EĞİTİm kitabi ankara 2007

Dört elle: İlkyardımcılar bir elleri ile diğer el bileklerini, öbür elleri ile de birbirlerinin bileklerini kavrarlar.

6-Kollar ve bacaklardan tutarak taşıma:

Hasta/yaralı bir yerden kaldırılarak hemen başka bir yere aktarılacaksa kullanılır. İki ilkyardımcı tarafından uygulanır.

• 
  İlkyardımcılardan biri sırtı hasta/yaralıya dönük olacak şekilde bacakları arasına çömelir ve elleri ile hasta/yaralının dizleri altından kavrar. İkinci ilkyardımcı hasta/yaralının baş tarafına geçerek kolları ile koltuk altlarından kavrar.Bu şekilde kaldırarak taşırlar.
  

7-Sandalye ile taşıma:

Hasta/yaralının bilinçli olması gereklidir. Özellikle merdiven inip çıkarken çok kullanışlı bir yöntemdir. İki ilkyardımcı tarafından uygulanır.

• 
  Bir ilkyardımcı sandalyeyi arka taraftan, oturulacak kısma yakın bir yerden, diğer ilkyardımcı sandalyenin ön bacaklarını aşağı kısmından kavrayarak taşırlar.
  

SEDYEYE YERLEŞTİRME TEKNİĞİ:
Sedye üzerine yerleştirme teknikleri nelerdir?

1-Kaşık tekniği:

Bu teknik hasta/yaralıya sadece bir taraftan ulaşılması durumunda üç ilkyardımcı tarafından uygulanır.

• 
  İlkyardımcılar hasta/yaralının tek bir yanında bir dizleri yerde olacak şekilde diz çökerler,
  
• 
  Hasta/yaralının elleri göğsünde birleştirilir,
  
• 
  Birinci ilkyardımcı baş ve omzundan, ikinci ilkyardımcı sırtının alt kısmı ve uyluğundan, üçüncü ilkyardımcı dizlerinin altından ve bileklerinden kavrar. Daha sonra kendi ellerini hasta/yaralının vücudun altından geçirerek kavrarlar,
  
• 
  Başını ve omzunu tutan birinci ilkyardımcının komutu ile tüm ilkyardımcılar aynı anda hasta/yaralıyı kaldırarak dizlerinin üzerine koyarlar,
  
• 
  Sonra uyumlu bir şekilde ayağa kalkarlar,
  
• 
  Aynı anda tek bir hareketle hasta/yaralıyı göğüslerine doğru çevirirler ve aynı anda düzgün bir şekilde sedyeye koyarlar.
  
• 
  Bu hamleler komutla yapılmalıdır.
  
• 
  En güçlü ve bilgili olan ilkyardımcı baş tarafında durmalı, baş-boyun ve gövde eksenini bozmadan komutları vermelidir.Diğerleri bu komutlara göre hareket etmelidir.
  

2-Köprü tekniği:

Hasta/yaralıya iki taraftan ulaşılması durumunda dört ilkyardımcı tarafından yapılır.

• 
  İlkyardımcılar bacaklarını açıp, hasta/yaralının üzerine hafifçe çömelerek yerleşirler,
  
• 
  Birinci ilkyardımcı başı koruyacak şekilde omuz ve ensesinden, ikinci ilkyardımcı kalçalarından, üçüncü ilkyardımcı da dizlerinin altından tutar,
  
• 
  Birinci ilkyardımcının komutu ile her üç ilkyardımcı hastayı kaldırırlar,
  
• 
  Dördüncü ilkyardımcı sedyeyi arkadaşlarının bacakları arasına iterek yerleştirir ve ·hasta/yaralı sedyenin üzerine konulur.
  

3-Karşılıklı durarak kaldırma:

Omurilik yaralanmalarında ve şüphesinde kullanılır. Üç ilkyardımcı tarafından uygulanır.

