Sifariz Səbzəliyev 57
IV FƏSİL. MƏNFƏƏT VƏ ZƏRƏRLƏR HAQQINDA HESABAT 4.1. Bazar iqtisadiyyatında mənfəət və zərərlər haqqında hesa- batın əhəmiyyəti və məqsədli istiqaməti 4.2. Mənfəət və zərərlər haqqında hesabatın qurulması prinsipləri 4.3. Azərbaycanda və beynəlxalq praktikada mənfəət və zərərlər haqqında hesabatın qurulması sxemləri 4.4. Azərbaycanda və beynəlxalq praktikada mənfəət və zərərlər haqqında hesabatın qurulması göstəriciləri 4.5. Mənfəət və zərərlər haqqında hesabatın təşkilatların vergi orqanlarına təqdim etdiyi sənədlərlə qarşılıqlı əlaqəsi 4.6. MHBS əsasında mənfəət və zərərlər haqqında hesabatın tərtib olunması xüsusiyyətləri 4.1. Bazar iqtisadiyyatında mənfəət və zərərlər haqqında hesabatın əhəmiyyəti və məqsədli istiqaməti Hər bir təsərrüfat ilinin sonunda təşkilat balansla yanaşı illik müha-
sibat hesabatının tərkib hissəsi olan mənfəət və zərərlər haqqında hesabat
tərtib etməlidir. İllik mühasibat hesabatının tam qiymətli bir hissəsi kimi
mənfəət və zərərlər haqqında hesabatın əhəmiyyəti bir sıra dünya alimləri
(məsələn, Şmalenbax, Simon) tərəfindən uzun illər ərzində ciddi araşdır-
malara məruz qalmışdır. Simon belə hesab edir ki, hesabatın başlıca məq-
sədi təsərrüfat subyektinin xalis əmlakını müəyyənləşdirməkdən ibarətdir.
O, maliyyə nəticələrinin hesablanmasına ikinci dərəcəli rol ayırır. Şma-
lenbax isə əksinə, maliyyə nəticələrinin hesablanmasını özünün tədqi-
qatlarının mərkəzində saxlayır.
Ümumiyyətlə, balans, mənfəət və zərərlər haqqında hesabat həm
Azərbaycanda, həm də beynəlxalq praktikada başlıca hesabat formaları
sayılır. Mənfəət və zərərlər haqqında hesabatın maliyyə hesabatının
tərkibindəki məqsədli istiqamətini və əhəmiyyətini müəyyənləşdirmək üçün
adları çəkilən hesabat formalarının bir sıra mövqelər üzrə müqayisə edilməsi
məqsədəuyğundur.
