Ədəbiyyatşünaslığın obyekti və predmeti
Yüklə 56,54 Kb.
|
|
Sənət məkanımətn hadisələrin məkan təşkilatı, əsərin müvəqqəti təşkili ilə ayrılmaz şəkildə əlaqəli məkan şəkillər sistemidir.
Mətndə modelləşdirilmiş yer ola bilər açıq və bağlı ... Məsələn, A.S.-nin şeirindəki bu iki fəza tipinin qarşı-qarşıya qalması. Puşkinin "Məhkum". Mətndə boşluq kimi təmsil oluna bilər genişlənir və ya daralma xarakterlə əlaqəli. Məkan xüsusiyyətlərinin ümumiləşdirmə dərəcəsinə görə onlar fərqlənir spesifik məkan və məkan mücərrəd (xüsusi yerli göstəricilərlə əlaqəli deyil). Mücərrəd, ümumdünya kimi qəbul edilə bilən, açıq bir xüsusiyyətə sahib olmayan bədii bir məkandır. Bütün "insan irqi" üçün ortaq olan ümumdünya məzmununun bu istirahət forması məsəllər, təmsillər, nağıllar janrlarında, eləcə də dünyanın ütopik və ya fantastik qavrayış əsərlərində və xüsusi janr modifikasiyaları - distopiyalarda təzahür edir. . Beləliklə, qəhrəmanların xarakterlərinə və davranışlarına, münaqişənin mahiyyətinə, V. Jukovski, F. Schiller balladalarındakı məkana, E. Po-nun romanlarına və modernizm ədəbiyyatına əhəmiyyətli təsir göstərmir. müəllifin şərhinə tabedir. Əsərdəki spesifik bədii məkan təsvir olunanların mahiyyətinə fəal təsir göstərir. Xüsusilə, Moskva komediyasında A.S. Griboyedov "Vay on Wit", A.N.-nin dramlarında Zamoskvorechye. Ostrovski və I.S.-nin romanları Shmelev, O. de Balzacın əsərlərindəki Paris bədii obrazlardır, çünki bunlar yalnız əsərlərdə təsvir olunan toponimlər və şəhər həqiqətləri deyil. Budur ortaq bir inkişaf edən konkret bir bədii məkandır psixoloji mənzərəmoskva zadəganları; xristianı yenidən yaratmaq dünya düzəni; aşkar həyatın müxtəlif tərəfləri Avropa şəhərlərinin sakinləri; müəyyəndir yolvarlıq - bir varlıq yolu. Həssas olaraq qəbul edilən (A.A. Potebnya) kosmik "nəcib yuvalar" rolunu oynayır stil işarəsiİ.Turgenevin romanları, əyalət rus şəhəri haqqında ümumiləşdirilmiş fikirlər A. Çexovun nəsrində işlənmişdir. Simvollaşdırmauydurma toponimin vurğuladığı məkan, nəsrdə milli və tarixi komponenti qoruyub saxladı Bədii obraz. Obrazın estetik təbiəti bədii obraz təsir, bütövlük, həssaslıq və rasionallıq qabiliyyətini özündə cəmləşdirən mürəkkəb bir fenomendir. Bədii obrazın qavranılması həmişə bu obrazı qavrayan insanların şüuru və daxili aləmi vasitəsilə baş verir. Bədii obraz özündə estetik dəyər təmsil edərək insan həyatının real lövhələrinin bədii təsviridir. Bədii obraz anlayışında bədii əsərin ünsür və ya bədii bir hissəsi başa düşülür ki, belə bir fraqment, müstəqil həyat və məzmuna malik olur: insan obrazı, təbiət obrazı, əşya obrazı, hiss obrazı, obraz-təfərrüat və s. Obraz bədii əsərdə müəllif ideyalarının və bədii təfəkkürünün təzahür formalarından biridir. Obraz varlığın mahiyyətini, əşyaların vəziyyətini və ya mövcud üsullarını, əşyaların dinamikası və ya bir qrup əşyaların bir-birilərinə qarşılıqlı meyl etməsini ifadə edir. Obrazı yaratmaq üçün müəllif müəyyən qrup insanlara, əşyalara və proseslərə xas xüsusiyyətlərin ümumiləşdirilmiş şəkildə əks etdirilməsinə cəhd edir. Obraz fərdi cizgiləri ilə başqa obrazlardan fərqli cəhət və fərdi xüsusiyyətlərini əks etdirməlidir. İlk