Ritorika və fiziologiya Məlumdur ki, şifahi nitq səsli dildir. Burada səsin böyük rolu
vardır. Ritorun səs telləri (bütövlükdə səs cihazı) sağlam olma-
lıdır. Nə qədər gözəl sözlər işlədirsə işlətsin, səsi xırıltılı, dili pəl-
tək olan natiq heç bir uğur qazana bilməz.
Fizioloji qüsur olaraq kəkələmək də nitqi eybəcərliyinə
gətirib çıxarır.
Danışıq səslərinin düzgün tələffüzü, orfoepiya qaydalarına
riayət etmək nitqi gözəlləşdirən amillərdən biridir. Bəzən elə
adamlara rast gəlmək olur ki, nitq axını prosesində sanki
ilişmələr baş verir. Buna görə də istər-istəməz danışanın nitqi
qırılır. Bu, həm onun özünə, həm də dinləyiciyə pis təsir edir.
Nitqin fizioloji qüsurlarını aradan qaldırmaq üçün Loqopediya
adlanan elm sahəsi mövcuddur (loqos – yunanca söz, pediya -
təlim deməkdir). Əgər nitqi qüsurlu uşağın eşitmə qabiliyyəti
varsa, onun nitq qüsurlarını aradan qaldırmaq mümkündür.
Eşitmə qabiliyyəti də nitqin bəlağətli alınmasında əhəmiyyətli
rol oynayır. Əgər, ritorun özü zəif eşidirsə, o, qışqıra-qişqıra
danışacaq. Onda bəlağətli nitqin keyfiyyətlərindən biri aradan
çıxmış olacaqdır. Belə nitqə heç kəs qulaq asmaz.