• 
  İki ilkyardımcı hasta/yaralının göğüs hizasında karşılıklı diz çökerler,
  
• 
  Üçüncü ilkyardımcı hasta/yaralının dizleri hizasında diz çöker,
  
• 
  Hasta/yaralının kolları göğsünün üzerinde birleştirerek, düz yatması sağlanır,
  
• 
  Baş kısımdaki ilkyardımcılar kollarını baş-boyun eksenini koruyacak şekilde hasta/yaralının sırtına yerleştirirler,
  
• 
  Hasta/yaralının dizleri hizasındaki üçüncü ilkyardımcı kollarını açarak hasta/yaralının bacaklarını düz olacak şekilde kavrar. Verilen komutla, tüm ilkyardımcılar hasta/yaralıyı düz olarak kaldırarak sedyeye yerleştirirler.
  

Sedye ile taşıma teknikleri nelerdir?

Sedye ile taşımada genel kurallar şunlardır:

1. 
   Hasta/yaralı battaniye ya da çarşaf gibi bir malzeme ile sarılmalıdır,
   
2. 
   Düşmesini önlemek için sedyeye bağlanmalıdır,
   
3. 
   Başı gidiş yönünde olmalıdır,
   
4. 
   Sedye daima yatay konumda olmalıdır,
   
5. 
   Öndeki ilkyardımcı sağ, arkadaki ilkyardımcı sol ayağı ile yürümeye başlamalıdır (Sürekli değiştirilen adımlar sedyeye sağlam taşıma sağlar),
   
6. 
   Daima sedye hareketlerini yönlendiren bir sorumlu olmalı ve komut vermelidir,
   
7. 
   Güçlü olan ilkyardımcı hasta /yaralının baş kısmında olmalıdır.
   

1-Sedyenin iki kişi tarafından taşınması:

1. 
   Her iki ilkyardımcı çömelirler, sırtları düz, bacakları kıvrık olacak şekilde sedyenin iki ucundaki iç kısımlarda dururlar,
   
2. 
   Komutla birlikte sedyeyi kaldırırlar ve yine komutla dönüşümlü adımla yürümeye başlarlar,
   
3. 
   Önde yürüyen yoldaki olası engelleri haber vermekle sorumludur.
   

2-Sedyenin dört kişi tarafından taşınması:

1. 
   Yaralının durumu ağır ise yada yol uzun, zor ve engelli ise sedye 4 kişi ile taşınmalıdır,
   
2. 
   İlkyardımcıların ikisi hasta/yaralının baş, diğer ikisi ayak kısmında sırtları dik, bacakları bükülü olarak
   
3. 
   sedyenin yan kısımlarında çömelirler. Sedyenin sapından tutarlar ve yukarı komutu ile sedyeyi kaldırırlar,
   
4. 
   Sedyenin sol tarafından tutan ilkyardımcılar sol, sağ tarafındakiler sağ adımlarıyla yürümeye başlarlar,
   
5. 
   Dar bölgeden yürürken ilkyardımcılar sırtlarını sedyenin iç kısmına vererek yerleşirler,
   
6. 
   Merdiven, yokuş inip çıkarken sedye mümkün olabilecek en yatay pozisyonda tutulmalıdır. Bunun için ayak tarafındakiler sedyeyi uyluk hizasında, baş tarafındakiler omuz hizasında tutmalıdır.
   

3-Bir battaniye ile geçici sedye oluşturma:

• 
  Tek bir battaniye ile sedye oluşturmada ise battaniye yere serilir kenarları rulo yapılır.
  

• 
  Yaralı üzerine yatırılarak kısa mesafede güvenle taşınabilir.
  