növbədə, estetik kateqoriya olan obraz sənətə xas mənimsəmə yollarını və həqiqətə çevrilməni xüsusilə səciyyələndirir. Yazıçı təbiət hadisələrinə və müxtəlif insanlara münasibətini məhz obraz vasitəsilə bildirməyə nail olur. Obraz anlayışı məhdud və geniş mənada işlənir. Obraz məhdud mənada konkret və eyni zamanda ümumiləşdirilmiş şəxs bildirir, yalnız konkret personajları və ya ədəbi qəhrəmanları əks etdirir. Şestak obrazları mikroobraz, makroobraz, meqaobraz kimi bölgülərə bölür. “Mikroobraz” bədii əsərlərin ən kiçik vahidi olaraq, ədəbi dilin ifadəli xüsusiyyətləri ilə əlaqəlidir. “Makroobraz” ifadəsi altında isə ədəbi qəhrəman obrazı başa düşülür. “Meqaobraz” isə bu kainatın dünyanın və insanın obrazıdır. Meqaobraza müəllif yaradıcılığının və ya bütöv ədəbi istiqamət çərçivəsində obrazlar kompleksini təkrar edən motivləri aid etmək olar Bədii dilin leksik resursları Mədəni-tarixi məktəb Mədəni-tarixi məktəb Qərbi Avropada XIX əsrin ortalarında İppolit Ten (1828-1893), Herbert Spenser kimi pozitivist filosofların fəaliyyəti ilə yaranıb. Pozitivistlər xalis, təmiz, obyektiv elmi biliklər yaratmaq tərəfdarı kimi çıxış edirdilər. Onlar hesab edirdilər ki, əsil təmiz elm siyasətdən, partiyalardan, subyektiv təsirlərdən uzaq olmalıdır. Mədəni tarixi məktəb Avropa və rus ədəbiyyatşünaslığında öz ardıcıllarını yaratmışdır. Vaxt keçdikcə bu məktəbin əsas əlaməti görkəmli yazıcı və sənət adamlarını onların mədəni mühiti fonunda araşdırmaq üsulunda özünü göstərir. Belə tədqiqatları xüsusi ədəbiyyatşünaslıq janrı da saymaq olar. Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığında M.F.Axundovun yetişdiyi Tiflis mədəni mühitinə, Mirzə Ələkbər Sabirin, C.Məmmədquluzadənin yaxın müasirləri ilə münasibətlərinə həsr olunmuş araşdırmalar kitab şəklində çap olunmuşdur. Mədəni tarixi məktəb öz tədqiqat üsulları baxımından eklektik xarakter daşıyırdı. Lakin ədəbiyyatşünaslıq elmində tarixilik prinsipinin dərinləşməsində onların xüsusi rolu olmuşdur. Yazıçılarım mühitinə və dövrünə əsas diqqət verməklə yazılan ədəbiyyatşünaslıq araşdırmalarını bu məktəbin müasir davamı kimi də qəbul etmək olar. Ədəbiyyat nədir? Ekspressiv-özünüifadə prinsipi ilə izahı Mifoloji məktəb və komparativistika Mifoloji məktəb elmi istiqamətdən daha çox, romantik hərəkatın tərkibində yaranmış xalqçı və millətçi ovqatların Alman filoloji fikrində ifadəsi idi. XVIII əsrin sonu, XIX əsrin əvvəllərində folklora maraq xalq köklərinə, milli ruha pərəstişin bir şəkli idi. Bu pərəstişin formalarından biri Avropa xalqlarının, o cümlədən almanların da Yunanlarda olduğuna bənzər milli mifologiya axtarışları idi. Bu axtarışlar bir qədər süni olsa da, bütün Qərbi Avropa ədəbiyyatlarında milli folklora marağı artırdı, ona milli ruhu ifadə edən bir vasitə kimi pərəstiş yaratdı, milli folklor irsinin kütləvi şəkildə toplanması və nəşri ilə nəticələndi. Alman folklorşünasları Vilhelm Qrim (1786-1859) və Yakov Qrim (1785-1863) qardaşları Alman folklorunu toplayıb çap edəndən sonra mifoloji məktəbin nəzəri əsaslarını ortaya qoymuş “Aman mifologiyası” adlı kitab yazdılar. Onlar müxtəlif xalqların folklorunda eyni süjetləri aşkar edib bunun köklərini və