Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001

Fəlsəfə bəşəriyyətin perspektivi baxımından 
elmi- texniki inqilabın böyük rolunun göstərməklə yanaşı, bu prosesin 
gələcəkdə törədə biləcəyi mənfi nəticələri də mütləq nəzərə almağı 
tələb edir
. Buna görə uzunmüddətli sosial proqnozlar, tarixi perspektivdə 
elmi- texniki tərəqqi ilə onun törədəcəyi sosial nəticələrin vəhdətinə 
əsaslanmalıdır. Bu mənada qeyd olunmalıdır ki, elmi- texniki inqilabın 
yaratdığı geniş miqyaslı imkanlardan humanist məqsədlər üçün istifadə 
edilməlidir. Əks halda yəni texnokratik metodların hökmranlığı şəraitində 
insan nəinki öz mahiyyət qüvvələrini hərtərəfli inkişaf etdirə bilmir, hətta 
onun texnoloji sistemin əlavəsinə çevrilməsi təhlükəsi yaranır. Buna görə 
də istehsalın texnologiyası yüksəldikcə ictimai inkişafın əsas məqsədi olan 
insanın hərtərəfli fəaliyyət göstərməsi üçün humanist mədəniyyətə 
əsaslanan yeni sivilizasiyanın formalaşması zəruridir. 
Elm və texnikanın inkişafı düzgün istiqamətləndirilməzsə o, 
bəşəriyyətin gələcəyi üçün çox böyük fəlakətlər törədə bilər. Buna görə də 
artıq indidən elmi- texniki inqilabın törətdiyi arzuolunmaz nəticələri ara-
dan qaldırmaq, bəşəriyyətin mənafeyi baxımından zəruri tələbatdır. Bu 
baxımdan aşağıdakılar xüsusilə mühümdür: elmi- texniki inqilabın 
bəşəriyyəti istilik nüvə müharibəsinə, ekoloji və sosial fəlakətlərə təhrik 
edən nəticələrini irəlicədən görmək və onların qarşısını almaq; elmi- tex-
niki tərəqqi nailiyyətlərindən istifadə olunması üzərində nəzarəti 
gücləndirmək, bu nailiyyətlərdən sırf texnokratik məqsədlər naminə 
istifadə olunmasına imkan verməmək. 
Elmi- texniki inqilab nailiyyətlərindən bütövlükdə cəmiyyətin və 
eləcə də ayrıca götürülmüş hər bir şəxsin mənafeyi üçün istifadə edilməsi 
sosial tərəqqinin yüksəlişinə böyük təsir göstərir. Lakin bu nailiyyətlərdən 
gələcəkdə hansı istiqamətdə istifadə olunacağı dövlət rəhbərlərinin, 

---

574 
alimlərin mənəvi məsuliyyət dərəcəsindən, geniş kütlələrin siyasi 
şüurluluq səviyyəsindən çox asılıdır. 
Müasir dövrdə elmi tədqiqatların humanist məqsədlər üçün istifadə 
edilməsini təmin etmək məqsədilə onların üzərində nəzarətin 
gücləndirilməsi uğrunda alimlərin beynəlxalq hərəkatı genişlənir. 
Bəşəriyyətin taleyi, sivilizasiyanın gələcəyi mənafeləri elmi- texniki 
nailiyyətlərin etik normalar və dəyərlərlə uyğunlaşdırılmasına diqqəti 
artırmağı tələb edir. Elmi tədqiqatların humanist ideallarla birləşdirilməsi 
zəruriliyinin başqa bir alternativi yoxdur. Elmi idrak ilə humanist, etik 
prinsiplərin üzvi şəikldə əlaqələndirilməsi sosial tərəqqinin gələcək 
inkişafının rəhnidir.