4-Bir battaniye ve iki kirişle geçici sedye oluşturma:

1. 
   Yeterli uzunlukta iki kiriş ile sedye oluşturmak mümkündür.
   
2. 
   Bir battaniye yere serilir,
   
3. 
   Battaniyenin 1/3'üne birinci kiriş yerleştirilir ve battaniye bu kirişin üzerine katlanır,
   
4. 
   Katlanan kısmın bittiği yere yakın bir noktaya ikinci kiriş yerleştirilir,
   
5. 
   Battaniyede kalan kısım bu kirişin üzerini kaplayacak şekilde kirişin üzerine doğru getirilir,
   
6. 
   Hasta/yaralı bu iki kirişin arasında oluşturulan bölgeye yatırılır.
   

289. 
     Hangisi yaralı taşınmasında genel kurallardan birisidir?
     
     1. 
        Yaralıya uzak mesafeden çalışılmalıdır.
        
     2. 
        Kısa ve zayıf kas grupları kullanılmalıdır.
        
     3. 
        Hareketleri yönlendirecek sorumlu kişi hastanın ayak tarafındaki ilkyardımcı olmalıdır.
        
     4. 
        Yaralı mümkün olduğunca yürütülmelidir.
        
     5. 
        Yaralının baş-boyun-gövde ekseni esas alınmalıdır.
        

290. 
     Yaralı taşınmasında genel kurallardan yanlış olan hangisidir?
     
     1. 
        Yaralıya yakın mesafede çalışılmalıdır.
        
     2. 
        Hızlı yürünmeli , adımlar omuzdan daha geniş olmalıdır.
        
     3. 
        Yaralı en az 6 destek noktasından kavranmalıdır.
        
     4. 
        Hareketleri yönlendirecek sorumlu kişi hastanın baş tarafındaki ilkyardımcı olmalıdır.
        
     5. 
        Yaralı mümkün olduğunca az hareket ettirilmelidir.
        

291. 
     Aşağıda verilen hasta/yaralı taşınmasındaki genel kurallardan hangisi yanlıştır?
     
     1. 
        Hasta/yaralıya yakın mesafede çalışılmalıdır.
        
     2. 
        Ağırlık kaldırırken karın muntazam tutulup kalçayı kasmak gerekir.
        
     3. 
        Hasta/yaralı mümkün olduğunca az hareket ettirilmelidir.
        
     4. 
        Kalkarken ağırlığı bel kaslarına vermelidir.
        
     5. 
        Yavaş ve düzgün adımlarla yürümek gerekir.
        

292. 
     Taşıma teknikleri için aşağıdakilerden hangisi uygun değildir ?
     
     1. 
        Güçlü olan ilkyardımcı hastanın baş kısmında durur.
        
     2. 
        Sedye ile taşımaya yürümeye farklı ayaklarla başlanmalıdır.
        
     3. 
        Yaralı en az 6 destek noktasından kavranmalıdır.
        
     4. 
        Taşımalar her zaman koordineli ve komutla olmalıdır.
        
     5. 
        Taşıma sırasında sırt ve gövde kasları kullanılmalıdır.
        

293. 
     Acil taşıma teknikleri ne zaman kullanılmalıdır?
     
     1. 
        Her zaman
        
     2. 
        Olağanüstü bir tehlike söz konusu ise
        
     3. 
        Yaralının kırığı var ise
        
     4. 
        Yaralıya ikici değerlendirme yapabilmek için
        
     5. 
        Yaralının bilinci ve solunumu varsa
        

294. 
     Hangisi kısa mesafede süratli taşıma tekniklerindendir?
     
     1. 
        Ayak bileklerinden sürükleme
        
     2. 
        Karşılıklı durarak kaldırma
        
     3. 
        Kucakta taşıma
        
     4. 
        Koltuk altından tutarak sürükleme
        
     5. 
        Kaşık tekniği ile taşıma
        

295. 
     Hangisi kısa mesafede süratli taşıma tekniklerinden değildir?
     
     1. 
        Kucakta taşıma
        
     2. 
        Omuzda taşıma
        
     3. 
        Sırtta taşıma
        
     4. 
        Kaşık tekniği
        
     5. 
        Altın beşik yöntemi
        

296. 
     Aşağıdaki yaralı taşıma tekniklerinin hangisini uygulamak için en az 2 kişi gereklidir?
     
     1. 
        Omuzda taşıma
        
     2. 
        Sırtta taşıma
        
     3. 
        Kollar ve bacaklardan tutarak taşıma
        
     4. 
        İlkyardımcının omzundan destek alarak
        
     5. 
        Kucakta taşıma
        

297. 
     Kazazedenin bilinci açık ve olay yerinde iki ilkyardımcı mevcut ise aşağıdaki taşıma tekniklerinden hangisi daha uygundur?
     
