Ders Kurulu: 203 Dersin Adı: Portal Sistem

Ders Kurulu: 203

Dersin Adı: Portal Sistem

Özet: Vena portae hepatis, canalis analis’in alt kısmı hariç, sindirim sisteminin abdominal parçasındaki organlardan, (oesophagus’un abdominal parçası, mide, dalak, pankreas, safra kesesi, kalın barsaklar) özellikle ince barsaklardan gelen besin maddelerinden zengin venöz kanı karaciğere götüren vendir. 2. lumbal vertebra seviyesinde vena mesenterica superior ile vena splenica’nın birleşmesiyle oluşur. Vena splenica, vena mesenterica superior ve vena mesenterica inferior olmak üzere üç büyük venin kanını taşır. Vena portae hepatis’e direkt olarak açılan venler; vena gastrica sinistra, vena gastrica dextra, vv. paraumbilicales,vena cystica, karaciğerin diafragmatik yüzünde yer alan venler ve vena pancreaticoduodenalis superior’dur. Erişkinde portal sistem ven’lerinde kapak yoktur, basınç diğer ven’’lere oranla daha yüksektir.

Porta-caval anastomozlar; portal sistem ile caval sistem (v. cava superior, v. cava inferior) ven’leri arasındaki anastomozlardır. Portal hipertansiyon ve obstrüksiyon durumlarında klinik açıdan büyük önem taşırlar.

Porta-caval anastomozlar; oesophagus ile mide birleşim yerinde, canalis analis’in alt kısmında, umbilical ve retroperitoneal bölgede bulunur.

Öğretim Üyesi: Doç.Dr. Nuran Yener

Ders Kurulu: 203

Dersin Adı: Pankreas ve Dalak

Özet: Pancreas karın arka duvarında ve midenin arka yüzünde duedonum ile dalak arasında, peritonun arka kısmında yer alır.Caput pancreatis, collum pancreatis, corpus pancreatis ve cauda pancreatis olmak üzere 4 kısımda incelenir.

Ductus pancreaticus major, pancreasın ana kanalıdır. Ductus choledochus ile birleşir ve duedonumun pars descendens’ine açılır. Ductus pancreaticus minor duedonumun pars descendens’ine direk açılır.Arterleri, arteria splenica, arteria pancreaticoduodenalis superior ve arteria pancreaticoduodenalis inferior’dur. Pancreas’ın venleri vena portae hepatis’e dökülür. Lenfatikleri nodi coeliaci ve nodi mesenterici superiores’e açılır. Plexus coeliacus’tan gelen sempatik ve parasempatik (vagal) liflerle inerve edilir.

Dalak (spleen) lenfoid bir organdır. Midenin fundus’u ile diaphragma arasındadır. Karın boşluğunda sol üstte yer alır. Facies diaphragmatica ve facies visceralis olmak üzere 2 yüzü ,2 kenarı ve 2 ucu vardır. Facies visceralis karın boşluğuna bakar. Bu yüzde hilum lienale adı verilen dalağa giren ve çıkan oluşumların bulunduğu yer vardır. Truncus coeliacus’un dalı olan arteria lienalis dalağı besler.Vena lienalis vena mesenterica superior ile birleşerek vena portae hepatis’iyapar. Lenfatikleri nodi coeliaci ve nodi mesenterici superiores’e açılır. Plexus coeliacus’tan gelen sempatik ve parasempatik (vagal) liflerle inerve edilir.

