DÜnyada ve tüRKİYE’de hiv/aids prof. Dr. Mehmet Doğanay

DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE HIV/AIDS

• Prof.Dr.Mehmet Doğanay

• Erciyes Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı

• Kayseri

HASTALIĞIN ADI

• HASTALIĞIN ADI

• AIDS : Acquired Immunodeficiency Syndrome Kazanılmış İmmün Yetmezlik Sendromu

• HASTALIĞIN ETKENİ

• HIV: Human Immunodeficiency Virüs Kazanılmış İmmün Yetmezlik Sendromu Virüsu

• HASTALIĞIN KAÇ ETKENİ VAR?

• HIV- 1

• HIV- 2

HIV infeksiyonun bulaşma yolları

• Cinsel ilişki (homoseksüel, biseksüel,heteroseksüel,lezbiyen)

• Ortak enjektör kullanımı (İV ilaç bağımlıları)

• Kan ve kan ürünleri transfüzyonu

• Organ veya doku transplantasyonu

• Transplasental ve intrapartum geçiş

• Kontamine kesici,delici tıbbi aletlerle yaralanma

HIV infeksiyonu için yüksek risk grupları

• Homoseksüel ve biseksüel erkekler

• İV ilaç bağımlıları

• Hemofilili hastalar

• Sık kan transfüzyonu yapılanlar

• Heteroseksüel temas (risk grupları ile)

• HIV infekte annelerden doğan bebekler

Global HIV/AIDS PANDEMİSİ 2001 yılı sonu verileri

• Dünyada 40 milyon insan HIV/AIDS ile infekte yaşıyor

• 2001 yılında 5 milyon insan ( 15 yaş altı 800 000 ) HIV virusu ile infekte oldu

• Kadın / erkek oranı eşit

• 18.2 milyon insan 15-49 yaş arasında

• 2000 yılı sonuna kadar HIV/AIDS’ten 21.8 milyon ölüm

• 2001 yılında 3 milyon ölüm

• 2001 yılı sonuna kadar yeni 2 784 317 AIDS vakası bildirildi

Türkiye’de Bildirilen AIDS Vakaları ve Taşıyıcıların Yıllara Göre Dağılımı - I

• Yıllar Vaka Taşıyıcı Toplam

• 1985 1 1 2

• 1986 2 3 5

• 1987 7 27 34

• 1988 9 26 35

• 1989 11 20 31

• 1990 14 19 33

• 1991 17 21 38

• 1992 28 36 64

Türkiye’de Bildirilen AIDS Vakaları ve Taşıyıcıların Yıllara Göre Dağılımı - II

• Yıllar Vaka Taşıyıcı Toplam

• 1993 29 45 74

• 1994 34 52 86

• 1995 34 57 91

• 1996 37 82 119

• 1997 38 105 143

• 1998 29 80 109

• 1999 28 91 119

• 2000 46 112 158

• Toplam 364 777 1141

Türkiye’de Bildirilen AIDS Vakaları ve Taşıyıcıların Yaş ve Cinsiyete göre Dağılımı

• Yaş grupları Erkek Kadın Toplam

• 0-9 10 10 20

• 10-19 17 20 37

• 20-29 221 131 352

• 30-39 289 73 362

• 40-49 114 30 144

• 50-59 55 25 81

• 60+ 28 12 40

• Bilinmeyen 80 26 106

• TOPLAM 814 327 1141

Türkiye’de Bildirilen AIDS Vakaları ve Taşıyıcıların Bulaş Yollarına Göre Dağılımı

• Bulaş yolu Erkek Kadın Toplam

• Homo/Biseksüel 93 0 93

• iv Madde bağımlı 89 5 94

• Homo/ Bi+iv 5 0 5

• Hemofili Hast. 9 1 10

• Transfüzyon 24 14 36

• Heterüseksüel 320 241 561

• İnfekte anne bebeği 8 6 14

• Nozokomiyal 4 1 5

• Bilinmeyen 262 59 321

• TOPLAM 814 327 1141

HIV İnfeksiyonun Seyri

• Akut infeksiyon

• Persistan yaygın lenfadenopati

• Asemptomatik infeksiyon

• AIDS hastalığı

Akut Retroviral İnfeksiyon

• Ekspojurdan 1-6 hafta sonra

• İnfeksiyöz mononükleozise benzer nonspesifik semptomlar; ateş,terleme, kırgınlık,farenjit, adenopati, döküntü,aftöz lezyonlar, menenjit.

