Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 270

təqlid edildiyini də inkar etmək olmaz. 

İkinci qrupa aid olan şüşə qablar armudu formada olduğu 

halda, üçüncü qrupun nümunələri özünün şaquli kompozisiyaları 

ilə fərqlənir. 

Üçüncü qrupa daxil olan qablar, əsasən, Mingəçevirdə 

tapılmışdır. Onları gövdələrinin zahiri formalarına görə üç tipə 

bölmək olar. Birinci tip qabların gövdəsi küpə  şəklində olduğu 

halda, ikinci tip qablarda gövdə uzunsovlaşmış  şəkil almışdır. 

Üçüncü tip qablar isə konik formaları ilə fərqlənirlər. I-III əsrlərə 

aid olan bu üç tipdən başqa Mingəçevirdə IV-VIII əsrlərin 

dördkünc prizma şəkilli şüşə qabları da tapılmışdır. 

Dördüncü qrup qablar müxtəlif formalı dekorativ-

ornamental bəzəkləri ilə  fərqlənir. Onlardan III-IV əsrlərdə 

hazırlanmış uzunsov naxışlı qabları göstərmək olar. Belə naxışlar 

Mingəçevirin I əsrə aid keramik qablarında da vardır. Bu növ şüşə 

qablar Mingəçevirdə IX-XIII əsrlərdə də istehsal edilmişdir. Şüşə 

qabların badamı çıxıntılarla bəzədilməsi onlara metal məmulatının 

görkəmini verir. 

Beşinci qrupa zərif, dairəvi oturacağı olan şüşə piyalələr 

daxil edilir. Bu tipli qablar İsmayıllı rayonunun Qalagah və 

Şamaxı rayonunun Xınıslı  kəndlərindən tapılmışdır. Onlar I-II 

əsrlərə aiddir. Bu qabların zahiri bəzəyində qabartma ünsürlərə 

tez-tez rast gəlirik. 

Sonuncu, altıncı qrupa şaquli formalı piyalələr aiddir. Bir 

qayda olaraq, onların dairə şəkilli alçaq dayaqları olur. 

Şüşə  sənəti Qafqaz Albaniyasının digər dekorativ sənətləri 

ilə (məsələn, keramika və torevtika sənətləri ilə) sıx  əlaqədə 

yaranmış və inkişaf etmişdir. Bu sənət ölkədə maddi mədəniyyətin 

formalaşmasında görkəmli rol oynamış  və orta əsrlərdə 

Azərbaycanda orijinal şüşə  sənətinin yaranması üçün zəngin 

mənbə olmuşdur. 

Qədim incəsənətimizin ikinci inkişaf dövründə (I-VII əsrlər) 

bədii  şüşə  sənəti bir çox səbəblərə görə  tənəzzülə  uğramış 

dulusçuluğun zəifləməsini daha da sürətləndirmişdir. Bu yeni 

sənət ikinci dövrün ictimai amillərinə daha çox uyğun idi; bu vaxt 

dini təsəvvürlər getdikcə  zəifləyir, feodal saraylarında eyş-işrət, 

---