Digital technologies: problems and solutions of practical implementation in the spheres

---

 
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND TECHNICAL CONFERENCE
“DIGITAL TECHNOLOGIES: PROBLEMS AND SOLUTIONS OF PRACTICAL 
IMPLEMENTATION IN THE SPHERES” 
APRIL 27-28, 2023 
392
VPN ORQALI MASOFADAN XAVFSIZ KIRISHNI TASHKIL ETISH 
1
A. A. Muradova, 
2
I. L. Kudratov 
1
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU, PhD, dotsent 
2
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU, 2-kurs magistranti 
https://doi.org/10.5281/zenodo.7856605 
Annotatatsiya. Maqolada VPN orqali masofadan xavfsiz kirishni tashkil etish xususiyatlari 
keltirilgan. Maqola VPN (Virtual Private Network) texnologiyasi, VPN turlari va qo‘llanilishi, 
VPN ishlash tartibi bo‘yicha ma’lumotlar mavzuga oid adabiyotlar va internetdan olingan 
ma’lumotlardan foydalangan holda yozildi. 
Kalit so'zlar: Internet, TCP/IP, protokol, Intranet, Ekstranet, VPN. 
Internetning gurillab rivojlanishi natijasida dunyoda axborotni tarqatish va foydalanishda 
sifatiy o‘zgarish sodir bo‘ldi. Internet foydalanuvchi lari arzon va qulay kommunikatsiyaga ega 
bo‘ldilar. Korxonalar Internet kanallaridan jiddiy tijorat va boshqaruv axborotlarini uzatish 
imkoniyatlariga qiziqib qoldilar. Ammo Internetning qurilishi prinsipi niyati buzuq odamlarga 
axborotni o‘g‘irlash yoki atayin buzish imkoniyatini yaratdi. Odatda, TCP/IP protokollar va 
standart lnternet-ilovalar (e-mail, Web, FTP) asosida qurilgan korporativ va idora tarmoqlari 
suqilib kirishdan kafolatlanmaganlar. lnternetning hamma yerda tarqalishidan manfaat ko‘rish 
maqsadida tarmoq hujumlariga samarali qarshilik ko‘rsatuvchi va biznesda ochiq tarmoqlardan 
faol va xavfsiz foydalanishga imkon beruvchi virtual xususiy tarmoq yaratish ustida ishlar
olib borildi. Natijada, 1990-yilning boshida virtual xususiy tarmoq konsepsiyasi yaratildi. 
«Virtual» iborasi VPN atamasiga ikkita uzel o‘rtasidagi ulanishni vaqtincha, deb ko‘rilishini 
ta’kidlash maqsadida kiritilgan. Haqiqatan, bu ulanish doimiy, qat’iy bo‘lmay, faqat ochiq tarmoq 
bo'yicha traflk o‘tganida mavjud bo‘ladi. Virtual tarmoq VPNlarni qurish konsepsiyasi asosida 
yetarlicha oddiy g‘oya yotadi: agar global tarmoqda axborot almashinuvchi ikkita uzel bo‘lsa,
bu uzellar orasida ochiq tarmoq orqali uzatilayotgan axborotning konfidensialligini va yaxlitligini 
ta’minlovchi virtual himoyalangan tunnel qurish zarur va bu virtual tunneldan barcha
mumkin bo‘lgan tashqi faol va passiv kuzatuvchilarning foydalanishi haddan tashqari qiyin 
bo‘lishi lozim [1]. 
VPN o‘zi nima? VPN Virtual Private Network (Virtual shaxsiy tarmoq) so'zlarining 
qisqartmasi bo'lib, unda siz ochiq tarmoqdagi ikkita kompyuterni bir-biriga ulab, shaxsiy va 
maxfiy bog'lanishni yaratasiz. VPNlar dastlab uylaridan turib nozik ish hujjatlarini internet orqali 
ko'rishni xohlagan kompaniya ishchilari uchun yaratilgan. Shundan beri u mashhur bo'lib, oddiy 
foydalanuvchilar qo'liga ham yetib bordi. VPN foydalanuvchiga har qanday ma'lumotni "internet 
tunneli" deb ataladigan tarmoq orqali jo'natish va olish imkoniyatini beradi.