Editörler Prof. Dr. Şeref Sağıroğlu Prof. Dr. Mustafa Alkan Sağıroğlu / Alkan grafik

10.2.3. Açık Rıza
Açık rıza belirli bir konuya ilişkin, bilgilendirmeye dayanan özgür 
irade açıklamasıdır [1]. Buradan anlaşılacağı üzere açık rızanın üç 
unsuru vardır. Açık rızanın öncelikli olarak belirli bir konuya ilişkin 
ve o konuyla sınırlı olması gerekir. Bu çerçevede, açık rızanın genel 
nitelikte olmaması, belirli bir konuya ilişkin olarak kaleme alınmış 
ve o konu ile sınırlı olması gerekir. Açık uçlu ve genel veri işleme 
faaliyetlerine ilişkin rıza almak doğru olmayacaktır. Ayrıca açık rıza 

---

D Ü N YA D A V E T Ü R K İ Y E ’ D E K İ Ş İ S E L V E R İ L E R İ N K O R U N M A S I
287
bir irade beyanı olup, kişinin neye rıza gösterdiğini bilerek özgür bir 
şekilde onay vermesi gerekir. Cebir, tehdit, hata ve hile gibi iradeyi 
sakatlayan hallerde kişinin özgür bir şekilde karar vermesi müm-
kün değildir [7]. Açık rıza kavramı yürürlükten kalkmış bulunan 
AB 95/46 sayılı veri koruma direktifinde bulunmazken (sadece rıza 
olarak kullanılmış) yakın zamanda yürürlüğe girmiş olan GDPR’da 
(General Data Protection Regulation-Genel Veri Koruma Tüzüğü) 
bulunmakta ve benzer şekilde tanımlanmaktadır.
10.2.4. İlgili Kişi
İlgili kişi kişisel verisi işlenen gerçek kişiyi yani veri süjesini ifade 
eder. Burada dikkat çekilmesi gereken husus hâlihazırdaki birçok 
mevzuatta yalnızca yaşamakta olan gerçek kişilerin verilerinin ko-
runması öngörülmüş, tüzel kişilerin ve vefat etmiş kişilerin verileri 
kanunların kapsamının dışında bırakılmıştır. İlgili kişilere anılan 
mevzuatlar kapsamında çeşitli haklar verilmiş ve söz konusu hak-
ları ne şekilde kullanacakları hususunda düzenlemeler yapılmıştır.
10.2.5. Veri Sorumlusu
Veri sorumlusu, kişisel verilerin işleme amaçlarını ve vasıtalarını 
belirleyen, veri kayıt sisteminin kurulmasından ve yönetilmesin-
den sorumlu olanlardır. Bu kişiler, gerçek kişiler olabileceği gibi, 
kamu kurumları, şirketler, dernekler veya vakıflar gibi tüzel kişiler 
de olabilirler. Veri sorumlusu kişisel verilerin işlenme amacı, işle-
necek kişisel verilerin türleri, kişisel verilerin aktarılıp aktarılma-
yacağı, ne kadar süreyle saklanacağı gibi hususlara karar verir. Bir 
kurum/kuruluş ya da şirketin kendisi kişisel veri işleme konusunda 
gerçekleştirdiği faaliyetler kapsamında tüzel kişi veri sorumlusu 
olarak kabul edilirken (şirketteki herhangi bir bölüm ya da bir kişi 
veri sorumlusu değil), doktor, avukat gibi hastalarının ya da mü-
vekkillerinin verisini işleyenler gerçek kişi veri sorumlusu olarak 
kabul edilirler.