Dərs kitabları №: 1 Ünvan: az6200, Zaqatala Şəhəri, Heydər Əliyev prospekti №: 88

TƏFSİR ÜSULU VƏ TARİXİ
12
1. Məkkə, Qüreyş və Peyğəmbərimizin ailəsi
Peyğəmbərimizin mənsub olduğu Qüreyş qəbiləsini Məkkədə 
və  hətta  o  bölgədə  məşhurlaşdıran  şəxs,  Rəsulullahın  beşinci 
nəslindən babası olan Qusay B. Kiləb olmuşdur. Qusay Məkkəni 
din  və  ticarət  mərkəzi  halına  gətirmişdir.  O,  həcc  ziyarətinin 
müqəddəsliyini daha da artırmaq üçün fərqli yerlərdə olan bütlərin 
hamısını  Kəbədə  topladı.  Bundan  başqa  Qüreyşə  aid  məsələləri 
müzakirə  etmək  üçün  ağsaqqallardan  ibarət  “Darun-Nədvə” 
məclisini qurdu. Müharibənin mübah və haram olduğu ayların ela-
nı, ticarət karvanlarının göndərilməsi kimi mühüm qərarlar burada 
alınır, eyni zamanda nikah, sünnət və s. mərasimlər də burada ke-
çirilirdi. Karvanlar buradan yola çıxar və təkrar bura qayıdardı. Ha-
ram ayları (rəcəb, zülqaidə zülhiccə və məhərrəm) xüsusi əhəmiyyət 
daşıyırdı.  Bu  aylarda  müharibələr  dayanır  və  bunun  nəticəsində 
də ticarət həyatı canlanırdı. Məhz bu aylarda həcc ziyarətləri olur, 
Ukaz yarmarkaları qurulur, hər kəs ticarət və sənətkarlıqla məşğul 
olurdu. Şairlər və xətiblər öz ədəbi hünərlərini göstərirdilər. Kəbəyə 
və həcc vaxtında hacılara Qusayın oğlanları xidmət göstərirdilər.
Daha  sonrakı  dövrlərdə  Qusayın  nəvəsi  Haşim  Suriyaya 
gedərək  Qüreyş  karvanlarının  təhlükəsizliyini  təmin  etmək  üçün 
Bizansla  müqavilə  bağladı.  Haşimin  yolunu  izləyən  qardaşları 
Abduşəms, Müttəlib və Nofəl də Həbəşistanda Nəcaşi ilə, Yəməndə 
Himyər  kralı,  İranda  da  farslarla  müqavilələr  bağladılar.  Beləlilə 
Qüreyş həm yay, həm də qış aylarında sərbəst şəkildə bu bölgələrə 
karvan göndərməyə başladı. Yayda karvanlar Suriya və Fələstinə, 
qışda  isə  Yəmənə,  bəzən  də  Qırmızı  dənizi  keçərək  Həbəşistana 
göndərilirdi.  Haşimin  bu  səyləri  nəticəsində  Məkkə  böyük  gəlir 
əldə etdi və Qüreyş qəbiləsi zəngin bir qəbiləyə çevrildi. VII əsrdə 
Qüryeşin içərisindən bir çox zəngin tacir ortaya çıxmışdı və onlar 
Hind  okeanı  və  Şərqi  Afrika  ilə  Aralıq  dənizi  arasındakı  ticarəti 

---