QURANIN TARİX SƏHNƏSİNƏ ÇIXIŞI 17
4. Quran və əvvəlki ilahi kitablar Qurani-kərim Tövrat, Zəbur və İncildən sonra gəlmişdir. Buna
görə də Quran bu kiatbları da əhatə edir. Belə ki, Quran, keçmişdə Al-
lah tərəfindən bir çox peyğəmbər göndərildiyini, onlara kitab və ya
səhifələr verildiyini bildirir. Quranda Hz. İbrahimin səhifələrindən,
Hz. Musaya verilən Tövratdan, Hz. Davudun Zəburundan və Hz.
İsanın İncilindən bəhs olunur.
12
Quran, xüsusilə Tövrat və İn-
cil haqqında geniş məlumat verir, bu kitablarda keçən mövzu və
qissələrə yer ayırır. Kainatın və insanın yaradılışı; Cənnətdən çıxa-
rılış; Nuh Tufanı; Hz. İbrahim, İshaq və Yaqub; İsrailoğullarının
tarixi; Hz. Yusif; Hz. Musa və Fironla mübarizəsi, Misirdən çıxış,
İsrailoğullarının çöldəki həyatı; Talut (Saul), Davud və Süleyman;
Zəkəriyyə və oğlu Yəhya; Məryəm, oğlu İsa ilə həvariləri və s.
mövzular Kitabi-Müqəddəslə Quranın ortaq mövzularıdır. Bun-
dan başqa Quran bu ilahi kitablarda keçən beynəlmiləl prinsipləri
təkrarlamış, bu kitabların nə qədər mühafizə olunub-olunmadığını
ortaya qoymuşdur.
13
Quranla əvvəlki müqəddəs kitablar arasında bəzi fərqliliklər
də vardır. Məsələn, Quranla bu ilahi kitabların kitab şəklinə salın-
ması bir-birindən fərqlidir. Yəhudi etiqadına görə Hz. Musa özünə
gələn vəhyləri yazaraq kitab halına gətirmiş
14
və özündən sonrakı-
lara təslim etmişdir. Ancaq bugün bir çox elm adamı qəbul edir ki,
Tövrat zaman keçdikcə kitab formasına düşmüşdür. Tövratın orta-
ya çıxışı, Hz. Musadan sonrakı vəziyyəti, günümüzə qədər gəlişi,
mövcut Tövratın nə zaman və kimlər tərəfindən yazıldığı kimi
mövzular mübahisəlidir. Hz. Musanın yaşadığı e.ə. XIII əsrdən Ba-
bil əsarətinin başladığı e.ə. VI əsrə qədər Tövratın bir neçə dəfə yox
12 bax. Nisa, 4/136
13 bax. Bəqərə. 2/89, 136; Ali-İmran, 3/3, 84; Maidə, 5/48; Ənam, 6/92;
Hədid, 57/26-27
14 Çıxış, 17/14; 24/3; 34/27; Saylar, 33/2; Təsniyə, 31/9, 24-26.