Ekspluatatsiyadagi temir yo’llarni ta’mirlashni loyihalash

_{O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI}
TRANSPORT VAZIRLIGI


TOSHKENT DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITETI

“TEMIR YO’L MUHANDISLIGI”

kafedrasi

EKSPLUATATSIYADAGI TEMIR YO’LLARNI TA’MIRLASHNI LOYIHALASH

fanidan




O’ Q U V–U S L U B I Y M A J M U A




1.1. MA’RUZALAR

Toshkent – 2022

1-MA’RUZA
“Ekspluatatsiyadagi temir yo’llarni ta’mirlashni loyihalash” fanining mazmuni, predmeti va metodi.
Temir yo’llarni loyihalashning umumiy asoslari.
Reja:
1. Fanning mazmuni.
2. Temir yo’llarni loyihalashni me;yoriy asoslari va talablari.
3. Temir yo’llarni loyihalashda ekologik talablar.

Fanni o’qitishdan maqsad - talabalrga ekspluatatsiyadagi temir yo’llarni ta’mirlash, hamda poyezdlar o’tkazish va yuk tashish imkoniyatini bosqichma-bosqich oshirishning kompleks loyihasini ishlab chiqish, optimal loyihaviy yechimlarni tanlashni asosiy tamoyillarni o’rgatish hamda loyihalash amaliyotiga tadbiq etish ko’nikmalarini hosil qilishdan iborat.

Fanning vazifasi – talabalarga nazariy bilimlar, amaliy ko’nikmalar, ekspluatasiyadagi temir yo’llarni ta’mirlashni loyihalash jarayoniga uslubiy yondoshish, hamda zamonaviy dunyoqarashni shakllantirish vazifalari va axamiyatini ochib berish.
Temir yo’llarni qidiruv va loyihalash - transport fanining ajrahnas qismi bo’lib, loyihalash hududi haqida ma’lumot yig’ish va tahlil qilish, ular asosida ilmiy asoslangan yangi va mavjud temir yo’llami ta'mirlash loyihalarini ishlab chiqish usullarini o’rganadi.
Temir yo’llami qidiruv va loyihalash fanining predmeti - loyihalaming, yangi va ta’mirlanayotgan mavjud temir yo’llar infratuzilma ob'ektlarining istiqboldagi rivojlanishini inobatga olib texnik parametrlarini tanlash va asoslash amaliyoti hamda nazariyasidir.
Hozirgi zamon temir yo’llari juda murakkab sharoitda ishlavdi. Yuk va yo’lovchilar tashish jadalligi yildan yilga o ’sib bormoqda. Ushbu holat yangi temir yo’llami, ulaming infratuzilma ob’ektlarini loyihalashga katta talab qo’ymoqda.
Temir yo’l juda qimmat kapital ob'ektlar qatoriga kiradi. Bir kilometr teplovoz tortishdagi yangi temir yo’hii qurish 4-6 mlrd so'mdan ortiqdir. murakkab sharoitda bu qiymat yanada yuqori bo’lishi mumkin. Ikkinchi yo’llarni qurish yangi temir yo’llar narxini 70-80 % ni tashkil etadi. Mavjud temir yo’llami elektrlashtirish esa 1 km ga 2-4 mlrd so’m talab qiladi. Yangi temir yo’llar loyihasiga qo viladigan asosiy talab - poyezdlar xavfsiz harakatini ta'minlashdir. Loyihaviy yechimlarga qo’yiladigan asosiy talab - fan va texnikaning ilg’or yutuqlarini o’z ichiga olgan, qurilish muddati yakunlanganda zamon talablariga javob beradigan texnik parametrlarga ega bo’lgan yangi yoki ta'mirlangan temir yo’llar barpo qilishdir. Yangi temir yo’llaming loyihalari qurilish jarayonida yuqori darajada mexanizatsiyalashtirilgan ilg’or usullari qo’llanilishini, teniir yo’llami tasarruf etishni progressiv usulda aniqlashga