Öğretim Üyesi: Doç.Dr. M. Mustafa Aldur

Ders Kurulu: 203

Dersin Adı: Karaciğer ve Safra Yolları

Özet: Karaciğer karın boşluğunda yer alan organların aynı zamanda vucuttaki bezlerin en büyüğüdür.Sağ hypocondrium, epigastrium ve sol hypocondriumun üst medial bölümünü kaplar. Facies diaphragmatica ve facies visceralis olmak üzere iki yüzü vardır.Lobus hepatis dexter ,lobus hepatis sinister, lobus quadratus ve lobus caudatus olmak üzere dört lobu vardır. Lig.teres hepatis,lig.falciforme hepatis,lig.coranarium önemli ligamentleridir. Fissura ligamenti teretis ,fissura ligamenti venosi, visceral yüzdeki fissuralardır. Porta hepatiste bu yüzde bulunur.Bu yüzde komşu olduğu organlara ait impressiolar vardır.Karaciğer a.hepatica propria ile arterler,vena porta hepatis ile sindirilmiş besi maddelerinden zengin venöz kan gelir.Safra kesesi(vesicae biliaris) Karaciğer visceral yüzünde bulunur.Fundus,corpus ve collum vesica biliaristen oluşur.Karaciğer hücreleri tarafından yapılan safra ductus hepaticus communis ile taşınır.Ductus hepaticus communis safra kesesinin kanalı ductus cysticus ile birleşerek ductus choledocusu oluşturur.Bu kanal Duodenumun ikinci parçasına açılır.Karaciğerin sempatik ve parasempatik innervasyonu plexuscoeliacustan gelir.

Öğretim Üyesi: Prof.Dr. H. Hamdi Çelik

Ders Kurulu: 203

Dersin Adı: Kalın Barsaklar

Özet: Kalın bağırsaklar ileum ile anus arasında yer alır. Caecum, colon ascendens, colon transversum, colon descendens, colon sigmoideum, rectum ve canalis analis’ten oluşur. Kalın bağırsakların esas görevleri arasında suyun emilimi, sindirilmemiş gıdanın saklanması ve feçesin oluşturulup atılması vardır.

Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Mürvet Tuncel

Ders Kurulu: 203

Dersin Adı: Jejunum ve İleum

Özet: Sindirim kanalının duodenum ile valva iliocaecalis arasındaki kısmıdır. Jejunum ve ileum arasında kesin bir sınır yoktur. Proximal 2/5 jejunum, distal 1/5 ise ileum olarak kabul edilir. Jejenum karın boşluğunun üst kısmında ve orta hattın solunda flexura duodenojejunalis’ten başlar. İleum’la karşılaştırıldığında çapı daha geniş, duvarı daha kalın ve rengi daha kırmızıdır. İleum’un kıvrımları karın boşluğunun sağ alt yarısında yer alıp, pelvise doğru uzanmaktadır. Jejenum ve ileum’un kıvrımları karın arka duvarına mesenterium adı verilen yelpaze şeklindeki periton katlantısı ile asılmışlardır. Arteria mesenterica superior’un dalları arcuslar yapacak şekilde birbirleri ile anastomozlar yaparak jejenum ve ileum’u beslerler. Venleri vena mesenterica superior’a dökülür. Lenfatikleri nodi mesenterici intermediales aracılığı ile nodi mesenterici superiores’e açılır. Sinirleri plexus mesentericus superior’dan gelen sempatik lifler ve nervus vagus’a ait liflerdir.

Öğretim Üyesi: Prof.Dr. H. Hamdi Çelik

Ders Kurulu: 203

Dersin Adı: Duodenum

Özet: Duodenum ince barsağın en kısa parçasıdır. Pars superior, pars descendens, pars horizontalis, pars ascendens olmak üzere dört bölümde incelenir. Pars superior; midenin pylorus’undan başlar, karaciğerin ve safra kesesinin boyun kısmının arka tarafında yukarı ve sağa doğru uzanır. İlk yarısı geniştir, ampulla ismini alır. Flexura duodenalis superior adı verilen büklümü yapan pars superior duodeni, pars descendens ile devam eder. Pars descendens duodeni yani duodenum’un ikinci parçasına ductus choledochus ve ductus pancreaticus major açılır. Duodenum’um dört bölümü önde ve arkada önemli oluşumlar ile komşuluk yaparlar. Duodenum kavsi içerisinde pankreas bulunur.