səbəblərini axtarmağa başladılar. Onlar belə fikrə gəldilər ki, folklor süjetlərindəki ümumilik xalqların bir kökdən, ilkin qədim dildən (protodil) gəlməsi ilə bağlıdır. Bu dil isə hind-Avropa xalqlarının vahid mənşəyinin sübutu və onların bir kökə bağlılığı barədə nəzəriyyəni ortaya çıxardı. “Alman mifologiyası” kitabındakı ideyalar sürətlə yayıldı və ədəbiyyat nəzəriyyəsinin sonrakı inkişafı boyu dəfələrlə inkişaf etdirildi və elmi məktəbin əsas ünvanı oldu. Beləcə mifoloji məktəb folklorun mənşəyi məsələsini ilk dəfə olaraq dilin və mifin, sonra isə Allahların mənşəyi məsələsi ilə bağladı. Ağ dərili xalqların vahid bir kökdən olması barədə nəzəriyyə folklor və mifoloji materialdan başqa çoxlu dil oxşarlıqları ilə də təsdiq olunurdu: liran, german və slavyan dilləri arasında çoxlu köklü oxşarlıqlar ortaya çıxdı. Bu oxşarlıqlar isə dilin kökündə, əsas lüğət fondunda üzə çıxırdı. XIX əsrdə əksər Avropa ölkələrindəki universitetlərdə mifoloji məktəbin nümayəndələri yetişdi və onlar hind-Avropa dilləri və xalqlarının birliyi barədə nəzəriyyəni yeni-yeni faktlarla zənginləşdirdi. Bu qitədə millətçiliyin bir siyasi və ideoloji cərəyan kimi geniş yayıldığı vaxt idi və bu proseslər bir-birilərini qidalandırdılar. Napoleon müharibələri Avropada siyasi millətçiliyin inkişafına güclü təkan vermişdi. Mifoloji məktəb isə bu xalqların milli identifikasiyası prosesini tamamladı. XIX əsrdə mifoloji məktəbin bir qolu onun elmi üsulunu və nəticələrini tənqid etməklə bu məktəbdən ayrıldı. Komparativistlərin (latınca: müqayisə deməkdir) əsas ideyası mifoloji məktəbdə əsas prinsip olan qohum xalqların folklorunun müqayisəli öyrənmək prinsipindən imtina etmək idi. Onlar qohum olmayan xalqların folklorunu öyrənməyi əsas məqsəd elan etdilər, bildirdilər ki, alim nə qədər çox ədəbi faktı tədqiqata cəlb edərsə, o qədər əsaslı elmi nəticələrə nail ola bilər. Mifoloji məktəb oxşar süjetlərin kökünü xalqların vahid kökündə görürdü. Komparativistlər isə bu kökləri hind nağıl süjetlərində tapırdılar. Ona görə ikincilər əslində müqayisə metodunu təkcə folklorun yox, bütün süjetlərin universal müqayisə elminə çevirmək istəyirdilər. Lakin komparativistlərin də əksəriyyəti folklorçu idi və onlar da ən çox xalq nağıllarının süjetləri əsasında araşdırmalar aparırdılar. Ona görə mifləri müqayisə etməkdən imtina barədə çağırışları onları mifoloji məktəbdən prinsipial şəkildə uzaqlaşdırmırdı, nağıl ilə mifin məsafəsi o qədər də çox deyildir. Komparativist analizin banisi alman alimi H.Herder sayılır. Sonralar ingilis folklorçusu C.Benfey, rus folklorçusu F.Buslayev də bu istiqamətdə fəaliyyət göstərmişlər. Onların xidmətlərindən biri ədəbiyyat və incəsənətin mənşəyi problemi ilə məşğul olmaları idi. C.Benfeyin əhatəli şəkildə hazırladığı təbdil nəzəriyyəsi, süjet, ədəbi forma və növlərin ədəbiyyatda digərinə keçmə qanunları da mühüm əhəmiyyət daşıyırdı. Ədəbi mədəniyyətlərin bir-birinə keçmə, təsir vasitəsi ilə inkişafı barədə müddəaları ədəbi inkişaf qanunlarını doğru şərh edirdi və bu gün də öz əhəmiyyətini saxlayır. Ədəbiyyatşünaslıqda üslub Üslub (stil) sözünün lüğəvi mənası üsul, tərz deməkdir. Ancaq ədəbiyyatşünaslıqda və incəsənətdə