Diyorbek ismoyilov

Tayinlanishiga ko‘ra korxonalarning asosiy vositalari asosiy ishlab chiqarishdagi asosiy vositalar, boshqa tarmoqlardagi asosiy ishlab chiqarish vositalar va noishlab chiqarishdagi asosiy vositalar.

• Tayinlanishiga ko‘ra korxonalarning asosiy vositalari asosiy ishlab chiqarishdagi asosiy vositalar, boshqa tarmoqlardagi asosiy ishlab chiqarish vositalar va noishlab chiqarishdagi asosiy vositalar.
• Korxonalarning asosiy vositalari turlari bo‘yicha quyidagicha guruhlanadi:
• binolar va inshoatlar;
• uzatuvchi moslamalar;
• mashina va asbob-uskunalar;
• transport vositalari;
• asbob uskunalar;
• ishlab chiqarish inventarlari va buyumlar;
• xo‘jalik inventarlari;
• ish va maxsuldor xayvonlar;
• ko‘p yillik daraxtlar;
• yerlarni yaxshilashga sarflangan kapital sarflar va boshqa asosiy vositalar.

Shuningdek, ijaraga olingan asosiy vositalarga sarflangan kapital qo‘yilmalar xam asosiy vositalar tarkibida hisobga olinadi.Asosiy vositalarni turlari bo‘yicha turkumlashdan kO‘zlangan asosiy iaqsad ularning analitik hisobini tashkil qilishdir.

• Shuningdek, ijaraga olingan asosiy vositalarga sarflangan kapital qo‘yilmalar xam asosiy vositalar tarkibida hisobga olinadi.Asosiy vositalarni turlari bo‘yicha turkumlashdan kO‘zlangan asosiy iaqsad ularning analitik hisobini tashkil qilishdir.
• Kimga tegishligiga qarab asosiy vositalar o‘ziga tegishli va ijaraga olingan asosiy vositalarga bo‘linadi. Foydalanish belgilariga qarab esa asosiy vositalar ekspluatatsiyadagi, rekonstruksiyadagi va qayta qurollantirishdagi asosiy vositalarga bo‘linadi.

Asosiy vositalarning daslabki qiymati hukumatning maxsus qarori bo‘yicha qayta baholanganda o‘zgarishi mumkin. Shuningdek ularni dastlab qiymati texnik jihatdan rekonstruksiya qilish va qayta ko‘rish natijasida foydalanish, xizmat ko‘rsatish muddati uzaysa yoki ob’ektlar ning ishlab chiqarish quvvati oshsa, ishlab chiqarilgan mahsulotlarning soni ko‘paysa yoki ishlab chiqarish tannarxi pasaysa ularning dastlabki qiymati ko‘payishi mumkin.

• Asosiy vositalarning daslabki qiymati hukumatning maxsus qarori bo‘yicha qayta baholanganda o‘zgarishi mumkin. Shuningdek ularni dastlab qiymati texnik jihatdan rekonstruksiya qilish va qayta ko‘rish natijasida foydalanish, xizmat ko‘rsatish muddati uzaysa yoki ob’ektlar ning ishlab chiqarish quvvati oshsa, ishlab chiqarilgan mahsulotlarning soni ko‘paysa yoki ishlab chiqarish tannarxi pasaysa ularning dastlabki qiymati ko‘payishi mumkin.
• Asosiy vositalarning qoldiq qiymati ularning dastlabki qiymatidan eskirish qiymatini ayirish yo‘li bilan aniqlanadi.