Dərs vəsaiti Bakı 2023

İş yerinə qulluq vaxtı
- ədəd vaxtının bir hissəsi olub 
texnoloji qulluq vasitələrinin və iş yerinin işçi vəziyyətdə 
saxlanılmasına sərf olunan vaxta deyilir. 
Şəxsi təlabat vaxtı
- ədəd vaxtının bir hissəsi olub yorucu 
işlərin görülməsində əlavə dincəlməyə sərf olunan vaxta deyilir. 
Avtomatlaşdırılmış istehsalda ədəd vaxtı aşağıdanı vaxtlar cəmi 
Kimi təyin edilir: 
Burada, 
t
əd
- əsas texnoloji vaxt; 
t
k
- kömənçi vaxt; t
təşkq
- 
təşkilatın qulluq vaxtı; t
texnq
 - 
texnini qulluq vaxtı; t
f
- iş zamanı 
fasilə vaxtıdır.
 
Əsas texnoloji vaxt
- istehsal olunan məhsulun mexanini 
emalına və ya yığma prosesinə sərf olunan vaxtları və sonranı 
nəzarət vaxtlarını nəzərdə tutur. 
Emal dəzgahda aparılırsa əsas texnoloji vaxt aşağıdanı 
düsturla hesablanır: 
Burada, 
L
- hesabi emal uzunluğu, mm (hesabi uzunluq, emal 
uzunluğu ilə kəsici alətin əlavə getdiyi giriş və çıxışın cəmindən 
alınır); 
i
- hesablanan keçiddə gedişlərin sayı; S
dəq
- alətin bir 
dəqiqədəki verişidir, mm. 

---

Emalın hesabı uzunluğu aləti əl ilə yaxınlışdırdıqda 
aşağıdakı kimi tə’yin olunur. 
Burada, 
emal 
olunan 
pəstahın 
yerləşdirilməsmə, 
bağlanmasına və açılmasına, dəzgahın idarə olunmasına, ölçməyə 
və i.a. hərəkətlərə sərf olunan vaxt daxildir. Əsas vaxtla köməkçi 
vaxtın cəminə operativ vaxt deyilir. 
Operativ vaxt texniki vaxt normasının əsas hissəsini təşkil 
edir. 
Təşkilati qulluq vaxtı
- operativ vaxtın dəzgah emalında 
(0,6-7,1%), çilingər yığma əməliyyatlarında isə (2-8%) qədər 
götürülür və işçi yerin işə hazırlanmasını iş növbəsinin sonunda iş 
yerinin yığışdırılmasına, iş vaxtı dəzgaha edilən qulluğa sərf 
olunan və digər bu xüsusda görülən işlərə sərf olunan vaxtların 
cəminə deyilir.