Dərs vəSAİTİ Vəsait Boloniya prosesi, kredit sistemi üzrə ali pedaqoji

Təlimləndirici  funksiya: Pedaqoji  texnologiyaların  bu

funksiyası  aparıcı  vəzifədir.  Bu  funksiyanın  nailiyyətləri  dərsdə

qarşıya qoyulmuş didaktik vəzifəyə tam uyğun olaraq demokratik

və adekvat metodu seçməkdə məzmun son dərəcə aydın və ifadəli

təmin edilməsində özünü göstərir.

Tərbiyəedici  funksiya:

Ənənəvi  təlim  prosesində

tərbiyəedici dərs dərsin müəyyən hissəsində onun üçün bilavasitə

əlverişli  şəraitin  olması  anda  yerinə yetirilir.  Adətən  bir  çox

hallarda material izah olunub başa çatandan sonra tərbiyəvi nəticə

çıxarılır.  Təlim  prosesində tərbiyəvi  işin  təşkili  fəaliyyətdə olan

materialın  məzmununda  və dövlət  ideologiyasından  asılı  olur.

Təlim  metodlarının  köməyi  ilə əsas  tətbiyəvi  ideyalar  kollek-

tivçilik, əməkdaşlıq,  qarşılıqlı,  yaradıcı  və s.  həyata  keçirilir.

Kollektiv fəaliyyətdə şəxsiyyətlərarası əlaqələr möhkəmləndirilir.

Təlim  prosesində tərbiyə təlimin metodik sistminin  təşkilində öz

həllini tapır. Təlim prosesində müəllim şagirdin idrak fəaliyyətini

idarə edir, onu inkişaf etdirir.  İnkişafetdirici təlim idealı ensiklo-

pedik, inkişaf etmiş şəxsiyyət deyil, çevik, ağıllı, hər yeniliyə cəld

reaksiya  verən, gələcəkdə dərk  etməyə və müstəqil  fəaliyyətə

tələbatları  olan, yaxşı  bələdləşmə vərdişlərinə, yaradıcı  qabiliy-

yətə yiyələnən şəxslərdir.

İlk  dəfə inkişaf  etmiş  ölkələrdə yaranmış  yeni  pedaqoji

texnologiyalarla əlaqədar  təlim  metodları  keçən əsrin  yetmişinci

illərində məktəblərdə “Proqramlaşdırılmış  təlim”  adı  ilə geniş

22

tətbiq  olunmağa  başlanmışdır.  Bu  ölkələrdə yeni  pedaqoji

texnologiyalar  təlim  metodları  kimi  proqramlaşdırıldığı  halda,

bizim  məktəblərimizdə bu  metod  düzgün  qiymətləndirilmədi-

yindən  müsbət  nəticə verməmişdir.  Lakin  bütün  bunlara  bax-

mayaraq,  o  illərdən  başlayaraq  tədricən yeni  pedaqoji  tenolo-

giyalarla əlaqədar proqram tələblərinin şərtləri elmi-nəzəri cəhət-

dən əsaslandırılmış  və tətbiqinə dair  tövsiyələr  hazırlanmışdır.

Belə ki, nəzərdə tutulmuş didaktik problemlər yüksək nailiyyətlər

səviyyəsində elmi-nəzəri  təhlil  və həll  edilərək  tətbiqi  imkanları

dəqiqləşdirilir,  müəllimə normal  işləmək  üçün  məntiqi  iş  ahəng-

darlığının  yaradılması  yolları  müəyyənləşdirilir,  habelə tədris

prosesində müəllim-şagird  münasibətlərinin,  birgə fəaliyyət,

qarşılıqlı əməkdaşlıq strukturları formalaşdırılır.

Təlim texnologiyalarından istifadə onun müxtəlif növləri –

problemli  təlim, işgüzar  oyunlar,  modul  təlim,  Valdorar  peda-

qogikası, Şatalov pedaqoji sistemi, kompüter təlimi və s. bunların

hamısı təlim texnologiyalarının formaları kimi təhlil edilməlidir.

Hazırda  respublikamızın  bir  sıra  şəhər  və kənd  məktəb-

lərində təlimin  yeni  texnologiyaları əsasında  qurulan,  yeni

texnologiya  metod  və vasitələrə əsaslanan  dərs  nümunələrini

nümayiş  etdirə bilən  bir  sıra  qabaqcıl  müəllimlərimiz  vardır.  Bu

sahədə müəllimlər neçə illərdir ki, öz ustalıqlarını artırırlar.