Elektr o’lchash turlari va usullari

Intellektual o‘lchash asboblarining xatoliklari. Bevosita va bilvosita o‘lchashlardagi xatoliklar.

13-14 MA’RUZA
O’lchash turlari
O‘lchash xatoliklari baholash.
RЕJА
O’LCHASH TURLARI
O’lchanayotgan kattalikning sonli qiymatini topishning bir necha xil turlari mavjuddir.
O‘LCHASH TURLARI
Bilvosita
Bevosita
Birgalikda
Majmuiy
Nisbiy
Mutlaq

DIQQAT TOPSHIRIQ

Bilvosita
Bevosita
Birgalikda
Majmuiy
Nisbiy
Mutlaq
USHBU JUFTLIKLARDAN
VENN DIYAGRAMMASINI TUZING
O’lchanayotgan kattalikning qiymatini tajriba ma’lumotlaridan bevosita topish.
Masalan, oddiy simobli termometrda yoki lineyka yordamida o‗lchash.
BEVOSITA O’LCHASH
Bevosita o’lchangan kattaliklar bilan o’lchanayotgan kattalik orasida bo’lgan ma’lum bog’lanish asosida katalikning qiymatini topish.
Masalan, tezlikni o’lchash.
BILVOSITA
O’lchash usullari
Bevosita baholash usuli
Diskret o’lchash usuli
O’lchov bilan taqqoslash (solishtirish) usuli

O‘lchash xatoliklari baholash.

Noaniqlikni baholash

KO‘LAM.

DISPERSIYA

ASSIMMETRIYA

KVADRATIK CHETLASHISH

EKSENSI

Ko’lam

Xmax-Xmin=

Dispersiya

Dispersiya (lotincha: dispersio — tarqalish, sochilish):

1) matematikada — tasodifiy miqdor dispersiyasi; tasodifiy miqdorning matematik kutilish atrofidagi zichligi darajasini aks ettiradigan tushuncha. Taʼrifga koʻra dispersiya tasodifiy miqdor bilan uning matematik kutilishi orasidagi ayirma kvadratining matematik kutilishiga teng.

2) fizikada — oʻrganilayotgan fizik kattalikning tasodifan oʻlchangan qiymati uning oʻrtacha qiymatlaridan farqlanishi darajasi. Tajribada esa dispersiya deb tasodifiy oʻlchangan qiymatlarni ularning oʻrtacha arifmetik qiymatidan ogʻishishlari kvadratlarining oʻrtacha arifmetik kattaligi tushuniladi. Fizikada, mas, quyidagi iboralar mavjud:

Asimmetriya – grekcha «asymmetria» – o’zaro o’lchamsiz so’zidan olingan bo’lib, o’zaro o’lchamlik buzilishi yoki yo’q bo’lishi degan lug’aviy mazmunga ega. Asimmetrik taqsimot u yoki bu yoqqa og’ishmay, qiyshaygan shaklda to’plam birliklarining taqsimlanishidir.

Vaqtingiz va e'tiboringiz uchun rahmat 🙂