Dünyada autizm diqanozu qoyulan

Kommunikativ 

 

 

Qəribə və ya ritual davranıĢ 

 

 

 

Motorika 

 

 

Sensor yüklənmələr 

 

 

 

Hisslər 

 

 

Özünə xətəryetirmə 

 

 

 

Təhlükəsizlik 

 

 

 

 

 

 

 

www.

help

autism

now

.com 

---

7 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Autizmin davranıĢ simptomları

 

 

                                                   SOSİALLAŞMA PROBLEMİ 

 

Başqa uşaqların oyunlarına maraq göstərməyə bilər 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bacı-qardaşına 

münasibətdə qəddarlıq 

nümayiş etdirə bilər 

 

 

 

 

 

 

 

Çarpayıda tək qaldıqda 

anasını çağırmaq əvəzinə, 

qışqırır 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

www.

help

autism

now

.com 

 

 

 

 

 

Valideynlərinin işə 

getməsinə və 

qayıtmasına fikir 

vermir 

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Autizm davranıĢ simptomları

 

 

 

 SOSİALLAŞMA PROBLEMİ

 

 

 

 

Qarşılıqlı əlaqə istəyən 

oyunlarda, məsələn, 

“gizlənqaç”da iştirak etməyə 

bilər 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

www.

help

autism

now

.com 

Valideynlər onu qucaqda 

tutduqda, qucaqladıqda, 

yaxud öpdükdə buna hər 

yolla mane olmağa çalışır 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Yatağında uzandığı vaxt kimsə 

ona əllərini uzadıb onu qucağa 

almaq istədikdə o da qarşılıqlı 

olaraq əllərini uzatmır 

 

8 

---

Autizm davranıĢ simptomları

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

KOMMUNİKATİV (ÜNSİYYƏT) PROBLEMLƏR 

 

Autizmdən əziyyət çəkən uşaqlar ətraf şəraiti hiss etmir və vizual 

əlaqə yaratmaqda çətinlik çəkirlər. Bundan irəli gələrək elə 

görünə bilər ki, belə uşaqların ünsiyyət qurmağa tamamilə 

marağı yoxdur. 

Onlar nəyəsə ehtiyac duyduqda daha çox “əl yönəltməsi”ndən 

istifadə edirlər: uşaq valideynin əlini özünün ehtiyac duyduğu 

əşyanın üzərinə qoyur və bu yolla valideyn və ya böyükdən öz  

istəyinə çatmaq üçün ALƏT kimi istifadə edir. Adi uşaqlar öz 

ehtiyacları barədə verbal yolla (uşaq dili ilə, sözlərlə) və ya 

qeyri-verbal yolla (əşyanı göstərməklə) xəbər verirlər 

 

 

Ətraf şəraiti hiss 

etmir 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Vizual əlaqədən yayınır 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Böyüklərin əlindən istifadə 

edir, onu yönəldir

 

 

www.

help

autism

now

.com

 

9 

---

Autizm davranıĢ simptomları

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

QƏRİBƏ/TƏKRARLANAN DAVRANIŞLAR

 

 

Əllərini yellətmə,  

bir birinə çırpma 

 

 

 

 

 

Ventilyatoru 

diqqətlə izləmək 

 

Durduğu yerdə 

öz ətrafında 

dönmə 

 

 

 

 

 

 

 

Xətt boyunca düzmə (məs., 

oyuncaq maşınları) 

 

 

 

 

www.

help

autism

now

.com 

10 

---

Autizm davranıĢ simptomları

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

QƏRİBƏ/TƏKRARLANAN DAVRANIŞLAR

 

 Oyuncaqlara fikir verməyə 

bilər, bunun əvəzində isə 

müxtəlif obyektlərə, məs., 

isidiciyə maraq göstərir 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Günəş işığının 

şüalarını tutur 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ümumilikdə, oyuncağın özü ilə 

maraqlanmasa da, onun hər hansı 

detalı diqqətini çəkə bilər, məsələn, 

oyuncaq maşının fırlanan təkərləri

 

 

www.

help

autism

now

.com 

11 

---

Autizm davranıĢ simptomları

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 QƏRİBƏ/TƏKRARLANAN DAVRANIŞLAR

 

 

 

 

 

                                            

Özü-özünü yırğalamaq

                    

 

 

İşığı yandırıb-söndürməyə 

olan sonsuz maraq 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

www.

help

autism

now

.com 

 

 

 

Yeyilə bilməyəcək şeyləri 

yemək,  məs., paltarı , 

pərdəni, döşəyi 

 

 

Barmaqları ilə gözlərinin  

qabağında çırtma çalmaq 

 

 

 

 

 

 

 

12 

---

Autizm davranıĢ simptomları

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 QƏRİBƏ/TƏKRARLANAN DAVRANIŞLAR

 

 

 

 

 

Müxtəlif  vasitələrlə 

onun bədəninin 

sıxılmasına can atır 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

İfrazatını hər tərəfə yaxır 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bədənini güclü dərəcədə 

qıcıqlandırmağın  

yollarını tapır 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

www.

help

autism

now

.com 

13 

---

Autizm davranıĢ simptomları

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

m o t o                                                                                   

MOTORİKA

 

Autizmdən əziyyət çəkən uşaqlarda motorikanın pozulması 

müşahidə oluna bilər Bəzi uşaqlarda müəyyən bir sahədə qeyri-

adi bacarıqların ortaya çıxması, ancaq bu zaman başqa bir 

sahədə tamamilə bacarıqsız olması üzə çıxa bilər 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                 Xırda motorika problemləri                      Pis koordinasiya

                                                       

 

 

Ayaq barmaqlarının 

ucunda yerimə

 

 

Fəza qavramının                 

defisiti 

 

14 

---

Autizm davranıĢ simptomları

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

MOTORİKA

 

 

Hətta adi motorika vərdişlərinə malik olan uşaqlar da, bəzən 

üçtəkərli velosiped və ya maşın-arabanı və s. güclə idarə edə 

bilir. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Yöndəmsizlik,  

                                                      

                                                      

yaxud  

 

 

 

     mükəmməl tarazlıq