Dərs vəSAİTİ Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin

Dördüncü aspekt: Jurnalistika nəzəriyyəsi və 
praktikası üzrə bəzi alimlər hər hansı bir unifikasiya edilmiş 
(lat:-vahid sistemə, formaya, şəklə salınmış) 
terimnologiyaın  əleyhinə  şıxış edir və eyni zamanda KİV 
sahəsində beynəlxalq hüququn unifikasiyasını təklif edirlər.  
Bu iş dünya ictimaiyyəti  şərşivəsində yerinə 
yetirilməli və bütün sivil dsvlətlərə istiqamətləndirilməlidir. 
Bu orientirlərə riayət etməyən slkələrə qarşı sanksiyalar 
nəzərdə tutan beynəlxalq hüquqi qanuveri-cilik işlənib 
hazırlanmalıdır.  
Beşinci aspekt: Müasir dsvrdə yeni texniki vasitələrin 
potensial cinayətkarlıq məqsədləri üşün istifadə olunmasını 
qadağan edən üsullar yoxdur, lakin bu cür hərəkətlərə gsrə 
sanksiyaların tətbiqi mexanizmi msvcuddur. Ona gsrə  də 
mütəxəssislər həm  ənənəvi, həm də yeni KİV-də ictimai 
260 
 
təhlükəsizliyə təhdid yarada bilən publikasiyalara gsrə cəza 
nəzərdə tutan yeni qanunvericilik təşəbbüslərinin 
hazırlanmasını təklif edirlər.  
Bu qanuna internet də daxil ediləmlidir. Bu təşəbbüsə 
uyğun olaraq hər bir publikasiyanın müəllifi, yəni ona ca-
vabdehlik daşıyan insan olmalıdır.  Əgər kimsə qanunu və 
ya etik kodeksi pozarsa, bu şəxsə qarşı hüquqi və ya əxlaqi-
etik xarakterli sanksiyalar, yəni szü-szünü tənzimləyən 
curnalistika dünyasında msvcud olan sanksiyalar tətbiq 
olunmalıdır. Ona gsrə  də yeni texnologiyaların tətbiqini 
qadağan edən və bu texnologiyaların insanlara və cəmiyyətə 
ziyan verməməsi üşün xəbərdaredici tədbirlərin həyata 
keşirilməsi təklif olunur. 
Beynəlxalq terrorizm və KİV problemləri beynəlxalq 
konfransların, simpoziumlların və s. müzakirə mövzusuna 
çevrilir. 
Buna misal kimi, 2002-ci il mayın 5-7-də Bonnda 
«KİV, münaqişələr və terrorizm» mövzusunda keçirilmiş 
beynəlxalq konfransı göstərmək olar.  Konfransda Avropa 
ölkələrinin və  Mərkəzi Asiya dövlətlərinin nümayəndələri 
iştirak etmişlər. 
Terrorizmlə mübarizədə jurnalistlərin rolu məsələləri 
müzakirə olunmuşdur. KİV-lərin gəldiyi nəticə: KİV-lər ob-
yektiv və vicdanlı olmalıdır. Lakin, diskussiya zamanı aydın 
olmuuşdur ki, terrorizmlə bağlı obyektivliyi müxtəlif 
ölkələrin və  KİV-lərin nümayəndələri müxtəlif cür başa 
düşürlər. Məsələn, Rusiya və Çində hökumət jurnalistləri öz 
alətinə çevirmək üçün hər  şeyi edir. Jurnalistlər naşirin 
iqtisadi xəttindən və ya telekanalın sahibindən nə dərəcədə 
azad ola bilərlər? Jurnalistlər sülhpərvər və vasitəçi 
missiyasını yerinə yetirə bilərlərmi? Bu suallar ətrafında 
müzakirələr  Əfqanıstanda, Rusiyada və Yaxın  Şərqdə baş 
verən münaqişələrin timsalında aparılmışdır. 

---

261 
 
Başqa bir misal kimi, 2004-cü il martın 4-də 
Moskvada  «Söz, informasiya və  mətbuat azadlığı  Qərbi, 
Mərkəzi, Şərqi Avropa ölkələrinin və ABŞ-ın nəzəriyyə və 
praktikasında»  mövzusunda keçirilmiş konfransı qeyd 
etmək olar. Konfransda ayrıca olaraq “Terrorizm və  KİV: 
aktual problemlər” seksiyası  fəaliyyət göstərmişdir. 
Seksiyada dünya jurnalistikasını terrorizmlə bağlı narahat 
edən aşağıdakı  məsələlər qızğın müzakirə obyektinə 
çevrilmişdir: təcavüz, ekstremizm, terrorizm, zorakılıq: 
səbəbləri və inkişaf faktorları; zorakılıq və mediabiznes; 
KİV-də zorakılığın obrazları: sosioloji materialların təhlili; 
KİV-in zorakılığa qarşı  fəaliyyət təcrübəsi: nəyə nail 
olunur?; ictimai münasibətlərin  şəffaflığı zorakılığın 
qarşısının alınması vasitəsi kimi; silahlı münaqişə 
zonalarında jurnalistlərin işi; hərbi məsələlərin 
işıqlandırılmasında KİV-lərin redaksiya siyasəti; müasir 
informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının terrorçular 
tərəfindən istifadə olunmasının formaları; reklam təcavüzün 
daşıyıcısı kimi; KİV-in dili düşmənçilik dilidirmi?; 
terrorizmə qarşı tolerantlıq.