Ekspluatatsiyadagi temir yo’llarni ta’mirlashni loyihalash

Shovqin bilan kurashish. Temir yo l transportming asosiy ekologik muammolaridan biri shovqin bilan kurashishdir. Yuk poyezdi zvenoli yo’lda harakatlanayotganda 100 dB gacha shovqin chiqaradi. Aholi istiqomat qiladigan bino xonalarida ruxsat etilgan shovqin darajasi 30-50 dB dan oshmasligi kerak. Shovqin darajasini kamaytirish uchun rels ostiga rezinali tagliklar yotqizish, temir yo'l bo’ylab himoyalovchi ekranlar o ’matish va daraxtzorlar barpo etish, aholii zich vashavdigan hududlar yaqinida temir yo'lni o’ymada loyihalash tavsiya etiladi. Yo’lovchi vagonlari. lokomotiv mashinisti kabinasidagi shovqinni kamaytirish uchun harakat vositalari konstruksiyasini fan va texnikaning ilg’or yutuqlarini qo’llab takomillashtirish kerak.
Suv resurslarini himoya qilish. Suv resurslaridan samarali foydalanish, ulami ximoya qilish trnnir yo’l infratuzilma ob'ektlarini loyihalash jarayonida ko’zda tutilishi kerak. Shpallami to’ydirish zavodlari, sistemalami yuvish va vagonlami dezinfeksiya qilish stansiyalari, vagon va lokomotiv depolarida suv 19 havzalarini himoya qilish tadbirlari; zaharlangan suvlami mexaniq, fizik - kimyoviy, biologik tozalsh inshootlari qurilishini ko'zda tntish kerak.
Hayvonot olamini himoya qilish. Temir yo’l trasasi yo’nalishini belgilaslida
hayvonlami tabiiy migratsiya yollarida to’siqlar yuzaga kelmasligini ta'minlash zarur. Quruqlikda trassa migratsiya yo’llari bilan kesiladigan joylarda tirqislii o’lchami kamida 8 m bo’lgan su’niy inshootlar loyihalanadi. Daryolarda baliqlami urchish yo’llami bekitmaslik uchun ba'zi hollarda nafaqat daiyo o’zanida balki qayirlarda ham ko’prik kechuvini loyilialash maqsadga muvofiqdir. Ko’prik kechuvini loyihalash natijasida suv sathini o’zgarishi. baliqlami urchish yo’llaridagi tabiiy sharoitni o’zgartirislhi mumkin. Bunday holatda darvoni estakadalarda kesib o’tish tavsiya etiladi.
Tabiiy landshavtni saqlash. Temir yo’llarni loyihalashda trassa yo’nalishini belgilashda lanshaftdan to'la foydalanish kerak. Tabiiy landshaft yo’lovchilar uchun manzarali bo’lishi uchun yer polotnosi 40-50 m narida loyihalanishi kerak. Temir yo’hii qor va qum ko’chkisidan himoya etuvchi butazor va ormonzarlami yo’l o’qiga parallel yoki burchak ostida loyihalanishi tabiiy landshaftni yanada boyitadi


_{Mavzu bo’yicha nazorat savollari}

1. 
   Temir yo‘lning xozirgi kundagi xolati.
   
2. 
   YAngi qurilgan temir yo‘llar xaqida tushuncha.
   
3. 
   Temir yo‘lni loyihalash asosolari fanining maqsadi va vazifalari.