Elektr sistemalarni holatini ifodalovchi nochiziqli tugunlari

ELEKTR SISTEMALARNI HOLATINI IFODALOVCHI NOCHIZIQLI TUGUNLARI
Reja:

1. 
   Tinch zaryad uchun Kulon qonuni;
   
2. 
   Elektr toki, atomlarning qutblanishi;
   
3. 
   Magnit o’zaro ta’sir;
   
4. 
   Elektr va magnit kuchlanish vektori;
   
5. 
   Elektrostatikada Maksvell tenglamalari;
   
6. 
   N’yuton mexanikasida gravitasion maydon differensial tenglamalari;
   
7. 
   Bo’shliqda elektromagnit maydon uchun Maksvell tenglamalari;
   
8. 
   Moddiy jisimlarda Maksvell tenglamalarining qo’llanilishi.
   

Tayanch iboralar: elektromagnit effektlar, rotor, divergensiya,atom, molekula, masofa, hajm, kuch, massa, tortish kuchi, zarracha, maydon, kuch jufti momenti, vaqti, material nuqta, gradient,

1. Tinch zaryad uchun Kulon qonuni

Tajribalar ko’rsatadiki, F va F zaryadlarga ega bo’lgan muhitning 2ta zarrachalari ikkita massa orasidagi tortish kuchi.
(1.1)
ga o’xshash kuch bilan o’zaro ta’sirda bo’ladi, bu yerda r – zaryadlangan zarrachalar orasidagi masofa, k- o’zgarmas koeffisient. Bu munosabat Kulon qonuni deb nomlangan.
Agarda va zaryadlar har xil bo’ladi F kuch tortilishi kuchidan iborat, agarda, ular bir xil bo’lsa ( masalan, ikkalasi ham musbat yoki manfiy zaryadlangan bo’lsa) itarish kuchidan iborat.
Gratvitasion tortilish kuchining ta’siri o’zaro ta’sir qiluvchi m va m massalar juda katta bo’lgan holda seziladi. Elektr o’zaro ta’sir kuchlari tortilish kuchlaridan ko’p marotiba katta. Ikkita elektron orasidagi gravitasion tortilish kuchlari ularning elektr itarish kuchlaridan 10 marotaba kichik.
Tutash muhitlar mexanikasida e zaryadlarning uzluksiz taqsimlanishini massalarning uzluksiz taqsimlanishi kabi kiritish tabivydir. Zaryad zichligi quyidagicha aniqlanadi:

bu yerda hajimdagi yig’ma zaryad.
Elektir netral jisimlar uchun va zaryad zichligianiq biror bir joyda to’plangan ion va zaryadlardan bog’liq ravishda musbat ham manfiy ham bo’lishi mumkun. Haqiqatda es a barcha jisimlar uchun polya yaqindir, sababi bir xil zaryadlar hamma vaqt o’zaro itariladi; shuning uchun musbat yoni manfiy zaryadlangan zaryadlarning ko’p bo’lib to’planishi uzoq vaqt mavjud bo’lmaydi.