478
obrazlar və simvollar vasitəsilə əks etdirilir; 2) incəsənətdə ümumi olan
mücərrəd şəkildə deyil, fərdi formada çıxış edir (ümumi tip ilə fərdi xarak-
terin özünəməxsus əlaqəliliyi); 3) təxəyyülə və fantaziyaya geniş yer
verməklə yanaşı, onları həyat həqiqətlərindən çox da uzaqlaşdırmamaq
tələbi; 4) incəsənət əsərlərində formanın məzmuna münasibətdə aparıcı
yol oynaması.
Bu xüsusiyyətlər incəsənətin nisbi müstəqilliyini və digər mənəvi
fəaliyyət növlərindən asılı olmadan inkişaf etdiyini, özünəməxsusluğunu
əks etdirir. Incəsənətin bu keyfiyyətləri onun inkişafında daha parlaq
görünür. Belə ki, burada tərəqqinin istiqaməti heç də həmişə aydın sezil-
mir. Odur ki, tarixi tərəqqi xətti olduğu kimi incəsənətə tətbiq edilsə, onda
dolaşıqlıq baş verir. Belə çıxır ki, qədim dövrün incəsənət nümunələri,
intibahın yaratdığı heyrətamiz sənət əsərləri bu günlərdən aşağı səviyyədə
olmuşdur. Məsələ bundadır ki, müxtəlif tarixi dövrlərdə yaşamış incəsənət
yaradıcıları, sənət korifeyləri bir- birindən az fərqlənir. Əsas fərq mövcud
cəmiyyətin estetik kamillik dərəcəsindədir. Bu göstəriciyə görə
cəmiyyətin yüksələn xətt üzrə getdiyini iddia etmək məntiqi olardı.
Deyilənlər incəsənətdə tərəqqinin inkarı kimi başa düşülməməlidir.
Həyatın bütün sahələrində olduğu kimi burada da müəyyən tərəqqi özünü
göstərir. Digər tərəfdən, tarix inkişaf etdikcə incəsənət yaradıcılarının in-
tellektual səviyyəsi artır. Incəsənətin daxili diferensiasiyası güclənir, yeni-
yeni sahələr yaranır.
Dostları ilə paylaş: 
