Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 27

QAN SISTEMI 
 
Qan  sisteminə  damarlarda  dövran  edən  qan  (periferik  qan), 
qan  əmələ  gətirən  orqanlar,  qan  hüceyrələrinin  parçalandığı  or-
qanlar  və  qan  sistemini  tənzim  edən  neyro-humoral  aparat 
daxildir.  
 
 
 
 
MÖVZU: QANIN TƏRKIBI 
 
Qanın  analizi  diaqnostikanın  əsas  bölmələrindən  biridir. 
Qanın analizi üç istiqamətdə aparılır: 
1. Bakterioloji və seroloji; 
2. Biokimyəvi; 
3. Morfoloji; 
Atdan,  inəkdən,  camışdan,  qoyundan,  maraldan  az  miqdar 
qan qulaqdan, çox miqdar qan isə vidaci venadan alınır. 
Qan,  limfa  və  toxuma  mayesi  ilə  birlikdə  orqanizmin  daxili 
mühitini  təşkil  edir.  Qan  plazma  və  formalı  elementlərdən  (erit-
rositlər, leykositlər, trombositlər) ibarətdir (şəkil 1).  
Cədvəl 1.  
Qаnın tərkibi və xаssələri 
Qаnın  tərkibi  (оrtа 
hеsаblа) 
Qаrаmаl 
Аt 
Qоyun 
Dоnuz 
Tоyuq 
Zülаl, q% 
7,5 
7,0 
6,5 
7,35 
4,8 
Şəkər, mq% 
55,0 
75,0 
60,0 
50,0 
120,0 
Xоlеstеrin, mq% 
110,0 
77,0 
100,0 
85,0 
120,0 
Duzlаr, mq% Nа 
333,0 
320,0 
325,0 
335,0 
375,0 
K 
19,0 
18,0 
19,0 
20,0 
22,0 
Cа 
11,0 
12,0 
11,5 
12,0 
20,0 
Mg 
3,5 
2,5 
2,5 
3,0 
2,3 
P 
11,0 
12,5 
11,5 
10,0 
33,0 
 
 

---

15 
İnək  qanının  plazmasında  8%-ə  qədər  zülal  (albumin,  qlo-
bulin,  fibrinogen)  olur.  Qlükoza  40-60  mq%,  yağ  0,15%,  duz 
0,9%,  həmçinin  hormonlar,  vitaminlər,  fermentlər  və  antitellər 
olur.  Qanın  plаzmаsının  90-92%-i  su,  8-10%-i  quru  maddədir 
(cədvəl  1).  Qanı  müayinə  etməklə  müxtəlif  xəstəliklərə  diaqnoz 
qoyulur. 
Məşğələni aparmaq üçün suallar: 
1. Qanın orqanizm üçün əhəmiyyəti; 
2. Qanın tərkibi və funksiyaları; 
3. Qanın formalı elementləri, onların miqdarı və funksiyaları; 
4. Faqositoz haqqında anlayış; 
5. Depo qanı və onun əhəmiyyəti; 
6. Qanın miqdarı və onun təyini üsulları; 
7. Qan plazması, zərdabı və onların bir-birindən fərqi; 
8. Qanın plazmasının tərkibi. 
 
 
Şəkil 1. Qаnın tərkibi və xаssələri 
 

---

16