     1. 
        Altın beşik
        
     2. 
        Sırtta taşıma
        
     3. 
        İtfaiyeci yöntemi
        
     4. 
        Kucakta taşıma
        
     5. 
        Sürükleme
        

298. 
     Kaza geçirmiş ve araç içinde olan bir yaralıyı, eğer bir tehlike söz konusu ise omuriliğine zarar vermeden çıkarmak için kullanılan taşıma tekniği hangisidir?
     
     1. 
        RENTEK manevrası
        
     2. 
        Ayaklarından tutarak sürükleme
        
     3. 
        Kucakta taşıma
        
     4. 
        HEİMLİCH manevrası
        
     5. 
        Altın beşik
        

299. 
     Bilinci kapalı olan hasta/yaralıyı uzak bir mesafeye taşımak gerekirse, aşağıdakilerden hangisi en uygun taşıma tekniğidir?
     
     1. 
        Ayaklardan tutarak sürükleme
        
     2. 
        Altın beşik
        
     3. 
        İtfaiyeci yöntemi ile taşıma
        
     4. 
        Kucakta taşıma
        
     5. 
        Rentek yöntemiyle taşıma
        

300. 
     Hangisi sedye ile taşıma genel kurallarındandır?
     
     1. 
        Ayakları gidiş yönünde olmalıdır.
        
     2. 
        Hasta battaniye veya çarşafa sarılmamalıdır.
        
     3. 
        Güçlü olan ilkyardımcı yaralının ayak kısmında olmalıdır.
        
     4. 
        Düşmesini önlemek için sedyeye bağlanmalıdır.
        
     5. 
        Sedye daima yere dik konumda olmalıdır.
        

301. 
     Hangisi sedye üzerine yerleştirme tekniklerindendir?
     
     1. 
        Kaşık tekniği
        
     2. 
        Kucakta taşıma
        
     3. 
        Rentek manevrası
        
     4. 
        İtfaiyeci tekniği
        
     5. 
        Altın beşik yöntemi
        

302. 
     Hangi durumda yaralı kaza yapan araçtan çıkarılır.
     
     1. 
        Yaralının ayakları sıkışmışsa
        
     2. 
        Olay yerinde yangın tehlikesi yoksa
        
     3. 
        Bilinci olmayan yaralının solunumu varsa
        
     4. 
        Bilinci olmayan yaralının solunumu da yoksa
        
     5. 
        Sağlık ekipleri veya itfaiye varsa
        

303. 
     RENTEK manevrası ile yaralı araçtan çıkarılmadan önce hangilerine bakılmalıdır?
     
     1. 
        Yaralının solunumu kontrol edilmelidir.
        
     2. 
        Yaralının emniyet kemeri takılıysa çıkarılmalıdır.
        
     3. 
        Yaralının ayakları sıkışmış mı kontrol edilmelidir.
        
     4. 
        Arabanın kontağı kapatılır.
        
     5. 
        Hepsi yapılmalıdır.
        

304. 
     Hangisi yaralıyı sedye üzerine yerleştirme tekniklerinden değildir?
     
     1. 
        Kaşık tekniği
        
     2. 
        Köprü tekniği
        
     3. 
        Karşılıklı durarak kaldırma
        
     4. 
        Kucakta taşıma
        
     5. 
        Omuzda taşıma
        

305. 
     İki ilkyardımcı ile ellerin üzerinde taşıma tekniğine ne isim verilir?
     
