisableControls usuli DBGridni qayta chizishni man qilish uchun 

9.9.MB bilan ishlashda Delphi grafikasi 

MBningjadvali ma’lumotlari asosida grafiklar qurish uchun Delphi 
komponentalar politrasining DataControls sahifasidagi TDBChart 
komponentasi ishlatiladi. Bu komponenta yordamida grafiklar yaratish
uchun ma’lumotlar manbai, ya’ni MB yaratilgan bolishi zarur. Grafik 
yoki gistogrammalar yaratish ketma-ketligi quyidagi qadamlarda 
bajariladi: 
l.Ishlab chiqilgan MBning loyiha formasi ekranga chiqariladi. 
2.TDBChart komponenta formasi asosiy formaga joylashtiriladi. 
Buning uchun TDBChart piktogrammasi sichqonchada ko‘rsatilib 
ikki marta chiqillatiladi. 
3.Grafik muharriri chaqiriladi. Forma sarlavhasi ustiga sichqoncha 
ko‘rsatgichini olib kelib ikki marta tez-tez chiqillatiladi yoki o‘ng 
sichqoncha tugmachasi bosilib lokal menyudan Edit Chart buyrug‘i 
beriladi. Edit Chart muharririga quyidagi parametrlarni o‘rnatish 
mumkin, ulaming tavsifi quyidagicha: 
Series —bir necha grafiklar variantlarini tavsiya etadi; 
General —umumiy parametrlarni o‘rnatish mumkin, masalan, 
grafik olchamini kattalatish (kichraytish); 
Axis —grafik koordinata o‘qlarini aniqlaydi; 
Show Axis —chap, o‘ng. past va yuqori o‘qlarni tanlaydi; 
Scales — koordinata o‘qi masshtabining xossalari qiymatini 
aniqlaydi; 
Automatic —ma’lumotlami avtomatik masshtablashtiradi; 
Title —o‘qlar bo‘yicha matn yozishni aniqlab, uningjoyla-shishini 
va shriftlarini aniqlaydi; 
Titles —grafik sarlavhasi matnini yozishni ani i aniqlab, uningjoylashishi
va shriftlarini aniqlaydi; 
Ligent —grafiklarga tushuntirish ma’lumotlarini beradi; 
Panel —parametrlar panelini joylashtiradi; 
Paging —ko‘pqatorli grafikning parametrlarini aniqlaydi. 
4.Grafikvariantlarinichiqarishva tanlash. KeraklivariantnitanlashChart
sahifasidagiSeriesboliminingADD tugmachasinisichqonchada chiqillatish 
bilan amalga o a oshiriladi. Bu oynadagi boshqa tugmachalaming vazifalari: 

267 

Delete —tanlangan joriy variantni o‘chiradi; 
Title —har bir tanlangan variantga sarlavha qo‘yishni bajaradi; 
Clone —grafikdan nusxa tayyorlaydi; 
Change —joriy variantning turini o‘zgartiradi. 

Inntm I 

r x 

5.Grafik qurish uchun ma’lumotlar manbai tanlanadi. Buning 

uchun tanlangan variant ikki marta sichqonchada chiqillatiladi va u 
yerdan DataSaurce sahifasiga kirilib, DataSet qatoridan Tablel jadvali
tanlanadi. Keyin Tables belgisidan (metkasidan) kerakli maydon olinadi
va x, y bo‘yicha koordinata o‘qlari aniqlanadi. Close tugmachasi 
bosilib, oyna yopiladi. 

rrfitlnnDDCharH 
Uwi S— | 
rcmj< : {Hntml Msrt!
| 
r? X 

|YaW*1 

_*j 

r 
■¥ 

K |h 

■* k 
T1 ftAi*Tn# 

- 

■—PM 

6.Formaga grafikjoylashtiriladi. 

268