Dilorom qosimova menejment nazariyasi

M isol: Anri F ayoln in g m enejm ent ta m o y illa ri1
1. M ehnat taq sim oti. 
Ixtisoslashtirish, odatdagidek, tabiiy- 
dir. M e h n a t taqsim otining maqsadi shu tirishishda ishni k o ‘p hajmda 
va sifatliroq bajarishdir. B un g a e ’tibor va kuchlar yo'naltirilgan 
m aqsadlar soni qisqarishi hisobiga erishiladi.
2. V akolat va javobgarlik. 
Vakolat bu buyruq berish huqu- 
qi, javobgarlik esa uning qaram a-qarshisining tuzuvchisidir. Qayerda 
vakolat berilsa, u yerda javobgarlik paydo boiadi.
3. Intizom . 
Intizom firma va uning ishchilari o‘rtasida erishil- 
gan bitim larga b o 'y su n ish va h u rm a tn i k o'zda tutadi. Intizom iy 
rasmiyatchilikni keltirib chiqaradigan firma va ishchilarni bog'lovchi 
bu bitimlarni o'rnatish industriya rahbarlarining en g m uhim vazi- 
falaridan biri bo'lib qolishi kerak. Intizom adolatli q o ‘llaniladigan 
sanksiyalarni ham ko'zda tutadi.
4. Y akk ab osh ch ilik. 
Ishchi buyruqlarni faqat bevosita bir 
boshliqdan olishi kerak.
5. Y o'n alish n in g b irligi. 
Bir m aqsad doirasida amalda b o ig a n
har bir guruh yagona reja bilan birlashgan bo'lishi va bir rahbarga 
ega bo'lishi kerak.
6. S h a xsiy m an faa tlarn in g u m u m iylarga bo‘ysu n ish i.
Bir ishchining yoki ishchilar guruhining manfaatlari katta masshtab- 
dagi kom paniya yoki ta sh k ilo tn in g m anfaatlaridan u stu n kelishi 
m um kin emas.
7. X odim larni m ukofotlash. 
Ishchilarning vafodorligini va 
madadini t a ’minlash uchun ular o'z xizmati uchun adolatli ish haqi 
olishlari kerak.
8. M ark azlash tirish . 
M e h n a t taqsim oti kabi m arkazlashti- 
rish ham, odatdagidek, tabiiydir. Biroq, m ark a zlash tiris h n in g te- 
gishli darajasi aniq sharoitga bog'liq holda o'zgaradi. Shuning uchun 
markazlashtirish va markazlashtirilmaslik o'rtasida to'g'ri mutanosiblik
Щ еп п Fayol. G en eral and In dustrial M a n a g e m e n t (London: P itm an , 1949), pp. 
2 0 -4 1 .
32

---

b o ‘lishi to 'g 'risid a savol tug'iladi. Bu e n g yaxshi joiz natijalarni 
t a ’m inlaydigan meyorlarni aniqlash m uammosidir.