Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 1 noyabr 2004-cü IL tarixli 816 saylı əmri ilə təsdiq olunub

 

---

İsmayıl Hidayətzadə      

     

Aktyorluğa təzəcə başlayandan az  sonra əsasən həvəskarların truppa üzvləri ilə Mirzə Rza 

Vaizzadənin "Səyavuş" (1919) faciəsini tamaşaya hazırlayıb. Milli Dram Teatrı 1920-ci ildə təkrar 

dövlət statusu alanda onun truppasına aktyor götürülüb. On yeddi il həmin teatrda aktyor işləyib və 

xarakterik rollarda böyük uğurlar qazanıb. Həmçinin rejissor assistenti, ikinci rejissor və quruluşçu 

rejissor kimi fəaliyyət göstərib. 

Uğurlu quruluşu Hüseyn Cavidin "Səyavuş" faciəsi sayılır (1936). "Koroğlu"nun 

monumental quruluşundan sonra Opera və Balet Teatrına baş rejissor təyin olunub. Həmin tamaşa 

bir il sonra Moskvada keçirilən Azərbaycan  Ədəbiyyatı  və  İncəsənəti dekadasında da göstərilib. 

"Koroğlu"nun quruluşu opera teatrının yaradıcılıq iqlimində milliliyə doğru ciddi dönüş yaradıb və 

opera rejissurasında yeni məktəbin özülünü qoyub. 

Bundan sonra İsmayıl Hidayətzadə OBT-də Üzeyir bəy Hacıbəyovun "Arşın mal alan" 

operettasma, "Vətən və cəbhə" (1941) birpərdəli vətənpərvərlik operasına, "Koroğlu" (rus di-lində. 

1943), Müslüm Maqomayevin "Şah  İsmayıl", Qara Qarayevlə Cövdət Hacıyevin "Vətən" (1945), 

Jorj Bizenin "Karmen" (1945 və 1949), Əfrasiyab Bədəlbəylinin "Nizami" (1948), librettosu 

tərcümə edilmiş "Anuş" (1941), Niyazinin "Xosrov və  Şirin" (1942) operalarına,  Əfrasiyab 

Bədəlbəylinin "Qız qalası" (1940) baletmə quruluşlar verib. ADOBT-nin Azərbaycan heyətinin 

formalaşmasında İsmayıl Hidayətzadənin xidmətləri çoxdur. 

Aktyor yaradıcılığına görə Azərbaycan Respublikasının  əməkdar artisti (25 aprel 1933) və 

rejissor axtarışlarındakı nailiyyətləri üçün xalq artisti (4 dekabr 1938) fəxri adları ilə təltif olunub. 

1938-1946-cı illər arası Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı seçilib. 

İsmayıl Hidayətzadə milli rejissuramızda monumental teatr məktəbi yaradıcılarındandır. O, 

rejissor təhsili görməmişdi, ancaq bu sənətə zəngin təcrübə, güclü həyat müşahidəsi, dərin biliyi ilə 

yeniliklər gətirə bilib. 

Tamaşanın kompozisiya bütövlüyünə, aktyor ansamblının vahidliyinə, rejissor fikrinin bədii 

tərtibatda və musiqidə psixoloji təcəssümünə, orkestrin partituranı dəqiqliklə ifa etməsinə ustalıqla 

nail olub. 

Mətnin və musiqinin səhnə  əsərinə, yəni tamaşaya çevrilmə prosesinin bədii estetik 

tələblərini, meyar və prinsiplərini həssaslıqla gözləyib.