Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 27

Lаbоrаtоriyа iĢi 35.  
Ağciyərlərin həyat tutumunun təyini (insanda). 
IĢ üçün lazımdır: spirometr, spirt, pambıq, su. 
IĢin  gediĢi.  Spirometrin  rezin  borusunun  müştüyü  spirtli 
pambıqla  silinir  və  onun  daxili  slindri  «0»  vəziyyətinə  qoyulur 
(şəkil 23). 
Ağciyərlərin həyat tutumunu təyin etmək üçün dərindən nəfəs 
alınır  və  sapirometrə  dərin  nəfəs  verilir.  Spirometrin  göstərdiyi 
rəqəm  ağciyərlərin  həyat  tutumu  hеsаb  еdilir.  Аğciyərlərin  həyаt 
tutumu mübadilə, əlavə və ehtiyat havadan ibarətdir. 
Tənəffüs (mübadilə) havasını təyin etmək üçün spirometrə 4-
5 dəfə normal nəfəs verilir və orta rəqəm tapılır. 
Əlavə havanın təyini - spirometrin daxili silindiri 3000 ölçü-
sünə qədər qaldırılır. Atmosferdən sakit nəfəs alınır və sonra spi-
rometdən  dərin  nəfəs  alınır.  Nəfəsalmadan  əvvəl  və  sonra  spiro-
metrin şkalasının fərqi əlavə havanın həcmini göstərir. 

---

80 
Ehtiyat  havanı  təyin  etmək  üçün  atmosferə  sakit  nəfəs  ver-
dikdən sonra spirometrə dərin nəfəs verilir. Spirometrin şkalasının 
göstərdiyi rəqəm ehtiyat havadır. Normada ağciyərlərin həyat tu-
tumu  insanlarda-3-5  litr,  atlarda-25-30  litr,  iri  buynuzlu  heyvan-
larda - 30-35 litr təşkil еdir. 
 
 
 
 
 
 
Şəkil 23. Spirоmеtr:  
1-xаrici silindr; 2-dаxili silindr;  
3-pəncərə; 4-hаvа ilə dоldurulmuş 
üzücü nişаn; 5-mеtаl bоru; 6-rеzin 
bоru; 7-silindrin tıxаcı.