A.Marshall marjinalizm g’oyalarini mustaqil (Jevonsga bog’liq bo’lmagan holda) va o’ziga xos uslubda rivojlantirdi. Klassik maktab (Smit, Rikardo, Mill) va marjinalizm (Mengerdan Valrasgacha) yutuqlarini birlashtiruvchi nazariy tizim yaratdi. Qiymat (qimmat) va narxning shakllanishi nazariyasi. Iqtisodiy fikrlar tarixida eng qiyin va murakkab muammolardan biri – qiymat muammosi hisoblanadi. A.Marshallning asari vujudga kelgunga qadar tovar qiymati muammosiga bo’lgan ikki xil yondashuv mavjud bo’lgan: qiymat yo ishlab chiqarish xarajatlari bilan, yoki tovarning foydaliligi va noyobligi bilan aniqlangan.
Marjinalizm Marjinalizm Marjinalizm
ALFRED MARSHALL (1842-1924)
Alfred Marshall 1842-yil 26-iyulda Angliyaning London shahrida dunyoga kelgan.Oilada ikkinchi farzand bo’lgan. Otasi William Marshall o’sha paytlar Angliya banklaridan birida bosh hisobchi bo’lgan.Alfred Merchant Toylors maktabida, St John kollejida, Kembrij universitetida o’qidi. St John kollejida 1868-yil ma’ruzachi bo’lib darslar o’ta boshladi. 1885-yilda Kembrij universitetida siyosiy iqtisodiyotning professori bo’lib ishladi.
Alfred Marshall neoklassik mikro nazariya otasi unvoniga 2 davogarlardan biri hisoblanadi.(Valras)
Alfred Marshall neoklassik mikro nazariya otasi unvoniga 2 davogarlardan biri hisoblanadi.(Valras)
U iqtisodiyotni o’qishni qulay vaqtda boshladi.XIX asrning oxiridagi inqiroz va deyarli 20 yillik turg’unlik davlatning iqtisodiyotga aralashuvi samarasiz ekanligini ko’rsatdi.Marshalldan oldingi iqtisodchilarning ba’zi nazariyalarida asta sekinlik bilan kamchiliklar kelib chiqa boshladi.Va shunday holatda cheksiz ilm va donolikka ega bo’lgan inson paydo bo’lishi vaqti kelgandi . Shu davrda Marshall 1867-1890-yillar oralig’idagi talab va taklif tahlillari tamoyilini ehtiyotkorlik bilan rivojlantirdi.
Marshall o’zining matematikaga oid bo’lgan mashg’ulotlarini o’zining mehanizmini kelib chiqish tarixiga aralashtirib yuborishga, ya’ni u vaqtlar o’zgarishiga moslangan mehanizm qurmoqchi bo’lgan.Lekin Marshall o’zidan oldingi iqtisodchilarning bu boradagi nuqsonli ishlaridan habardor bo’lgan va o’zining bu g’oyasini eskirgan deb hisoblagan.
U 1870-yilgacha o’z nazariyalarining fundamental matematik tuzilishi ustida ish olib borishni boshlagan va keyin talab va taklif analizlarining grafiklar bilan yaqqol ko’rsatishning uslublarini o’rgangan va 1890-yilgacha ishlarini chop ettirmagan va havola va ilova bilan birga ma’lum qilgan. Marshall nazariyotchi, gumanitar, matematik va tarixchining g’alati aralashmasi bo’lgan.