Arteria gastrica dextra, arteria supraduodenalis, arteria gastroomentalis, arteria pancreaticoduodenalis superior ve inferior tarafından beslenen duodenum’un venleri vena portae hepatis’e dökülür. Sinirleri plexus coeliacus’tan gelir.

Öğretim Üyesi: Doç.Dr. M. Mustafa Aldur
Ders Kurulu: 203

Dersin Adı: Oesophagus’un Abdominal Kısmı ve Mide

Özet: Oesophagus’un 10. torakal vertebra seviyesinde hiatus oesophagus’tan geçerek karın boşluğuna geçen parçası abdominal parçasıdır. Karaciğerin sol lobunun arka yüzündeki sulcus’ta seyreder. Ortalama 1.25 cm. uzunluğundadır. Pars abdominalis’in ön yüzü ve sol tarafı periton ile örtülüdür. Arkasında diaphragma’nın crus sinistrum’u ve a. phrenica inferior sinistra yer alır. Arterleri; a. phrenica inferior sinistra ve a. gastrica sinistra’dan gelen oesopageal dallardır. Venleri aynı adı taşıyan venler olup kısmen v. azygos, kısmen de v. gastrica’lara dökülür. Sinirleri; n. vagus ve truncus sympathicus’tan gelir. Mide, sindirim sisteminin en geniş kısmıdır. Karın boşluğunda regio epigastrica, regio umbilicalis ve regio hypocondriaca sinistra’da bulunur. Midenin iki açıklığı (ostium cardiacum ve ostium pyloricum), iki kenarı (curvatura minor ve curvatura major) ve iki yüzü (paries anterior ve paries posterior) vardır. Mide, pars cardiaca, fundus gastricus, corpus gastricum, pars pylorica ve pylorus olmak üzere beş kısma ayrılır. Midenin kenarları ve cardia’nın arka-alt yüzünde üçgen şeklindeki küçük bir bölge hariç her tarafı periton ile örtülüdür. Mide truncus coeliacus’un dalları tarafından beslenir. Venleri, arterler ile birlikte seyreder ve aynı ismi alırlar. Lenfatikleri, arterler ile birlikte seyreden lenf nodüllerine açılırlar. Sinirleri; otonom sinir sistemi ile inerve edilir.

Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Meserret Cumhur

Ders Kurulu: 203

Dersin Adı: Ağız Anatomisi

Özet: Cavitas Oris önde labium superior ve inferior’un yanlarda bucca’ların, üstte palatum durum ve palatum molle’nin altta diaphragma oris’in arkada da .isthmus Fauceum’un sınırladığı boşluğa denir. İki parçası vardır, Vestibulum oris ve cavum oris proprium. Üstte ortada burunun, yanlarda sulcus nasolabialis’lerin sınırladığı oluşuma üst dudak (Labium superior) denir. Alt dudak (Labium inferior) altta sulcus labiomentalis ile sınırlanmıştır. Dudakların birleştiği köşeye comissura labiorum ( Angulus oris) denir. Bucca (yanak) üstte arcus zygomaticus’un, arkada tragus ve ramus mandibula’nın arka kenarının, önde sulcus nasolabialis in, altta da corpus mandibula’nın alt kenarının sınırladığı oluşuma denir. Dışı deri içi mukoza ile kaplıdır. Arada musculus buccinator bulunur. Ağız boşluğunun tavanını damaklar yapar. Palatum durum (sert damak)’un iskeletini maxilla’nın processus palatinusları ve palatin kemiğin lamina horizontalis’leri oluşturur. Palatum molle (yumuşak damak) kas ve zarlardan yapılmıştır. Sert damağın periostunun uzantısı olan fibröz dokudan yapılmış bir aponeurosis’i vardır. Yumuşak damak kasları: musculus levator veli palatini, m. tensor veli palatini, m. palatoglossus, m. palatopharyngeus ve m. uvula’dır. Isthmus fauceum cavitas oris’i oropharynx’e bağlar. Üst duvarını yumuşak damak ve uvula, yan duvarlarını önde plica palatoglossus, arkada plica palatopharyngeus ve alt duvarını radix lingua oluşturur. Ağız içerisinde dil ve dişler bulunur. Dil kas ve zarlardan yapılmıştır. Ağız içerisinde hareketli kısmına corpus lingua, sabit kısmına da radix lingua denir. Intrensek ve extrensek kasları vardır. Intrensek kasları: musculus longitudinalis superior ve inferior, m. verticalis lingua, m. transversus lingua. Extrensek kasları: m. palatoglossus, m. hyoglossus, m. styloglossus ve m. genioglossus. Dilin motor siniri nervus hypoglossus’tur.

Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Sezgin İlgi

Ders Kurulu: 203

Dersin Adı: Karın Önduvarı Anatomisi İnguinal Kanal

Özet: Karın boşluğu genel olarak sindirim ve boşaltım organlarını içerir.Bu boşluğun ön, arka, alt ve üst duvarları vardır.Ön ve yan duvarlarında sadece yüzeyel fascia ile onun derininde Musculus obliquus abdominis externus, internus, m. transversus abdominis ve ortada bu kasların aponeurosislerinin oluşturduğu rectus femoris isimli kılıf içinde m. rectus abdominis yer alır. Bu bölge arteria axillaris ve arteria iliaca extern^’nın dalları ile beslenir. Venler aynı isimli venlere dökülür. Lenfleri Axiller ve external iliac lenf nodüllerine drene olur.Karın ön duvarını alt ve medialinde 4 duvara sahip canalis inguinalis yer alır.Bu kanalda erkerte funiculus spermaticus ve nervus ilioinguinalis, kadında ligamentum teres uteri ile n. ilioinguinalis geçer.

Öğretim Üyesi: Doç.Dr. C. Cem Denk

Ders Kurulu: 203

Dersin Adı: Karın Arka Duvarı ve Karın Arka Duvarındaki Büyük Damarlar ve Sinirler

Özet: Karın arka duvarında iki kas yeralır. Bunlar m. quadratus lumborum ve m. iliopsoas kaslarıdır. M. quadratus lumborum tek bir kasken, m. ilipsoas kası m. psoas major, m. psoas minor ve m. iliacus adı verilen üç kasın bir araya gelmesi ile oluşur. M. iliopsoas kası genel olarak pelvis kemiklerinden başlar ve uyluk bölgesinin iskeletini yapan femurda sonlanır. M. quadratus lumborum ise os ilium ile ilk dört lumbal vertebralar ile 12. costa arasında uzanır. Karın arka duvarında yeralan büyük damarlar vena cava inferior ve aorta abdominalis’tir. Karın arka duvarını besleyen arterler aorta abdominalis’in dalları olan aa. lumbales’tir. Bu bölgeyi drene eden venler ise vena cava inferior’a açılan vv. lumbales’tir. Karın arka duvarında incelenecek sinirler ise, n. subcostalis, ve plexus lumbalis’in dalları olan, n. iliohypogastricus, n. ilioinguinalis, n. genitofemoralis, n. cutaneous femoris lateralis, n. femoralis ve n. obturatorius’tur. Bu yapıların abdomen içersinde yer alan organlarla olan komşulukları da ders kapsamındadır.

Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Ruhgün Başar

Ders Kurulu: 203

Dersin Adı: Peritoneum, Omentum minus, majus ve Bursa Omentalis

Özet: arın iç duvarını ve karın içinde bulunan organları saran zara periton denir. Karın duvarlarını içten saran parçasına parietal periton, karın içindeki organları saran parçasına da visceral periton denir. Periton karın ön duvarından karaciğerin ön yüzüne uzanır. Bu Parçasına ligamentum falciforme denir. Bu ligamentin alt kenarında vena umblicalis’in kalıntısı olan lig teres hepatis bulunur. Karaciğeri saran periton iki yaprak halinde midenin curvatura minör’üne uzanır. Mide ile karaciğer arasında uzanan peritonun bu parçasına omentum minus denir. Mide’yi ön ve arkadan saran periton aşağıya doğru uzanır, sonra bu iki yaprak symphysis pubis’e kadar iner ve tekrar yukarıya yükselir. Bir yaprak transvers colon’un önünden ve üstünden, diğer yaprak altından ve arkasından geçip karın arka duvarına uzanır. Bu aşağıya uzanan periton yaprakları omentum majus’u oluştururlar. Karın arka duvarında bu yapraklar radix mesenterii’ye tutunurlar. Radix mesenterii birinci lumbal vertebra’nın sol tarafından başlar sağa aşağıya doğru sağ fossa iliaca’ya kadar uzanır. İnce barsakları saran peritona mesenterium, kalın barsakları saran peritona mesocolon denir. Periton barsakları sardıktan sonra aşağıya pelvise iner. Rectumun ön yüzünü saran periton öne doğru uzanır. Erkekte mesanenin, kadında uterus’un arka yüzüne geçer. Erkekte mesanenin üstünü sarıp karın ön duvarına geçer. Rectum ile mesane arasında oluşan çıkmaza excavatio rectovesicalis denir. Kadında periton uterusun üstünü ve ön yüzünü sardıktan sonra mesaneyi örter ve karın ön duvarına uzanır. Rectum ile uterus arasındaki çıkmaza excavatio rectouterina (Douglas çıkmazı) uterus ile mesane arasındaki çıkmaza excavatio vesicouterina denir. Parietal ve visceral periton arasında cavum peritonii (Büyük periton boşluğu) bulunur. Midenin dönmesi ile karın arka duvarı arasında kalan periton boşluğuna Bursa omentalis denir. Bursa omentalis (Küçük periton boşluğu) önde omentum minus ve midenin arka yüzünü örten periton, arkada pankreasın ön yüzünü örten periton, üstte eosophagus ve aorta abdominalis, altta mide ile transvers colon arasındaki ligamentum gastrocolicum ile sınırlanmıştır. Bursa omentalis ile büyük periton boşluğu arasındaki deliğe foremen epiploicum (winslowi) denir.

Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Sezgin İlgi

Ders Kurulu: 203

Dersin Adı: Sindirim kanalı arter ve sinirleri

Özet: Sindirim kanalının abdominal parçasında yer alan organlar esas olarak arterlerini pars abdominalis aorta’nın ön dallarından alırlar. Pars abdominalis aorta’nın ön dalları; truncus coeliacus (a. gastrica sinistra, a. lienalis, a. hepatica communis), arteria mesenterica superior (a. pancreaticoduodenalis inferior, aa. jejunales, aa. ileales, a. colica dextra, a. colica media, a. ileocolica), arteria mesenterica inferior (a. colica sinistra, aa. sigmoidei ve a. rectalis superior)’dur. A. rectalis media, a. iliaca interna’dan, a. rectalis inferior a. pudenda interna’dan çıkar. Sindirim kanalı sinirleri otonom sinir sisteminden gelir. Sindirim kanalının başlangıcından flexura coli sinistra’ya kadar olan kısmın parasempatik inervasyonu n. vagus’ a aittir. Flexura coli sinistra’dan sonra gelen sindirim kanalı parasempatiklerini medulla spinalis’in S2-4 segmentlerinden çıkan nervi errigentes’ten alır. Sempatik sinirler, esas olarak organın yakınındaki previsseral plexuslardan gelir. Karın boşluğunda yer alan previsseral plexuslar; plexus coeliacus, plexus hypogastricus superior (promontorium, bifurcatio aorta’nın önünde) ve plexus hypogastricus inferior (plexus pelvicus, rectum’un her iki yanında yer alır)’dur. Bunlardan en büyüğü plexus coeliacus olup, cerebrum abdominale de denir.

Öğretim Üyesi: Doç.Dr. Nuran Yener