üslub, stil daha geniş anlayışı ifadə edir. Üslub müxtəlif sənət adamlarının yaradıcılığında özünü göstərən fərdi, fərqləndirici sənətkarlıq komponentlərinin vəhdəti nəticəsində əmələ gəlir. Dilçilik baxımından qruplaşdırılan hər bir üslubun - rəsmi-əməli, elmi, publisistik, bədii üslubun özünəməxsus xüsusiyyətləri vardır. Bütün yazıçılar öz əsərlərini bədii üslubda yazırlar. Bədii üsluba məxsus bütün keyfiyyətləri onların yaradıcılıq nümunələrində asanlıqla müşahidə etmək mümkündür. Ancaq bütün bunlara baxmayaraq, hər bir sənətkarın da özünəməxsus fərdi üslubu vardır. Bu baxımdan bədii üslubun daxili strukturu zəngin, rəngarəngdir. Geniş mənada üslub bədii metod anlayışına yaxındır, bəzən eyniyyət təşkil edir. Nəzəriyyə kitablarında romantik üslub, realist üslub sözlərinin işlədilməsi də bu deyilənləri təsdiq edir. Müxtəlif ədəbi cərəyanları, ədəbi məktəbləri təmsil edən sənətkarların üslubu arasında da bir yaxınlıq olur. Ancaq bütün bu ümumi cəhətlərə baxmayaraq, hər bir sənətkarın özünəməxsus yazı manerası, fikrini ifadə etmə üsulu vardır. Özü də bu üsul əvvəlcədən hazırlanıb, bədii əsər yazarkən tətbiq olunmur, yaradıcılıq prosesi zamanı yavaş-yavaş özünü göstərir, formalaşıb sistem halını alır. Bütün sənətkarların özünəməxsus fərdi üslubunun olmasını nəzərdə tutan Qabrecl Qarsia Markesin fıkrincə, hər bir yazıçı bütün ömrü boyu yalnız bircə kitab yazır. "Üslub - bu, hər şeydən əvvəl, insandır" qənaəti də elə belə yaranmayıb. İnsan sosial varlıq olsa da, fərdi keyfiyyətlərsiz o, şəxsiyyət kimi formalaşa bilməz. Unutmaq lazım deyil ki, hər bir insan özlüyündə fərddir, sənətkar da insandır. Onun üslubunun bənzərsizliyini təmin edən də məhz bu amillərdir. Ancaq bütün bu deyilənlər ədəbi mühitin sənətkar üslubunun formalaşmasında təsirini istisna etmir. Eyni ədəbi metodla əsərlər yazan, eyni mühitdə yaşayan, eyni əqidəli sənətkarlar belə bir-birinə bənzəmir. Yaradıcılığa bu bənzərsizliyi verən isə sənətkarların fərdi yaradıcılıq üslubudur. Məsələn, A. Puşkin, L.Tolstoy, C. Məmmədquluzadə, M. Ə. Sabir tənqidi realizmin nümayəndələri olsalar da, onların heç birinin fərdi yaradıcılıq üslubu bir-birinə bənzəmir. Bədii əsərdə adi bədii təsvir vasitələrindən, detaldan, ştrixdən tutmuş kompozisiyaya qədər bütün elementlərin vəhdəti sənətkarın üslubunu formalaşdırır. Yazıçılar eyni konkret mövzuda, hətta eyni süjet əsasında əsərlər yazsalar belə, onların üslub fərdiyyəti asanlıqla bir-birindən seçilir. Qələm sahiblərinin üslub fərdiyyəti özünü eyni ilə onların digər əsərlərində də göstərir. Elə buna görə də fərdi üslub sənətkarın bir əsərini digər əsərləri ilə müqayisəli şəkildə araşdırmağa imkan verir. Mövzu sənətkarın bədii üslubunu müəyyənləşdirməkdə aparıcı rol oynamasa da, gərəksiz, əhəmiyyətsiz də deyildir. Ona görə ki, hər yazıçının özünəməxsus sevimli mövzuları olur. Biri təbiətdən, biri ziyalıların, digəri fəhlələrin, sadə peşə adamlarının, biri gənclərin, digəri uşaqların həyatından, biri kənddən, digəri şəhərdən yazmağı xoşlayır. Bədii üslubun da ümumi və fərdi cəhətiəri olur. Tutalım, romantik üslubda yazan sənətkarları həyata romantik baxış birləşdirirsə, onların fərdi qabiliyyətləri - süjet, xarakter yaratmaq ustalığı, bədii təsvir vasitələrindən hansı şəkildə istifadə etmək bacarığı əhəmiyyətli dərəcədə bir-birindən seçildiyi kimi, orijinal sənətkarların fərdi üslubu da bənzərsizdır. Eyni ədəbi cərəyana, ədəbi məktəbə mənsub yazıçıların müxtəlif fərdi üslubda əsərlər yazmaları da qanunauyğun haldır. Bunun da əsl səbəbini fərdi üslubda axtarmaq lazım gəlir. Sənətkarlar müxtəlif ədəbi metodlardan istifadə etsələr də, müxtəlif dövrdə yaşasalar da, bəzən elələri olur ki, yazı manerası, üslub etibarilə bir-birinə yaxın olurlar. Məsələn, Puşkinlə S. Vurğunun, Qoqolla C. Məmmədquluzadənin, V. Mayakovski və N. Hikmətlə R. Rzanın yaradıcılıq üslubları arasında bir yaxınlıq, oxşarlıq vardır. Bədii metod sənətkarlan bir-birinə yaxınlaşdırırsa, fərdi üslub onları əhəmiyyətli dərəcədə ayırır, fərqləndirir. Sənətkarların fərdi yaradıcılq üslubları heç də bədii metoddan az əhəmiyyət kəsb etmir. Yazıçının, şairin, dramaturqun müntəzəm, sistemli şəkildə bu və ya digər əsərlərində istifadə etdiyi bütün bədii təsvir üsullarının, forma elementlərinin vəhdəti onun bədii üslubunu yaradır. Biz müəllifi məhz onun fərdi üslubu vasitəsi ilə tanıya bilirik. Süjetin ənənəvi sxemi Klassisizm cərəyanı Rasioanlizm fəlsəfəsi əsasında formalaşn ədəbi cərəyandır.antik klassik ədəbiyyat ənənələrini davam etdirdiyi üçün klassizm adlanır. Bu ədəbi cərəyanın estetik meyarı antikm ədəbiyyat nümunələidir. 300 ilə yaxın (XVI –XIX əsrin 30-cü illəri) bir dövrü əhatə edən klassisizm antik incəsənətin qanunauyğunluqlarını üzə çıxarmağa, sənət nəzəriyyəsi, milli ədəbi dil və yeni dramatik teatr yaratmağa çalışan XVI əsr italyan humanistlərinin bədii və nəzəri fəaliyyəti nəticəsində yaranmağa başlayır bu cərəyan kostelvetro və skaligerin əsərlərində öz ilkin ideya istiqamətini müəyyənlədirmiş 17 əsrdə fransada mışhur nəzəriyyəçi bualonun poeziya sənəti əsərində bədii sistem kimi formalaşmışdır. Müxtəlif janrlarda yazan fransız yazıçılar- malerb, kornelŞ rasin, molyer və bualo klassizmin görkəmli nümayəndələridir. Rus formalizmi Əsər işarələr sistemi kimi. Mətn anlayışı Bədii zaman anlayışı Vaxt bədii əsərdə - hadisələrin səbəb, xətti və ya assosiativ əlaqələrinə əsaslanan müddəti, ardıcıllığı və əlaqəsi. Mətndəki zaman açıq şəkildə müəyyən edilmiş və ya daha çox bulanık hüdudlara malikdir, bunlar əsərdə tarixi zamanla və ya müəllifin şərti olaraq təyin etdiyi vaxtla əlaqəli olaraq göstərilə bilər və ya əksinə. Gerçək zamanla bədii zamanın müqayisəsi onların fərqlərini ortaya qoyur. Makrokosmosda real vaxtın topoloji xüsusiyyətləri bir ölçülülük, davamlılıq, dönməzlik, nizamlıqdır. Bədii vaxtda bütün bu xüsusiyyətlər dəyişdirilir. Ola bilər çoxölçülü. Mətndə iki ox ola bilər - nəql oxu və təsvir olunan hadisələrin oxu. Bu, müvəqqəti əvəzləri mümkün edir. Biryönlülük və dönməzlik də bədii zaman üçün xarakterik deyil: mətndə hadisələrin həqiqi ardıcıllığı tez-tez pozulur. buna görə bədii vaxt çox istiqamətli və tərs olaraq ... Texnikalardan biri də keçmiş hadisələrə müraciət etməkdir. Bir ədəbi əsərdə təsvir olunan vaxtla əlaqəli olaraq tədqiqatçılar bu termindən istifadə edirlər diskretlik , ədəbiyyat bütün zaman axınını