Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Elmi-Metodiki Şurasının "Sosial-siyasi elmlər" bölməsi tərəfindən
Yüklə 1,3 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Alxan Bayramoğlu
filologiya elmləri doktoru 5 GİRİŞ Hər bir kəsin mənəvi ehtiyacları onu yetişdirən milli-mədəni mühütin xüsusiyyətləri ilə müəyyənləşir. Ona görə də yetişməkdə olan gənc nəslə xalqımızın sosial-mənəvi mənşəyini, mədəniyyətini, mədəniyyət tarixini öyrətmədən onların mədəni təlabat meyllərini, estetik zövq oriyentasiyasını müəyyənləşdirmək mümkün deyildir. Onlar bu bilikləri qazanaraq dərk etməlidirlər ki, Azərbaycan xalqı elə bir mədəniyyətə malikdir ki, bu mədəniyyət müxtəlif zamanlarda həm müxtəlif sivilasiyaların nailiyyətlərindən faydalanmış, həm də onların bəzilərinin önündə getmiş elə mürəkkəb və zəngin bir fenomendir ki, ona sadə şəkildə yanaşmaq olmaz. Azərbaycan qazandığı müstəqilliyə tamamilə yiyələnmək üçün xalqımız öz mənəvi və maddi mədəniyyətini dünya mədəniyyətinin təcrübəsi və nailləyyətlərindən faydalanmaqla, öz köklərindən ayrılmamaq şərtilə daha da inkişaf etdirməlidir. Yuxarıda qeyd etdiklərimizi nəzərə alaraq dərs vəsaitində mədəniyyətin tarixi inkişaf meyllərinin xarakterini, mərhələlərini, mədəniyyət və sivilizasiyasının daxili vəhdətini, qarşılıqlı əlaqə və fərqini, ona yanaşma metodlarını əks etdirməyə çalışdıq. Mövzular bir neçə il öncə tərtib etdiyimiz proqrama uyğun olaraq daxili bağlılıq, ünsiyyət və münasibət sistemi ilə şərh edilmişdir. Belə münasibətin üstünlüyü ondadır ki, o tədris olunan mövzuları dolğun şəkildə qavramağa, seçim etməyə, tarixi keçidləri proses kimi mənimsəməyə imkan verir. Dərs vəsaitinin “mədəniyyət və dövlət” fəsli də bizcə, milli dövlətçiliyimizin tələbə gənclərə öyrədilməsi baxımından uğurlu sayıla bilər. Belə ki, bu fəsildə mədəniyyət-dövlətvətəndaş münasibətlərinin dialektikası, dövlət rəmzlərinin mənasının tədqiqatla bağlılığı, dövlət bayrağımızın ideloji ünsürləri, dövlət himnimizdəki mənəvi paklıq və ucalıq, əzəmət öz əksini tapmışdır. Konstitusiyamızdakı millilik keyfiyyətlərinin tamlığı bütövlüyü, 6 milliliklə beynəlmiləlçiliyin əlaqəsi dərs vəsaitini də geniş şəkildə şərh olunur. Təqdim olunan dərs vəsaitində əsasən beş amilə üstünlük verilir; 1) təbii-coğrafi mühit 2) genetik kod. 3) sosial mühit. 4) tarixi şərait 5) mədəni mübadilə Göstərilən bu amillər mədəni tərəqqinin əsas istiqamətlərini və müasir dövrün mədəniyyətinin strukturunu müəyyənləşdirməyə imkan yaradır. Mədəniyyət ruhun qidasıdır. Hələ 1990-cı illərin əvvələrində ali məktəblərdə etika, estetika, məntiq fənləri tədris olunurdu. Sonralar bu fənlər əsaslandırılmadan tədris planından çıxarıldı. Həmin fənlərin mövzuları içərisində elələri var idi ki, onların gənclərə öyrədilməsi böyük əhəmiyyət daşıyırdı. İndi yaşlı nəsil bü biliklərdən məhrum edilmiş gənclərə milli zövqlərinin olmamasını, Avropaya daha çox meyl etmələrini irad tuturlar. Buradan belə bir sual meydana çıxır: - Biz onlara (gənclərə) bu istiqamətdə nə öyrədirik? Yalnız “Azərbaycan tarixi”ni, “Konstitutsiya”nı öyrətməklə, tələbələrdə, gənc nəsldə milli xüsusiyyətlər formalaşdırmaq mümkündürmü? Bizcə, bu sualın ancaq bir cavabı var: - Xeyr! Ona görə də, qismən də olsa, bu boşluğu doldurmaq üçün dərs vəsaitində milli mədəniyyətdə mənəviyyatımıza olan bağlılığı, yaşarı və əbədi olan insana inam, müstəqil dövlətçiliyimizin bu sahədəki uğurları haqqında məsələləri əks etdirdik. Dərs vəsaiti haqqında öz fikirlərini bildirən həmkarlarımıza əvvəlcədən təşəkkürümüzü bildiririk. |