     1. 
        Altın Beşik
        
     2. 
        İtfaiyeci tekniği
        
     3. 
        Köprü tekniği
        
     4. 
        Sürükleme
        
     5. 
        Kaşık tekniği
        

306. 
     Hangisi yaralı taşınmasında genel kurallardan değildir?
     
     1. 
        Yön değiştirirken ani dönme ve bükülmelerden kaçınılmalıdır.
        
     2. 
        Yaralıya yakın mesafede çalışılmalıdır.
        
     3. 
        Yaralı mümkün olduğunca az hareket ettirilmelidir.
        
     4. 
        Yaralı baş-boyun-gövde ekseni esas alınarak en az 3 destek noktasından kavranmalıdır.
        
     5. 
        Daha uzun ve kuvvetli kas grupları kullanılmalıdır.
        

307. 
     Hasta taşımadaki genel kurallardan hangisi yanlıştır?
     
     1. 
        İlkyardımcı kendi sağlığını riske atmamalıdır.
        
     2. 
        Sırtın gerginliğini korumak için dizler ve kalçalar bükülmelidir.
        
     3. 
        Hasta/Yaralı mümkün olduğunca az hareket ettirilmelidir.
        
     4. 
        Taşımada ayak tarafındaki kişi komut veren olmalıdır.
        
     5. 
        Baş her zaman düz tutulmalı homojen ve düzgün bir şekilde hareket ettirilmelidir.
        

308. 
     Aşağıdakilerden hangisi sürükleme yöntemi değildir?
     
     1. 
        Ayaklarından tutarak sürükleme
        
     2. 
        Koltuk altından tutarak sürükleme
        
     3. 
        İtfaiyeci yöntemi ile sürükleme
        
     4. 
        Karga tulumba yöntemi
        
     5. 
        Battaniye üzerine koyup sürükleme
        

309. 
     RENTEK Manevrası aşağıdaki uygulamalar içinde hangi hallerde kullanılır?
     
     1. 
        Dar bir tünelde sıkışmış kişiyi kurtarmak için
        
     2. 
        Kaza geçirmiş kişiyi teskin edip sakinleşmesini sağlamak için
        
     3. 
        Eğer tehlikeli bir durum varsa (Solunum durması, patlama ihtimali v.s.) omuriliği zedelemeden araçtan çıkarmak için
        
     4. 
        Araç trafiğinin akışının sağlanabilmesi için
        
     5. 
        Herhangi bir tehlike söz konusu değilse
        

310. 
     Bilinci açık hasta/yaralının (çocuk veya hafif yetişkin) ortamdan uzaklaştırılması için en çabuk taşıma hangisidir?
     
     1. 
        Omuzda taşıma(İtfaiyeci yöntemi)
        
     2. 
        Kaşık yöntemi
        
     3. 
        Kucakta taşıma
        
     4. 
        Sırtta taşıma
        
     5. 
        Karşılıklı durarak kaldırma
        

311. 
     Sedyeye yerleştirilmede genel kural aşağıdakilerden hangisi değildir?
     
     1. 
        Hasta/Yaralı battaniye, çarşaf gibi malzemelerle sarılmalı
        
     2. 
        Daima sedye hareketlerini yönlendiren bir sorumlu olmalı ve komut vermeli
        
     3. 
        Düşmesini önlemek için sedyeye bağlanmalı
        
     4. 
        Güçlü olan kişi ayak yönünde tutarak o yönde yürünmeli
        
     5. 
        Sedye daima yatay konumda olmalı.
        

312. 
     Bilinci kapalı, solunumu olan bir yaralıya herhangi bir tehlike yoksa ne yapılmalıdır?
     
     1. 
        Çevre güvenliği sağlanır.
        
     2. 
        Arabanın kontağı kapatılır.
        
     3. 
        112 aranır.
        
     4. 
        Yaralı sakinleştirilerek, yanında beklenir.
        
     5. 
        Hepsi doğru.
        

313. 
     Bilinci kapalı bir hasta hangi yöntemle taşınmamalıdır ?
     
     1. 
        İtfaiyeci taşıması
        
     2. 
        Sürükleme
        
     3. 
        Dört elle taşıma (Altın beşik)
        
     4. 
        Rentek yöntemi
        
     5. 
        Koltuk altından tutarak sürükleme
        

KAYNAK

Bu kitapçık hazırlanırken, Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü İlkyardım ve Acil Sağlık Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından 2002 yılında hazırlanan Temel İlkyardım Uygulamaları Eğitim Kitabı temel alınmıştır.