çoxalda bilməyəcəyini, ancaq "Bahar yenidən gəldi ..." kimi şifahi düsturlarla səhvləri ifadə edən və ya olduğu kimi ən əhəmiyyətli parçaları seçə biləcəyi üçün çıxdığından İD-nin əsərlərindən birində Turgenev: “Lavretsky qışı Moskvada yaşadı və növbəti il \u200b\u200bbaharında Lizanın saçlarını kəsdiyi xəbəri ona çatdı<…>". Epizodların seçimi müəllifin estetik niyyətləri ilə müəyyənləşdirilir, beləliklə süjet vaxtını sıxmaq və ya genişləndirmək imkanı. Metod və üslub Ədəbiyyatın qida mənbəyi həyat olsa da, onu nə şəkildə əks etdirmək, oxucuya çatdırmaq metodları və üslubları müxtəlifdir. M. Rəfıli bədii metoda belə tərif verir: "Ədəbiyyatda bədii metod - müəyyən yazıçıların həyat hadisələrini bədii surətlərlə əks etdirdiyi zaman bu hadisələrə yanaşmaqda, öyrənməkdə, ümumiləşdirməkdə, həyatın tipik cəhətlərini seçməkdə, həyat materialını əks etdirməkdə istifadə etdikləri əsas üsula, əsas bədii prinsiplərə deyirik." Buradan aydın olur ki, hər bir ədəbi metodun ictimai həyatı, təbiəti, qəhrəmanların hiss və düşüncələrini özünəməxsus əks etdirmə, bədii inikas prinsipləri, qanunauyğunluqları vardır. Həyat hadisələrinin bədii inikasını verən sənətkarların yaradıcılıq üslubları nə qədər fərqli olsa da, onların həyata baxışlarında, dünyagörüşlərində, sənətə estetik münasibətlərində, təsvir üsullarında bir ümumilik nəzərə çarpır ki, buna ədəbiyyatşünaslıqda bədii metod deyirlər. Estetikanın ən əsas kateqoriyalarından olan ədəbi metodu sosial mühit, sənətkarın dünyagörüşü və onun yaradıcılıq üslubu müəyyənləşdirir. Ədəbiyyatşünas Qulyayev sənətkarın dünyagörüşünü bədii metodun özəyi adlandırır. Ona görə ki, dünyagörüşü yazıçını lazım bildiyi məsələni ön plana gətirməyə sövq edir. Yaşar Qarayev hər bir ədəbi metodu və cərəyanı optimal həqiqətə doğru vahid, fasiləsiz axtarışlar yolunda növbəti təşəbbüs hesab edir. Ədəbi metodlar göydəndüşmə deyildir. Onlar zaman-zaman ədəbi proses zəminində formalaşıb. Mövzu özünəməxsus bədii inikas metodu tələb etdiyindən, sənətkarlar sövq-təbii ilə həyat hadisələrini bu və ya digər şəkildə canlandırmağa çalışıblar. Məsələn, biz Nizamini, Füzulini və başqalarını romantik, yaxud realist şairlər hesab etsək belə, əslində onlar nə romantik, nə də realist metodun nədən ibarət olduğunu bilməmiş, bu ədəbi metoların estetik prinsipləri haqqında heç bir məlumata malik olmamışlar. Böyük sənətkarlar heç zaman hər hansı bir hazır nəzəri konsepsiya ilə, ülgü və reseptlə əsər yazmamışlar. Yaradıcılıq prosesində hansı üsul daha münasib görünmüşsə, sövq-təbü ilə həmin qaydadan da istifadə etmişlər. Onların yaradıcılıq təcrübəsi nəzəri problemlərin, konsepsiyanın hazırlanması üçün tikinti materialı olmuşdur. Sənətkarlar həyat hadisələrini əsasən ya romantik, ya da realist cizgilərlə əks etdirirlər. Bu metodların hər ikisi eyni mənbədən qidalandığı, həyat hadisələrini, insanların arzu və düşüncələrini əks etdirdiyi üçün onların arasında inikas metodları fərqlənsə belə, bir ümumilik, ortaq cəhət vardır. Realist əsərlərdə romantik, romantik əsərlərdə realist ünsürlərin olması göstərir ki, bu ədəbi metodların arasında Çin səddi çəkməyə ehtiyac yoxdur. Yüklə 56,54 Kb. Dostları ilə paylaş:
|