• Lab; lenfopeni, sedim artışı, ALT,AST,ALP yükselme

• Antijenemi (2-3 hafta) ve serokonversiyon

Persistan Yaygın Lenfadenopati

• Ekstrainguinal iki veya daha fazla yerde (servikal,oksipital, aksiller, epitroklear)

• Minimum 3-6 ay devam eden, simetrik, 0.5-2 cm çapında lenfadenopati

• Serokonversiyondan sonra hastaların % 50-70’inde görülür

Konstitüsyonel Semptomlar

• Uzun süren ateş (> 1 ay)

• Kilo kaybı (> % 10)

• İshal ( > 1ay)

Oral Hastalıklar

• Oral kandidoz

• Oral hairy leukoplakia

• Oral ülserler

• Gingivit ve periodonditis

Akciğer İnfeksiyonları

• Bakteriyel infeksiyonlar

• Mikobakteriyel infeksiyonlar

• Mantar infeksiyonları

• Pneumocystis carinii pnomonisi

• Viral pnomoniler

Nörolojik Komplikasyonlar

• HIV-1’ e bağlı

• Akut aseptik menenjit
• Kronik menenjit
• HIV-1 ensefalopati
• Vakuoler miyelopati
• Periferik nöropati
• Miyopati

Nörolojik Komplikasyonlar

• Fırsatçı infeksiyonlar

• Kriptokok menenjiti
• Toksoplazmosis
• CMV retinit-ensefaliti
• Herpes ensefaliti
• Diğer fırsatçı infeksiyonlar
• Progressif multifokal lökoensefalopati

DERİ BELİRTİLERİ

• Viral infeksiyonlar

• HSV infeksiyonu
• V-Z virus infeksiyonu
• Molluskum kontajiozum

• Bacillary angiomatosis

Gastrointestinal Sendromlar

• Özofajit

• Gastrit

• Hepatit (HBV,HCV,CMV)

• Sklerozan kolanjit

• Enterokolit

• Proktit

Genital Hastalıklar

• Genital herpes

• Genital siğiller

• Diğer cinsel ilişki ile bulaşan hastalıklar

• Pelvik inflamatuvar hastalıklar

• Genital kandidoz

• Servikal lezyonlar (atipia,displazi,karsinom)

Kas İskelet Sistemi

• Miyalji, hassasiyet, adele güçsüzlüğü, adele kitlesinde azalma, kas enzimlerinde artış

• Piyomiyozit

• polimiyozit ( az oranda)

KANSERLER

• Sık görülenler

• Kaposi sarkomu
• Primer serebral lenfoma
• Non-Hodgkin lenfoma

TANI

• Hikaye

• Bulaşma hikayesi
• Diğer cinsel ilişki ile geçen hastalıklar
• Tuberküloz hikayesi
• Seyahat
• İlaç bagımlılığı

• Fizik muayene

• Laboratuvar tetkikleri

Laboratuvar Tetkikleri

• Akciğer grafisi

• Tam kan , formül, trombosit

• Lenfosit alt grupları

• Karaciger fonksiyon testleri,total protein, albumin

• Serolojik testler(toksoplazma, CMV,HBV,HCV,sifiliz)

• Anti-HIV

• Viral yük (viral load)

• Kadın hastalarda kolposkopik muayene ve servikal smear

HIV/AIDS Tedavisinde Ulaşılan Başarı

• AIDS’li hastaların yaşam süresini uzatır

• HIV infeksiyonuna bağlı hastalık veya semptomların gelişimini ve AIDS gelişimini geciktirir

• HIV ile infekte anneden, infeksiyonun bebeğe geçişini azaltır

HIV/AIDS Tedavisinde Kullanılan İlaçlar

• Nükleozid revers transkriptaz inhibitörleri

• Nonnükleozid revers transkriptaz inhibitörleri

• Proteaz inhibitörleri

Nükleozid revers transkriptaz inhibitörleri

• Nükleozid revers transkriptaz inhibitörleri

• Zidovudine ( AZT,Retrovir)
• Didanosine (ddI, Videx)
• Zalcitabine (ddC, Hivid)
• Stavudine (d4T, Zerit)
• Lamivudine (3TC)
• Abacavir (ABC,Ziagen)

Proteaz inhibitörleri

• Indinavir (crixivan)

• Ritonavir (Norvir)

• Nelfinavir (Viracept)

• Saquinavir (Invirase, Fortovase)

• Amprenavir ( Agenerase)

Postekspojur Profilaksi

• AZT (3×200mg)

• Lamivudine (2×500 mg)

• Süre: 4 hafta

• Anti-HIV testi; 6 hafta, 3, 6 ve 12’inci aylarda yapılmalı, serumlar saklanmalı

KORUNMA

• Eğitim

• Toplum
• HIV/ AIDS’ li hastalar
• Damar içi ilaç bağımlıları
• Homoseksüeller

• Kan , kan ürünleri ve dokularla bulaşmayı önlemek

• Cinsel ilişki ile bulaşmayı önlemek