Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001
Yüklə 3,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Adi siyasi şüurun
anlayışları, norma və qanunları yalnız gündəlik praktikada işlənilə bilir . Onlar nəzəri şüur səviyyəsində demək olar ki, tətbiq olunmur. Bu fakt adi şüurun rolunu azaltmır. O, insanların geniş məzmunlu ictimai məsələlərə, qlobal problemlərə birbaşa reaksiyasını ifadə edir, onlara qiymətverici münasibəti bildirir. Bunlar isə gündəlik siyasətdə, ideo- logiyada və təbliğatda az rol oynamır. Adi siyasi şüurdan danışarkən onun gərgin dramatik xarakteri, ziddiyyətli təbiəti mütləq qeyd olunmalıdır. Bu əlamətlər siyasi həyatın öz təbiətindən irəli gəlir. Sosial birliklərin, millətin, partiyaların tələbatlarını obyektiv mənafeylərini və vəziyyətlərini siyasi ideologiya, sistemləşdirilmiş nəzəri şüur əks etdirir . O gündəlik həyat praktikasının doğurduğu hisslərin, e„tiqadların, obraz və fikirlərin, habelə gələcəyi sezmənin və yanlışlıqların üzərində yüksəlir. Siyasi ideologiya sosial birliyin, partiyanın mənafeləri və vəziyyətini ümumiləşdirilmiş formada ifadə edir. Buna görə də o öz sub- yektinin sosial münasibətlər sistemində mövqeyinin onun digər sosial qruplar və dövlət hakimiyyəti ilə münasibətlərinin nəzəri təhlilinə əsaslanır. Beləliklə siyasi ideologiya sosial subyektlərin baxışlar siste- mi, onların əsas mənafelərinin, proqram xarakterli məqsədlərinin və strateji vəzifələrinin nəzəri ifadəsidir. Bütövlükdə siyasim ideologiya aşağıdakı əsas elementlərdən ibarətdir: 1) dövrün ümumi dünyagörüşü sistemi ilə əlaqə; 2) bu sistemin əsas müddəalarına arxalanmaqla işlənib hazırlanan proqram ustanovkalar; 3) proqram ustanovkaların reallaşdırılması strategiyası; 4) proqramın təbliğ edilməsi; 5) proqramı reallaşdırmaq yolunda atılacaq konkret addımlar. 1 Siyasi ideologiya mühüm inteqrativ (birləşdirici) funksiya yerinə yetirir. Belə ki, o mənafelərini əks etdirdiyi sosial birlik formasına (sinfə, sosial qrupa, millətə, dövlətə) daxil olan insanların mütəşəkil fəaliyyətini tə„min edir. Siyasi ideologiyanın mühüm bir cəhəti, onun siyasi reallığa və fəaliyyətə istiqamətlənməsidir. O həmişə əhali içərisində daha geniş yayılmağa və özünə mümkün qədər daha çox tərəfdar tapmağa cəhd göstərir. Bu baxımdan müasir cəmiyyət müxtəlif ideoloji sistemlərin, ideya- siyasi cərəyanların və istiqamətlərin mübarizə meydanını təşkil edir. Əlbəttə bu deyilənlərdən belə nəticə çıxarılmamalıdır ki, cəmiyyətdə 1 Bax: Философия. V.Qubinin redaktəsi ilə. M.,1998, s.244. |