Dünyada çocuk ölümlerinin %18’i, yani her yıl 8 milyon çocuk ishalden ölmektedir



Yüklə 445 b.
tarix10.04.2017
ölçüsü445 b.
#13752





  • Dünyada çocuk ölümlerinin %18’i, yani her yıl 1.8 milyon çocuk ishalden ölmektedir.

  • WHO, gelişmekte olan ülkelerde 5 yaşından küçüklerde her yıl>700 milyon ishal atağı bildirmektedir

  • İshalden ölüm oranı giderek azalmakla beraber atak sıklığı azalmamaktadır (3.2kez/yıl )

  • ABD’de 1.5 milyon hasta.200 bini hastaneye yatırılmakta, 300 ölüm/yıl

  • Tekrarlayan ishallerin uzun dönemde hangi komplikasyonlara neden olabileceği iyi bilinmemektedir.

  • Anemi, malnütrisyon, eklenen infeksiyonlar büyümeyi, psikomotor ve zeka gelişimini etkileyebilir.



Marmara 154,349 0

  • Marmara 154,349 0

  • Ege 126,752 1

  • Akdeniz 156, 956 0

  • İç Anadolu 151, 313 3

  • Karadeniz 130, 673 1

  • Doğu Anadolu 104,014 2

  • GüneyAnadolu 166,327 96

  • Toplam 990,384 103



  • Sağlıklı bir erişkinde günde 9 L sıvı (2 litresi yiyecek ve içeceklerden, geri kalanı tükrük, mide, safra ve pankreas salgılarından) ince bağırsaklara ulaşır.







Gastroentestinal yolun bakteri, virüs ve parazit mantar gibi patojenlerle infeksiyonuna AGE denilir.

  • Gastroentestinal yolun bakteri, virüs ve parazit mantar gibi patojenlerle infeksiyonuna AGE denilir.

  • Genellikle kaynak yiyecek ve içeceklerdir

  • İshal ve kusma en sık klinik belirtilerdir. Bunlara kramp şeklinde karın ağrısı ve ateş gibi sistemik belirtiler de eşlik edebilir.

  • AGE terimi infeksiyon kaynaklı ishalli durumları kapsarken toplumda infeksiyonlara bağlı olmayan ishal ve kusmalı birçok durum vardır.





Ani başlangıçlıdır bulantı kusma, ateş ve kramp şeklinde karın ağrısı eşlik edebilir.

  • Ani başlangıçlıdır bulantı kusma, ateş ve kramp şeklinde karın ağrısı eşlik edebilir.

  • Genellikle 3-5 gün sürer, 10 günü geçmemelidir

  • Daha önce çocuk sağlıklı olmalı, immün yetersizlik veya malnütrisyonu olmamalıdır



Persistan ishal,

  • Persistan ishal,

    • Akut başlayıp 14 günden fazla süren ishale denir
    • Akut ishal %3-20 oranında persistan ishale dönüşebilir
    • İshalle ölümlerin %50’ini oluşturur
  • Kronik ishal, Bir aydan fazla süren ishal olarak tanımlanır.



Konağın yaşı

  • Konağın yaşı

  • Genotipi

  • Kişisel hijyen

  • Bağırsaktaki almaçlar (reseptörler)

  • Konağın geçmişteki öyküsü

  • Besin alım öyküsü

  • GİS sistemiyle ilgili

    • Mide asidi
    • Bağırsak motilitesi
    • Bağırsak mikroflorası
    • Musinler
  • Özgül bağışıklık sistemi

  • (salgısal ve hücresel)



Beslenmeden kaynaklanan

    • Beslenmeden kaynaklanan
    • Besin intoksikasyonu
    • Malapsorpsiyon Sendr.
    • Endokrinopatiler
    • Neoplastik hastalıklar
    • Antibiyotik ishalleri
    • Diğer nedenler (İmmun yetmezlik vb)
    • Psikolojik stres


A- Viral ishaller (%70)

  • A- Viral ishaller (%70)

    • Reoviridae;Rotavirus, astrovirus
    • Parvo-like viruslar; Nörovirüs (Norwalk )
    • Picornaviruslar; Calicivirus, adenovirus, coronavirus
  • B-Bakteriyel(%20-30)

    • Barsaklarda inflamasyon
      • Shigella, Salmonella, E.Coli
    • İnflamasyon yapmadan
      • Enteropatojenik-toksijenik E.Coli, V.Colera,