YETİŞKİNLERDE DIŞ KALP MASAJI VE YAPAY SOLUNUMU BİRLİKTE UYGULAMA BECERİSİ ÖĞRENİM REHBERİ
Katılımcının Adı-Soyadı :
Tarih :
PUANLAMA :
0. Gözlemlenemedi: Basamağın eğitici tarafından gözlenmemiş olması
1. Geliştirilmesi Gerekir: Basamağın hiç uygulanmaması, yanlış uygulanması veya sırasında uygulanmaması
2. Yeterli: Basamağın doğru olarak ve sırasında uygulanması, fakat eksikliklerin olması ve/veya eğiticinin yardımına gerek duyulması
3. Ustalaşmış: Basamağın duraklamadan ve yardıma gerek kalmadan doğru olarak ve sırasında uygulanması
DEĞERLENDİRME:		1	2	3	4	5
1	Kendisinin ve hasta/yaralının güvenliğinden emin olma
2	Hasta/yaralıyı hafif sarsarak ve “iyi misiniz?” diye sorarak bilinci kontrol etme
3	Tıbbi yardım isteme (1-1-2)
4	Hasta/yaralı sert bir zemin üzerine yatırma
5	Hasta/yaralının yanına diz çökme
6	Hasta/yaralının kravat, kemer ve yakasını açma
7	Ağız içini kontrol ederek hava yolu tıkanıklığına neden olan cisim varsa çıkarma
8	Hava yolunu açmak için bir elini hasta/yaralının alnına, diğer elinin parmak uçlarını çenesinin altına yerleştirme
9	Çene kemiğinin uzun kenarı yere dik gelecek şekilde başı geriye doğru eğme
10	Hasta/yaralının solunum yapıp yapmadığını kontrol etme :
11	Göğüs kafesinin solunum hareketlerini gözleme
12	Eğilerek yüzünü hastanın ağzına yaklaştırarak solunumu dinleme ve soluğu yanağında hissetmeye çalışma
13	El ile göğüs kafesinin hareketlerini hissetmeye çalışma
14	Soluk alıp vermiyorsa alnının üzerine koyduğu elin baş ve işaret parmağını kullanarak hasta/yaralının burnunu kapatma
15	Baş geriye doğru eğilmiş pozisyonda iken hasta/yaralının ağzını, ağzının içine alacak şekilde yerleştirme
16	Derhal 2 kez hava üfleme, havanın geriye çıkıp çıkmadığını bak-dinle-hisset ile kontrol etme
17	Göğüs kemiğinin ortasında basınç noktasını belirleme:
18	Her iki elin baş ve işaret parmakları ile iki eşit “C” oluşturma.
19	Bir elin işaret parmağını iman tahtasının alt ucuna, diğer elin baş parmağını üst ucuna yerleştirme.
20	Baş parmakları ortada birleştirme. Bir eli kaldırılarak topuğunu diğer elin baş parmağın üstüne koyma
21	Diğer elini bu elin üzerine yerleştirme
22	Her iki elin parmaklarını birbirine geçirme
23	Parmakları göğüs kafesiyle temas ettirmeden, dirsekleri bükmeden, göğüs kemiği üzerine vücuda dik olacak şekilde tutma
24	Göğüs kemiği 4-5 cm aşağı inecek şekilde bası uygulama, bu işlemi dakikada 100 kez uygulama
25	Tek yada iki uygulayıcı ile 30 kalp masajından sonra 2 solunum yaptırma (dakikada 100 bası)
26	Temel yaşam desteğine tıbbi yardım gelinceye kadar, hasta/yaralı canlılık belirtileri gösterinceye kadar devam etme