Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001
Yüklə 3,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
xalq anlayışının
müəyyənləşdirilməsində aşağıdakı üç mövqe özünü göstərir: birinci xətt bir qayda olaraq yalnız maddi istehsal sahəsində çalışan təbəqələri xalqa aid edir. Bu baxış daha çox keçmiş dövrlər üçün səciyyəvi olmuşdur. Müasir dövrdə isə həlledici əhəmiyyət kəsb etmir. Çünki, indi inkişaf etmiş ölkələrdə əhalinin getdikcə daha çox hissəsi bilavasitə maddi istehsaldan kənarda çalışır. Ikinci nöqteyi nəzərə görə, xalqın tərkibinə mütərəqqi istiqamətdə fəaliyyət göstərən sosial qruplar daxil edilir. Bu meyara əsaslanmaqla kapitalizmin yaranması dövründə burjuaziya xalqa aid edilir, onun hökmranlığı qərarlaşdıqdan sonrakı dövrdə isə o, xalqın tərkibindən kənarlaşdırılır. Qeyd olunan mövqe aşağıdakı iki səbəblə bağlıdır: a) tarixi inkişafın yalnız yüksələn xətt üzrə getdiyini iddia edən konsepsiyanın təsiri; b) ədəbiyyatda xalq kütlələrinin rolunu şişirdən, onda hər hansı bir neqativ cəhətin mümkünlüyünü inkar edən baxışın təsiri. Üçüncü baxışın tərəfdarları, xalq ilə görkəmli şəxsiyyətlər arasındakı fərqləri mütləqləşdirir, onları bir- birinə qarşı qoyurlar. Bu zaman belə bir əsas gətirilir ki, guya görkəmli şəxsiyyətlərdə xalqı səciyyələndirən əlamətlər yoxdur. Belə yanaşma onu nəzərə almır ki, xalq özünün sosial- psixoloji və siyasi inkişafının müəyyən mərhələsidə bir çox cəhətdən məhz şəxsiyyətlərdən ibarət olur. Həm də buna məhəl qoyulmur ki, xalq ilə görkəmli şəxsiyyətlərin qarşılıqlı münasibətləri bir birinə çox yaxındır. 1 1 Крапивенский С. Социальная философия. М. 1998с. 337-338. 516 Bir sıra hallarda «xalq» anlayışı etnik mənada işlənilir. Bununla əlaqədar qeyd edək ki, «etnos», «millət» və «xalq» anlayışları bir-birinə yaxın olsalar da, müxtəlif məzmuna malikdir. Aydındır ki, xalq ilə etnosun oxşar cəhətləri çoxdur. Məsələn bu və ya digər xalqın nümayəndəsi olan fərd, həm də müəyyən etnosa daxildir. Bu münasibətdə monomillətli (ya- pon, erməni) və çoxmillətli (amerikan, keçmiş sovet, yuqoslaviya) xalqları vardır. Xalq və sinif anlayışları arasında da yaxınlıq mövcuddur. Belə ki, müəyyən dövrlərdə (məsələn klassik feodalizm cəmiyyətində) xalq kütləsi əsasən bir sinifdən (kəndlilərdən) ibarət idi. Lakin bir çox hallarda xalq müxtəlif sinifləri və təbəqələri (fəhlə, kəndli siniflərini, sənətkarları) əhatə edir. Yüklə 3,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|