AGE etkenlerinin bulaşması

  • AGE etkenlerinin bulaşması

    • Ağız yoluyla (DIŞKI), nadiren hava yoluyla (Rotavirüs ?)
    • Bulaşmış yiyecek-içeceklerin yenmesiyle bulaşır
      • Az sayıda etkenle hastalık yapanlar(insan-insan);
      • Shigella, E.Coli, nörovirüs, Rotavirüs, G.lamblia, Cryptosporidium parvum, E. Histolytica,
      • Yiyecek-içeceklerle bulaşan Kolera, Şigella
  • Epiemiyolojik farklılık

    • Gelişmiş ülkelerde
      • Sıklıkla virüsler; rotavirüs, nörovirüs
      • Yiyecek kaynaklı;Salmonella, Campylobakter, çok az Shigella, E.Coli O157:H7
    • Gelişmekte olan ülkelerde (yiyecek-içecek kaynaklı)
  • Antibiyotik ishallerinin bir kısmından C.difficile sorumlu.



En önemli risk faktörleri çevresel faktörlerdir

  • En önemli risk faktörleri çevresel faktörlerdir

  • Küçük çocuklar

  • İmmün yetersizliği olanlar

  • Malnütrisyonu olanlar

  • Kızamık

  • Anne sütüyle beslenmeyenler

  • Mikronütrisyonel eksiklikler Vit A, Zn

  • Persistan AGE’si olanlar



    • Barsak villuslarından endojen ya da eksojen etkenler nedeniyle su ve elektrolit salınımı anormal derecede artmıştır.
    • Dışkının özelliği;
      • Dışkıda Na 90mMol/L’den fazladır
      • İshal bol suludur,lökosit içermez
      • Açlıkta ishal düzelmez
      • Örnek; Kolera ve Enterotoksijenik E coli
  • Bakteri Toksinleri: V.cholerae, E.coli, S.aureus, C.perfringens, B.cereus

  • Hormon Salgılayan Tümörler: Gastrinoma, Karsinoidler, Villöz adenom v.b.

  • Safra asitlerine bağlı ishaller

  • Yağ asitlerine bağlı ishaller

  • İrritan laksatifler

  • Kollajenöz kolit



Barsakta emilemeyen solütlerin (laktuloz, polietilen, glikol vb) ya da monosakkarid ve amino-asitler gibi küçük moleküllerin artması sonucu gelişir.

  • Barsakta emilemeyen solütlerin (laktuloz, polietilen, glikol vb) ya da monosakkarid ve amino-asitler gibi küçük moleküllerin artması sonucu gelişir.

  • Dışkının özelliği

  • Aç kalınca ishal kesilir

  • Disakkaridaz eksiklikleri (laktoz intoleransı)

  • Pankreasın ekzokrin yetersizliği

  • Malabsorbsiyon sendromları

  • Barsak lümeninde bakteri çoğalması

  • Kısa barsak sendromu

  • Laksatif kullanımı



  • Barsağın Hipomotilitesi (mikroflorada değişim)

  • Barsağın Hipermotilitesi (sıvı geçişi hızlanır)

    • Tirotoksikoz,irritabl kolon, dumping sendromu, bazen infeksiyonlar


  • Cerrahi girişim, mukozal hasar

    • Dışkı suludur


Barsak duvarında inflamasyon

  • Barsak duvarında inflamasyon

    • Motilite artışı
    • Dışkının özelliği Dışkı kanlı ve müküslüdür. Lökosit vardır
    • Etkenler;
  • Salmonella, Shigella, Yersinia, Campylobacter, E.Histolitika



Hastalığın ağırlığı ve patogenezi

  • Hastalığın ağırlığı ve patogenezi

    • Bakterinin
      • Daha önceden toksin oluşturabilmesi yeteneğine (Staf aerus,Bacillus cereus)
      • Toksin üretme yeteneğine
      • İnvazyon yeteneğine
      • Yiyecekte çoğalabilme yeteneğine bağlıdır.


A-İnflamatuvar olmayan ishalde

  • A-İnflamatuvar olmayan ishalde

    • Bazı bakteriler enterotoksin üreterek,
    • Virüsler barsak villüslerini tahrip ederek
    • Parazitler barsak villüslerine yapışarak
    • Bazı bakteriler barsak villüslerine bağlanarak veya translokasyonla hastalık oluştururlar
  • B-İnflamatuvar ishal;

    • Genellikle barsağı istila eden veya toksin üreten bakterilerle oluşur.
    • Sonuç olarak barsağa sıvı,protein ve hücreler(eritrosit-lökosit) sızar
    • Bazı patojenler birden fazla virulan özelliğe sahiptirler


Nörotoksin grubu

  • Nörotoksin grubu

  • Clostridium botilinum

  •    S. aureus (Enterotoksin B)

  •    Bacillus cereus (Emetik toksin)

  • Gerçek Enterotoksin

  •  Vibrio cholerae (cAMP)

  •    Noncholerae vibriolar

  •    E.coli-LT (cAMP)

  •    E.coli-STa (cGMP)

  •    E.coli-STb

  •    Salmonella

  •    Klebsiella

  •    Clostridium perfringens (A)

  •    Shigella dysenteriae

  •    B.cereus





Enterotoksik

  • Enterotoksik

  • Sitotoksik

  • Protein sentezini baskılar



S.flexneri, S.boydii,S.sonnei,S.dysenteriae

  • S.flexneri, S.boydii,S.sonnei,S.dysenteriae

    • Basilli dizanteri
    • Şigelloz
    • Tek kaynak insan fekal-oral
    • Klinik
      • Kanlı dışkı
      • Karın ağrısı
      • Müküslü dışkı




İnce Barsak tipi;

  • İnce Barsak tipi;

    • Miktarı bol, dışkı sayısı az
    • V. Cholera, ETEC, Giardia
  • Kalın Barsak tipi;

    • Miktarı az sayıca fazla dışkı
    • Shigella, Salmonella, Complybacter, E.Histolytica
  • Dizanteri tipi;

    • Acil dışkılama (tenesmus), karın ağrısı(kramp tarzında), kanlı sümüklü dışkı
    • Shigella, E.Histolytica


A-Dehidratasyon derecesini saptamak ve en kısa zamanda düzeltilmesini sağlamak (3-4 s)

  • A-Dehidratasyon derecesini saptamak ve en kısa zamanda düzeltilmesini sağlamak (3-4 s)

  • B-Rehidratasyondan hemen sonra beslemeye başlamak

  • C-AGE’ye neden olan patojenin aile ve çevreye yayılımını önlemek

  • D-Bazı durumlarda etkeni belirleyerek buna yönelik özel tedavi uygulamak

  • E-AGE sonrası gelişebilecek malnütrisyonun önlenmesi



Yakınma; ne zaman nasıl başladı?

  • Yakınma; ne zaman nasıl başladı?

    • Kaç saat veya gün hasta ?
    • Kusma ve ishalin sayısı
  • Dışkının özellikleri. Kanlı ?

  • Kusma,

    • sayısı ve kusmanın rengi
  • Beslenme öyküsü

  • Daha önce aynı yakınmalar

  • Karın ağrısı

  • Ateş

  • Dalgınlık, havale geçirme



Amipli dizanteri

  • Amipli dizanteri

  • Salmonella

  • Kampilibakter

  • Yersinya

  • EHEC

  • EİEC

  • Akut batın ??



Besin zehirlenmesi

  • Besin zehirlenmesi

  • Viral AGE

  • Kolera



Dışkıda eritrosit :

  • Dışkıda eritrosit :

    • Entamoeba histolitika
    • Şigella
  • Dışkıda lökosit var

    • EİEC, Salmonella, Sigella, Kampilibakter, Yersiniya
  • Dışkıda lökosit yok

    • Viral AGE
    • Paraziter
    • ETEC
    • V.Cholerea


Fizik muayene; dehidratasyon ???

  • Fizik muayene; dehidratasyon ???

  • İshal;menenjit,bakteriyel sepsis,pnömoni,otit, üriner infeksiyon

  • Kusma;metabolik hastalık,zehirlenme, travma,kalp yetersizliği, barsak tıkanmaları

    • Akut Batın
    • MSS enfeksiyonu
  • Laboratuvar

    • Kan sayımı
    • Elektrolit, üre..
    • Dışkı incelemeleri
      • Mikroskopi
      • Kültür; Her olgu da mı ?
      • Parazit
      • Rotavirus 3 yaşından küçüklerde
      • Toksin araştırılması




