Dərs vəSAİTİ Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin

partizan terrorizmindən müdafiə etdilər. Bütün qalan 
müqavimət hərəkatlarında olduğu kimi, orada da terrorizm 
var idi. Nasistlər kontrterrorizm siyasəti həyata 
keçirirdilər.
111
  
Beynəlxalq terrorizmin mahiyyətinin açılması, bu təh-
lükəli təzahürə qaşı mübarizənin aparılması, qlobal 
terrorizmlə bağlı digər problemlərin araşdırılması sahəsində 
o qədər də  zəngin təcrübəyə malik olmayan Azərbaycan 
zaman-zaman terrorun fəsadlarına məruz qaldığı səbəbindən 
bu məsələlər milli KİV-in yeni mövzularından birinə 
çevrilmiş  və uiyirmi illik bir yol keçmişdir. Bu problemin 
işıqlandırılması  məsələlərinin araşdırılması Azərbaycan 
KİV-ində aşağıdakı müəyyən tendensiyaların formalaşdığını 
bəlli edir: 
 
 
2000-ci illərə  qədər olan dövrdə münaqişə, silahlı 
toqquşmalar və terrorizm probleminə aid materialların 
çəkisi materialların ümumi çəkisində əhəmiyyətli yer tutur. 
İlkin dövrlərdə  qəzet materiallarının sayı üstünlük təşkil 
edirdisə, sonrakı illərdə elektron informasiya və 
kommunikasiya vasitələri, xüsusilə də İnternet informasiya 
portalları bu üstünlüyü ələ keçirir. Əgər bir qəzet 
nömrəsində bu problemə aid 2-3 yazıya rast gəlinirsə, bir 
İnternet portalında analoji materialların sayı on dəfəyədək 
arta bilir;  
                     
111
 http://ru.wikipedia.org/wiki/  

---

251 
 
 
“Day.az”, “Mediaforum”, “Analitika.az”, “1news”, 
“Новости-Азербайджан” və s. informasiya portallarının 
qlobql terrorizm mövzusuda verdikləri hər 10 materialdan 
yalnız 1-2-si Azərbaycanla bağlıdır. Bu materiallar əsasən 
xaricdə  həyata keçirilən terror aktları, terrorizmə qarşı 
mübarizə sahəsində respublikamızın müəyyən təcrübəyə 
malik olması, qlobal terrora qarşı tədbirlərdə xarici ölkələrlə 
birlikdə iştirakı barədə məlumatlar verilir;
112
 
 
bu səpkidən olan materiallar jurnalist peşəkarlığı 
və sənətkarlığı baxımından tələblərə tam cavab verə bilməsə 
də, regionda və dünyada baş verən terror hadisələrinin 
ümumi mənzərəsini yarada bilir. Publikasiya və 
proqramlarda terror aktlarının baş verməsində  səbəb-nəticə 
əlaqələri peşəkarlıqla izlənilməsə də, hadisələrin iştirakçıları 
və onları  dəstəkləyən qüvvələrin məqsəd və  məramları, 
mübarizə üsulları, yeni dünya nizamında dövlətlərin 
davranışına və qlobal terrorizm təzahürünə münasibətdə 
ikili standartlar və s. haqqında müəyyən məlumatlar  əldə 
etmək olur; 
 
kütləvi informasiya vasitələrində analitik 
materiallara, müəllif yazılarına, ekspertlərlə müsahibələrə, 
                     
112
 1.Пакистан:  коалиция  новая,  коллизии  старые. “Новости-
Азербайджан”, 27 марта 2008; 2.В  Кабуле  обстрелян  военный 
парад,  есть  жертвы. “Day.az”, 27 апреля 2008; 3.
 
В  результате 
террора в Кербале погибло 5 человек из Ирана. “1news”, 11 марта 
2007; 4. “Армянские  террористические  организации
”. 
Analitika.az. 
05 май 2007; 5.Итоги опроса, проведенного среди азербайджанских 
экспертов,  о  перспективах  отношений  между  США  и  Ираном
.
 
“Mediaforum”, 19 май 2008; 6. Военные  Ирана  уничтожили  на 
границе с Ираком две группы курдских сепаратистов
. “
1news”, 13 
март 2008; 7.Умер один из руководителей “Аль-Каеды” аль-Масри
. 
”
Day.az”, 10 апреля 2008 
 
252 
 
onların iştirakı ilə keçirilən müzakirələr haqqında 
hesabatlara olduqca az rast gəlinir. Qlobal terrorizm 
mövzusu ilə bağlı jurnalist təhqiqatlarına böyük ehtiyac 
(vaxt və maliyyə çatışmazlığı ilə bağlı olsa da) hiss olunur. 
Xüsusilə  də  qəzetlər bu janrın imkanlarından lazımi 
səviyyədə istifadə etmirlər. Terror aktlarının maliyyə 
dəstəyi məsələsinin geniş auditoriya ilə müzakirəsi (bu 
eynilə qanunsuz silah alveri, narkomaniya və insan alveri 
problemlərinə  də aiddir) arzuedilməz olsa da, problemin 
digər aspektlərinin ictimaiyyətlə birlikdə araşdırılması 
insanlarda antiterror dünyagörüşünün formalaşmasında, 
ictimaiyyətin terrorla mübarizəyə  səfərbər edilməsində  və 
nəticə etibarı ilə  cəmiyyətdə terrorla bağlı yaranmış 
gərginliyin azaldılmasında analitik-təhlil janrının imkanları 
daha genişdir;  
 
qlobal terrorizm problemi işıqlandırılarkən  əsasən 
xarici informasiya mənbələrinə istinad edilir və yaxud da 
materiallar terror aktlarının baş verdiyi ölkələrin 
informasiya portallarından götürülərək milli portallara 
yerləşdirilir (“Mediaforum”, “1news” və s.). Bununla 
bərabər, öz siyasi icmalçıları  və ya cəmiyyətdə tanınmış 
politoloqlar tərəfindən hazırlanan materiallara üstünlük 
verən KİV qurumları da (
”
Day.az”,
 
“Новости-
Азербайджан” və s.) vardır.  İkincilərin mövqeyi daha 
təqdirəlayiqdir. Bu həm materialın stilistika baxımından 
müyyən ustünlüklər  əldə etməsi, həm də Azərbaycanın 
dövlətçiliyinin və suverenliyinin möhkəmlənməsinə töhfə 
verilməsi baxımından olduqca əhəmiyyətlidir; 
 
informasiya portallarının vaxtaşırı qlobal terrorizm 
mövzusunda ekspertlərlə keçirdikləri sorğuları müsbət hal 
kimi qiymətləndirmək olar. Bu cür sorğular Azərbaycanın 
geosiyasi vəziyyəti, region dövlətləri ilə münasibətlərin 
reallıqları  və perspektivləri,  əvvəlcədən gözlənilməyən 
irimiqyaslı insan axınları zamanı yarana biləcək humanitar 

---

253 
 
böhranlar, ekoloji balansın saxlanılması, gerçəkləşdirilməsi 
mümkün ola bilən terror aktları, və s. məsələlərlə əlaqədar 
fəaliyyət istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsi üçün ideya 
və tövsiyələr işləyib hazırlamaq nöqteyi-nəzərindən 
faydalıdır.
113
  
Əlbəttə, ekstremal vəziyyətlərdə  KİV-in emosiyalara 
qapılaraq zorakılığa zorakılıqla cavab vermək, intiqam 
almaq çağırışları ilə çıxışlar etməsi olduqca təhlükəlidir. Bu 
cür çağırışlar cəmiyyətdəki gərginliyi daha da artırır, ayrı-
ayrı qrupları qarşı-qarşıya qoyur. Kütləvi informasiya 
vasitələri isə  cəmiyyətdə stabillik yaradan bir faktor rolu 
oynamaq missiyasından uzaqlaşaraq qeyri-stabillik yaradan 
amilə çevrilir.  
Beləliklə, yuxarıdakılardan belə nəticəyə gəlmək olur 
ki, a) “beynəlxalq terrorizm” dünyaın müasir inkişafının 
qloballaşmasının məhsuludur; b) öz spesifik 
yönümlülüyünü və çalarını qlobal oliqarxiyanın 
“fövqəlmilli” siyasi, iqtisadi, sosial və informasiya 
strategiyasından götürür; c) getdikcə beynəlxalq 
münasibətlərlə bağlı  kəskin qlobal problemə çevrilir. 
Kütləvi informasiya vasitələri bu transformasiyanı aşağıdakı 
səbəblərlə izah edir: