Дипломна работа Холматов Нурулла " Smenada 1000kg yarim dudlangan kolbasa ishlab chiqarish txnologik liniyasini tashkil etish "

ko‘rish – muayyan xudud yoki potentsial xavfli ob’ektda aholini va moddiy 
boyliklarini favqulodda vaziyat manbalarining shikastlovchi omillari va ta’siridan 
muhofaza qilish uchun, shuningdek favqulodda vaziyatlarni tugatishda boshqaruv 
organlari, kuch va vositalarning samarali faoliyatini ta’minlash uchun sharoit 
yaratuvchi oldindan o‘tkaziladigan tadbirlar kompleksidir.Mazkur tadbirlar 
majmuasi favqulodda vaziyatlarda to‘g‘ri xarakat qilish qoidalarini bilish kerak va 
ularni uyushqoqlik bilan o‘tkazishda muxim axamiyat kasb etadi. Bu to‘g‘rida 
xukumatimiz tomonidan ko‘pgina qarorlar qabul qilingan bo‘lib, ularni ijrosini 
ta’minlash har bir tashkilot rahbarlariga katta mas’uliyat yuklaydi. Favqulodda 
vaziyatlarga tayyorgarlik ko‘rish, avvalo oilada, umumta’lim maktablarida, oliy 
va o‘rta o‘quv maskanlarida, ishlab chiqarish tarmoqlari va mahallalarda olib 
boriladi. Tayyorgarlik jarayoni maxsus dasturlar asosida olib borilib, har qanday 
qo‘shimcha murakkabliklardan xoli bo‘lishi zarur. Tayyorgarlikni yuksak darajada 
bo‘lishi uchun teleradio va ommaviy axborot vositalaridan keng foydalanish, 
muntazam suhbatlar o‘tkazish maqsadga muvofiqdir. Xususan, aholi xavfsizligini
ta’minlash, insonlar salomatligini yuksak darajaga ko‘tarish masalalari bo‘yicha 
ham bir qancha qonuniy hujjatlar qabul qilinadi jumladan, “Aholini va hududlarni 
tabiiy hamda texnogen xususiyatli favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish 

---

to‘g‘risida” gi qonunningasosiy maqsadi – aholini va hududlarni tabiiy hamda 
texnogen xususiyatli favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasidagi 
ijtimoiy munosabatlarni tartibga soladi hamda favqulodda vaziyatlar ro‘y berishi 
va rivojlanishining oldini olish, favqulodda vaziyatlar keltiradigan talafotlarni 
kamaytirish va favqulodda vaziyatlarni bartaraf etishdan iboratdir. “Gidrotexnika 
inshootlarining xavfsizligi to‘g‘risida” gi qonuni gidrotexnika inshootlarini 
loyihalashtirish, qurish, foydalanishga topshirish, ularni rekonstruktsiya qilish, 
tiklash, kontservatsiyalash va tugatish xavfsizlikni ta’minlash bo‘yicha faoliyatni 
amalga oshirishda yuzaga keladigan munosabatlarni tartibga solishdan iboratdir. 
“Fuqaro muhofazasi to‘g‘risda” gi qonuni – fuqaro muhofazasi sohasidagi asosiy 
vazifalarni, ularni amalga oshirishning huquqiy asoslarini, davlat organlarining, 
korxonalar, 
muassasalar 
va 
tashkilotlarning 
vakolatlarini, 
O‘zbekiston 
Respublikasi fuqarolarining huquqlari va majburiyatlarini, shuningdek fuqaro 
muhofazasi kuchlari va vositalarini belgilashdan iboratdir. “Radiatsiaviy xavfsizlik 
to‘g‘risida” gi qonun – radiatsiyaviy xavfsizlik, fuqarolar hayoti, sog‘lig‘i va mol-
mulki, shuningdek atrof-muhitni ionlashtiruvchi nurlanishning zararli ta’siridan 
muhofaza qilishni ta’minlash bilan bog‘liq munosabatlarni tartibga solishdan 
iborat. Bu qonunlar tom ma’noda hozirgi zamonda aholi va hududlarni turli 
favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilishning yagona huquqiy asosini belgilaydi. 
Ularning amaldagi xarakati maxsus qo‘llanmalar va davlat standartlari asosida 
olib boriladi. Bu borada, Fuqaro muhofazasi institutining xodimlari maxsus 
izlanish olib borib, 2000 yilda yuqorida qayd qilingan Davlat standartlarini 
tasdiqladilar. Navbatdagi asosiy vazifa har bir tashkilot, idora, ilmiy va adabiy 
yozishmalarda mazkur standartlarga to‘la rioya qilishni ta’minlashdan iboratdir.
Favqulodda vaziyatlar to‘g‘risida fikr bildirar ekanmiz, ularning ma’naviy va 
ma’rifiy asoslari negiziga e’tibor berish maqsadga muvofiqdir. Chunki, Vatanimiz 
hududlarida o‘tmishda ham turli tabiiy ofatlar sodir bo‘lgan va hozirda ham davom 
etayapti. Farqi shundan iborat-ki, inson tomonidan tabiiy manbalarni o‘zlashtirish 
oqibatida “tabiat va insoniyat” tizimida, muvozanati buzilib, noxush vaziyatlar 
yildan - yilga keng ko‘lamda, ko‘p tarmoqli va murakkab xususiyatni namoyon 

---

qilmoqda.Tarixdan ma’lumki, ota-bobolarimiz ham tabiiyjarayonlarni kuzatishlar, 
yillararo taqqoslash, davriyligini aniqlash orqali xavfsizlikni ta’minlash uchun 
ma’lum chora tadbirlarni qo‘llashgan.Bizning davrimizgacha yetib kelgan 
ma’naviy durdonalar, xalq maqollari xanuzgacha hayot xavfsizligi tadbirlarini 
amalga oshirishda dasturiamal bo‘lib xizmat qilmoqda. Jumladan, “Hushyor 
bo‘lsang ofat ko‘rmaysan”, “Falokat oyoq ostidadir”, “Saqlansang – sog‘ qolasan”, 
“Saqlanganni saqlayman”, “Sinch uyim-tinch uyim” va shu kabi hayotiy tajribadan 
o‘tgan iboralar borki, yillar o‘tgan sari ularning qadr - qiymati ortib borsa boradiki, 
aslo tushmaydi.Hozirgi vaqtda milliy ma’naviyat to‘g‘risida turli xil fikrlar 
bildirilar ekan, ma’naviy kamolatga yetaklovchi axloqiy madaniyat, axloqiy 
tarbiyada bebaho mulk xisoblanmish, ota-bobolarimiz hayot tajribasi va qomusiy 
allomalarimizning nodir asarlarida bitilgan tarixiy merosni o‘z o‘rnida va har 
tomonlama hayotga tadbiq etishimiz zarur. Zero, buyukligimizning asosi ham boy 
tarixiy merosimizdadir. Muqaddas kitoblarda bitilgan sog‘lom va tinch – osuda 
turmush kechirish tamoyillarini hozirgi kun talabida izohlab , har bir ishga tadbiq 
etilsa, birinchidan, bizgacha bo‘lgan tarixga e’tibor, undan unumli foydalanish, 
ota-bobolarning buyuk merosiga hurmatni yuzaga keltirsa, ikkinchidan, hozirgi 
vaqtda murakkab jarayonlar zaminida kechayotgan hayotimizda uchrab turadigan 
noxush holatlarni aql – idrok bilan yengib o‘tishga mukammal tayyorgarlik ko‘rish 
hamda yuksak ma’naviyatga ega bo‘lgan barkamol shaxsni tarbiyalashda beqiyos 
ahamiyat kasb etadi.