Sıvı elektrolit kaybı var mı ? En önemli

  • Sıvı elektrolit kaybı var mı ? En önemli

    • Dehidratasyonu var ise
  • Sıvı ve elektrolit tedavisi

    • ORS (%90)
    • İV sıvı tedavisi (%10)
  • Beslenme

  • Medikal tedavi



Küçük çocuklar (<6ay veya kilosu <8kg

  • Küçük çocuklar (<6ay veya kilosu <8kg

  • Prematureler,kronik hastalıklılar,aynı zamanda başka hastalığı olanlar

  • Ateşi>38C olan <3aylık, ateşi >39C olan 3-36 aylık çocuklar

  • Kanlı kakası olanlar

  • Dışkılaması fazla miktarda ve sayıda olanlar

  • Devamlı kusanlar

  • Dehidratasyonu olanlar

  • Bilinç değişikliği olanlar

  • Ağızdan yeterli sıvı alamayanlar





Powers 1926’de “intestinal intoksikasyon” tedavisinde

  • Powers 1926’de “intestinal intoksikasyon” tedavisinde

    • Sıvı verilmesi
    • Kan transfüzyonu yapılması
    • Ağızdan beslenmenin bir süre kesilmesi
    • Yeniden beslenmenin kademeli olarak yavaş yavaş başlatılması
    • Chung 1948’de ishal sırasında çocukları aç bırakmanın bilimsel bir temeli olmadığını, ishal sırasında beslenmenin devam ettirilmesinin daha yararlı olduğunu bildirmiştir.
    • J Pediatr 1948;33:1-3
    • J Pediatr 1948;44:14-22


Beslenmeye devam edilmeli,öğünler sıklaştırılmalı

  • Beslenmeye devam edilmeli,öğünler sıklaştırılmalı

  • Verilen sıvı miktarı arttırılmalı

  • Her ishalli dışkıdan sonra

    • < 2 yaş: 1/2-1 çay bardağı (50-100 mL)
    • > 2 yaş: 1/2-1 su bardağı (100-200 mL) ek sıvı verilmeli
    • 10ml/kg ORS verilmeli
  • Anne sütü ve mamalar sulandırılmamalı

  • Büyük çocuklara yoğurt, ayran, et, patates, pirinçli yiyecekler, havuç, muz, taze sıkılmış meyva suları... verilmeli



    • Rehidratasyon sonrası BESLEMEYE HEMEN BAŞLA
      • Beslenmezse kilo kaybı-malnütrisyona eğilim
    • Yiyecek kısıtlaması veya mamaların sulandırılması…YANLIŞ
    • AGE’de iştah azalır (normalin % 42-64’ünden az).
    • Alınan besinlerin % 30-40’ı ishal nedeniyle kaybedilir.
    • Fakat % 60-70’i emilir ve kullanılır


  • Her olguda antibiyotik kullanımı…YANLIŞ

    • Çoğunlukla etkisiz,toksik,allerjik,sekonder enfeksiyon riski
  • Antidiyareyik ilaçların kullanılması…YANLIŞ

  • Anne sütünün kesilmesi, laktozsuz diyet mamaları veya soya bazlı-protein hidrolizatları verilmesi YANLIŞ

  • Her olguda intravenöz sıvı tedavisi…YANLIŞ

    • Hastaneye yatırma, gereksiz “rutin” tetkikler, emosyonel travma, infeksiyon riski, maliyet artışı


Anne sütünün azalması önlenir

    • Anne sütünün azalması önlenir
    • Sindirim enzimlerinin inhibisyonu engellenir
    • Barsak mukoza hücrelerinin yenilenmesi devam eder
    • Mide asidi salgılanması devam eder, bakteri üremesi azalır
    • Katı gıdalarla mide boşalım zamanı uzar
    • Kilo kaybı engellenir, büyüme devam eder


Barsak lümenindeki hiperozmolar içerik nadiren mukoza hasarını ve ishali arttırabilir

    • Barsak lümenindeki hiperozmolar içerik nadiren mukoza hasarını ve ishali arttırabilir
      • AGE’de nadir gelişen (%1) Laktoz entoleransı ishali artabilir
    • İshalin sürmesi dehidratasyona yol açabilir
    • Beslenmeyi tolere edemeyenlerde asidoz gelişebilir
      • Hasarlı mukozadan makromoleküllerin geçişi kolaylaşabilir ve nadiren inek sütü allerjisi gelişebilir


