Dərs kitabları №: 1 Ünvan: az6200, Zaqatala Şəhəri, Heydər Əliyev prospekti №: 88

TƏFSİR ÜSULU VƏ TARİXİ
26
e.  Bir  sözü  bir  dildən  başqa  bir  dilə  çevirib  təfsir  etməyə  də 
tərcümə deyilir.
Termin kimi isə tərcümə, “hər hansı bir dildəki söz və ya kəlamın, 
eynilə başqa bir dildəki bənzəri ilə ifadə edilməsidir”.
Tərcümə  məfhumu,  hərfi  və  ya  ləfzi,  mənəvi  və  ya  təfsiri 
tərcümə deyə iki qismə ayrılır: 
a. Hərfi (ləfzi) tərcümə: Nəzmində və tərtibində əslinə bənzəmə-
sinə diqqət olunan tərcüməyə “hərfi (ləfzi) tərcümə” deyilir. Bu tər-
cü mə növündə tərcümə olunacaq kəlmələr bir-bir ələ alınır, onların 
ye rinə qoyulacaq sözlər hər bir yönü ilə diqqətlə incələnir. Fərqli 
dil lər arasında bu tərcümə metodundan istifadə etmək çox çə tindir. 
Buna görə də Quranı hərfi tərümə etmək mümkün deyildir.
b.  Təfsiri  (mənəvi)  tərcümə:  Nəzmə  və  tərtibə  bağlı  qalma-
dan  hər  hansı  bir  sözün  bəzi  şərh  və  izahlarla  başqa  bir  dilə 
nəql  edilməsinə  “təfsiri  tərcümə“  deyilir.
 
Günümüzdə  daha  çox 
tərcümənin bu növündən istifadə olunur. 
3. Məal
Bu kəlmə də təvil sözü kimi “əvl” kökündən törəmişdir. Lüğətdə 
“bir şeyin özü, xülasəsi və nəticəsi” mənasına gəldiyi kimi “naqis ol-
maq” mənasına da gəlir. 
Termin olaraq məal, “bir sözün mənasını hər cəhəti ilə deyil, bir az 
naqis olaraq ifadə etmək” deməkdir. 
Bildiyimiz kimi Quran həm ləfz (söz), həm də məna etibarilə 
Allah kəlamıdır. Onu mükəmməl olaraq tərcümə etmək mümkün 
deyildir. Hər nə qədər onun təfsiri tərcüməsi
 
mümkün olsa da, in-
san Quranın bütün məna və məqsədlərini kamil bir şəkildə ortaya 
qoya bilməz. Buna görə də alimlər Quran tərcümələrinə “tərcümə” 
deməkdən çəkinmiş və onun yerinə “məal” kəlməsini işlətmişlər. 

---