Dərs vəSAİTİ Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin

maltusçuluq  əmələ  gəlmişdir. Maltusçuluğa görə, 
insanların vəziyyəti sosial şəraitlə deyil, “təbiətin”  əbədi 
qanunları ilə müəyyən edilir, adamların sayı onların 
“bioloji” xüsusiyyətlərindən asılı olaraq həndəsi silsilə ilə, 
yaşayış vasitələrinin miqdarı isə yalnız ədədi silsilə ilə artır. 
Bu cərəyana görə,  əhalinin sayı  və yaşayış vasitələrinin 
miqdarı arasındakı nisbət geniş insan kütləsini tələf edən 
epidemiya, aclıq, sonsuzluq, müharibə və s. ilə tənzimlənir. 
Bu ideyanın həm tərəfdarları, həm də opponentləri vardır. 
Lakin, bütün bunlara baxmayaraq, qlobal miqyasda ərzaq 
problemi özünün bütün kəskinliyi ilə bu gün də 
qalmaqdadır.  
Aclıq dünyada yeni təzahür deyildir. Tarixə  qısa bir 
nəzər salsaq, bunu təsdiq edən xeyli faktlarla rastlaşa 
                     
66
 http://www.bibliotekar.ru/100otkr/93.html; 
http://www.istoriya.org/economy/86-classic/311-maltus.html 
140 
 
bilərik. Məsələn, XIX əsrdə  təkcə Çində 100 mln., 
Hindistanda isə son 60 ildə 20 mln. insan aclıqdan tələf 
olmuşdur. Lakin, bu gün bəşəriyyət özünün bütün tarixi 
boyunca ilk dəfədir ki, planetin daha sürətlə artan əhalisinin 
böyük hissəsinin yaşadığı ölkələrdə olduqca iri miqyasda 
ərzaq çatışmazlığı ilə üz-üzə dayanmışdır.  Əhalisi aclığın 
müxtəlif formalarından  əziyyət çəkən zonalar Asiya, Latın 
Amerikası, xüsusilə də Afrikanının bir çox ölkələri də daxil 
olmaqla, ekvatorun hər iki tərəfi boyunca dünya xəritəsinin 
həddən artıq geniş bir ərazisini  əhatə edir. Heç bir 
mübaliğəyə yol vermədən demək olar ki, Afrika qitəsi 
planetin “aclıq zolağına” çevrilmişdir. Ümumi ərzaq is-
tehsalı artımının adambaşına düşən  ərzaqla müqayisəli 
təhlili vəziyyətin daha da kəskinləşdiyini göstərir. 
Göründüyü kimi, söhbət hansısa lokal aclıq ocaqlarından 
deyil, astronomik miqyas kəsb etmiş kütləvi aclıqdan gedir. 
Hətta, vəziyyət o həddə gəlib çatmışdır ki, mütəxəssislər, o 
cümlədən, kütləvi informasiya vasitələri qlobal ərzaq 
problemi ifadəsinin  əvəzinə daha çox qlobal ərzaq 
təhlükəsizliyi ifadəsini işlədirlər.