Antiviral ve antibakteriyel özellikli

      • Antiviral ve antibakteriyel özellikli
      • Anne sütü günde 0.5g sIgA sağlar
      • İçerdiği antikorlarla E.coli, C.jejuni, S.dysenteria, V.cholerea, Giardia ve diğer patojenlere karşı korur
      • İçerdiği hormonlar AGE sırasında hasar görmüş barsak mukozasının daha çabuk iyileşmesini sağlar
      • KESİNLİKLE evet


Yağlar

  • Yağlar

    • İshal sırasında yağ emilimi bozulabilir
    • Yağlı besinler mide boşalımını geciktirir
    • Yağ iyi bir enerji kaynağıdır
  • Karbonhidratlar

    • Ozmotik etki ile ishali artırabilirler
    • Ozmotik etkisi az olan pirinç ve diğer tahıllar karbonhidrat kaynağı olarak kullanılmalıdır
    • ÖNEMLİ
    • İshalli bir çocukta enerji alımı en az 100kcal/kg/gün
    • Protein 2-3g/kg/gün olmalıdır…


AGE sırasında Mg, Zn ve diğer eser elementler ve vitaminlerin emiliminin bozulduğu gösterilmiştir.

    • AGE sırasında Mg, Zn ve diğer eser elementler ve vitaminlerin emiliminin bozulduğu gösterilmiştir.
      • Akre, Bull WHO 1989:85-95
    • Zn verilmesinin ishalin iyileşmesi üzerine olumsuz veya olumlu olduğunu öne süren yazarlar vardır.
    • Sachdev, Ann Trop Paediatr 1990;10:63-9
      • Sazawal, New Eng J Med.1995;333:839-4
      • Sonuç;
      • Zn;6 aydan küçüklerde 10mg/gün, büyüklerde 20mg/gün 10-14 gün verilebilir


AGE tedavisinde DİYET mamalarının yeri yoktur.

    • AGE tedavisinde DİYET mamalarının yeri yoktur.
      • Laktozu azaltılmış
      • Laktozsuz
      • Soyalı
      • Protein hidrolizatları
      • Orta zincirli yağ asitleri içeren mamalar
      • Amino asit içeren mamalar
    • ÖZEL HASTALARDA KULLANILABİLİR


Antibiyotik kullanılmamalıdır

    • Antibiyotik kullanılmamalıdır
      • AGE’ bakteriyel de olsa kendiliğinden kısa sürede iyileşir.
    • Diğer ilaçlar
      • İntestinal motiliteyi azaltıcı ilaçlar
      • Antisekretuvar ilaçlar
      • Adsorban ilaçlar
    • Antidiyareyik etkili mikroorganizmalar
    • Antiemetik


Antiviral tedavi kullanılmaz

  • Antiviral tedavi kullanılmaz

  • Semptomatik davranılır

  • Persistan ishallerde antisekretuvar ilaçlar, laktobacillus acidofilus kullanılabilir



Kolera

  • Kolera

  • Şigella dizanterisi

  • <3 ay çocuklarda,

  • İmmün yetersizliği olan lar

  • Sistemik tutulum gösteren salmonella gastroenteritinde



    • Saccharomyces boulardii
      • Florayı düzenler
      • Barsak üzerine trofik etkili
      • Disakkaridazları stimüle eder
      • C. difficile toksinleri üzerine etkili (antiproteaz)
    • Lactobacillus acidophilus
    • Enterotoksijenik ve enteroinvaziv mikroorganizmaların enterosite adezyonunu engeller


Dehidratasyon

  • Dehidratasyon

  • ÖLÜM

    • Elektrolit düzensizliği
    • Met asidoz
    • Persistan AGE
    • Malnütrisyon
    • Mineral ve vit eksiklikleri
    • Besi allerjisi –Karbonhidrat entoleransı
    • İnfeksiyonlara yatkınlık
  • Barsak dışı belirtiler

    • Hemolitik üremik sendrom
    • Reaktif artrit
    • Konvülziyon
    • Kolon perforasyonu
    • Eritema nodozum
    • Hemolitik anemi
    • İgA nefropatisi


Uzun dönemde

  • Uzun dönemde

    • Büyüme geriliği,
    • Psikolojik gelişim
    • Zihinsel gelişim üzerine etkiler,
    • Eklenen infeksiyonlar


Temiz su ve yiyecek

  • Temiz su ve yiyecek

  • Herkesin doğal hakkı

  • El yıkama ÇOK ÖNEMLİ

  • Aşılama



  • Teşekkürler



Yüklə 445 b.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin