Elektr tizimlarida kuchlanishni rostlash Reja

Rostlagich kontaktlarida uchkun chikishini kamaytirish. Rostlagich kontakt-lari uzilganda, uygotish toki uz kiymatini darxol uzgartira olmaydi va kontaktlar uzilgan birinchi dakikalarda uzining oldingi kiymati I_U ni saklab koladi. Bu tok kushimcha karshilik orkali tutashib, unda kuchlanish pasayishi sodir buladi va u kontaktlar orasidagi kuchlanish U_K ga teng buladi.

U_K = I_U R_K , (12)

Uygotish tokining va uygotish zanjiridagi karshilik kiymatining ortishi, kontaktlar orasidagi kuchlanish oshishiga va demak ularda xosil bulayotgan uchkunning kuchayishiga olib keladi. Bu uchkun ta’sirida kontaktlarning oksidlanish va yemirilish jarayoni tezlashadi, natijada rostlagichning va umuman generator kurilmasining ishonchlilik darajasi keskin pasayadi.

Kontaktlar orasida xosil buladigan uchkunning yemirish xususiyati, kontaktlar uzilishi oldidan ulardan utgan uygotish toki I_U ni kontaktlar uzilgandan keyin ular orasida mavjud buladigan kuchlanish U_K ning kupaytmasiga teng bulgan uzilish kuvvati R_K bilan belgilanadi

R_K = U_K I_U

(12) ni xisobga olsak

R_K = U_K I_U = , (13)

Kontaktlar ishonchli ishlashi uchun, uzilish kuvvati 150-200 VA dan oshmasligi kerak.

Avtomobildagi elektr tokining iste’molchilari tobora kupayib borishi, generator kuvvatini oshirishni takozo kiladi. Yukorida kursatilgandek, rost-lagichlardagi kushimcha karshilik kiymatini kamaytirib bulmaydi, chunki u kuchla-nishni rostlash mumkin bulgan maksimal aylanishlar chastotasining chegarasini belgilaydi. Uygotish tokining kiymatini kamaytirish, generator ulchamlarini va massasini ortishiga olib keladi.
Bu muammoni xal kilish uchun, generatorning uygotish chulgami ikki paralel tarmokka bulinadi yoki ikki boskichli rostlagichlar kullaniladi. Misol tarikasida VAZ-2101, 21011, 2103, 2106 avtomobillarida tatbik kilingan va G221 generatori bilan birga ishlaydigan RR380 belgili ikki boskichli elektromagnitli kuchlanish rostlagichini keltirish mumkin (20-rasm).
Rostlagich «P» simon yarmo, uzak, termobimetall plastinaga urnashtirilgan yakorcha va prujina 1 dan iborat. Rostlagich ikki juft kumush kontaktlar K1 va K2 ga ega.
a) kopkogi olingan xoldagi kurinishi: 1-asosi; 2-izolyatsiya kistirmasi (prokladka); 3-ustki kuzgalmas kontakt ustunchasi; 4-pastki kuzgalmas kontakt ustunchasi; 5-drossel galtagi.

yotgan xolda, prujina birinchi boskich kontaktlari K1 ni tutashib turishini ta’minlaydi. Ikkinchi juft kontaktlar K2 yakorchani pastki tomonidagi kuzgaluvchi kontaktdan va ustuncha 4 ga urnatilgan pastki kuzgalmas kontaktdan iborat. Rostlagich ishlamaganda, ikkinchi boskich kontaktlari K2 uzilgan xolda buladi.

Birinchi juft kontaktlar K1 ning ustki kuzgalmas kontakti rostlagichning (15) belgili kiskichiga ulangan. Xar ikkala kuzgaluvchi kontaktlar yakorcha va yarmo orkali rostlagichning (67) belgili kiskichiga ulangan. Ikkinchi juft kontaktlar K2 ning pastki kuzgalmas kontakti "massa" ga ulangan. Rostlagichning (15) va (67) belgili kiskichlari orasiga, birinchi juft kontaktlar K1 ga paralel ravishda drossel Dr va kushimcha karshilik R_K dan iborat elektr zanjir ulangan. Drossel,
pulat uzakga sirlangan mis simdan uralgan galtak bulib, ancha katta induktivlikga ega. Rostlagich, asos 1 ga izolyatsiya kistirmasi 2 orkali urnatilgan.