Elektroakustika asoslari

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL‑XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI


“ELEKTROAKUSTIKA ASOSLARI”
fanidan

INDIVIDUAL LOYIHA ISHI


Guruh: 810-20

Talaba: Abdumannobov A.

O‘qituvchi: Babajanova A.


Toshkent – 2023
Mavzu: Ovozli ma’lumotlarni uzatish tizimlari.

Reja:

1. 
   Ovoz.
   
2. 
   Audio namuna olish.
   
3. 
   Qo'shimcha. Raqamli ovoz yozish haqida ba'zi ma'lumotlar.
   
4. 
   Moir nima.
   
5. 
   Zamonaviy kameralarda diskretizatsiya.
   
6. 
   Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.
   

Ovozli ma'lumotlarni uzatish qurilmalarini nomlang. Ovoz qanday kodlangan


Ovoz Bu amplituda va chastotada doimiy ravishda o'zgarib turadigan tovush to'lqinidir. Bunday holda, amplituda tovushning balandligini, chastota esa uning ohangini belgilaydi. Ovoz tebranishlarining amplitudasi qanchalik katta bo'lsa, u qanchalik baland bo'lsa. Va chivinning chiyillashi chastotasi avtomobil signalining chastotasidan kattaroqdir. Chastota o'lchanadi Gerts. 1Hz - sekundiga bir tsikl.
Ovoz kodlash.
Kompyuter har xil turdagi ma'lumotlarni, shu jumladan tovushlarni qayta ishlash uchun kuchli qurilmadir. Ammo analog audio kompyuterda ishlov berish uchun mos emas, bo'lishi kerak raqamliga aylantirish. Buning uchun maxsus qurilmalar qo'llaniladi - analog-raqamli konvertorlar yoki ADC. Kompyuterda ADC rolini bajaradi ovoz kartasi. ADC signalni analogdan raqamliga qanday o'zgartiradi? Keling, buni aniqlaylik.
Faraz qilaylik, bizda chastotali tovush manbai bor 440 Gts gitara bo'lsin. Birinchidan, ovozni elektr signaliga aylantirish kerak. Buning uchun biz mikrofondan foydalanamiz. Mikrofonning chiqishida biz chastotali elektr signalini olamiz 440 Gts. Grafik jihatdan bu shunday ko'rinadi:




Keyingi vazifa bu signalni raqamli shaklga, ya'ni raqamlar ketma-ketligiga aylantirishdir. Buning uchun u ishlatiladi vaqtni diskretlashtirish- analog audio signal alohida kichik vaqt bo'limlariga bo'linadi va har bir bunday bo'lim uchun amplitudaga bog'liq bo'lgan ma'lum bir tovush intensivligi qiymati o'rnatiladi. Boshqacha qilib aytganda, ba'zi vaqt oralig'idan so'ng biz analog signal darajasini o'lchaymiz. Bir soniyada bunday o'lchovlar soni namuna olish tezligi deb ataladi. Namuna olish tezligi Gertsda o'lchanadi. Shunga ko'ra, agar biz signalimizni soniyada 100 marta o'lchasak, unda namuna olish chastotasi 100 Gts bo'ladi.
Quyida foydalanilgan audio namuna stavkalariga misollar keltirilgan:

• 
  8000 Gts - telefon, nutq uchun etarli;
  
• 
  11,025 Gts;
  
• 
  16000 Gts;
  
• 
  22 050 Gts - radio;
  
• 
  32 000 Gts;
  
• 
  44 100 Hz - Audio CDda ishlatiladi;
  
• 
  48 000 Gts - DVD, DAT;
  
• 
  96 000 Gts - DVD-Audio (MLP 5.1);
  
• 
  192 000 Gts - DVD-Audio (MLP 2.0);
  
• 
  2,822,400 Gts - SACD, DSD - Direct Stream Digital nomi bilan tanilgan bir bitli delta-sigma modulyatsiyasi jarayoni, Sony va Philips tomonidan birgalikda ishlab chiqilgan;
  
• 
  5,644,800 Gts - Ikki marta namunali DSD, SACDdan ikki baravar ko'p namunali bir bitli Direct Stream Digital. Ba'zi professional DSD yozuvchilarida qo'llaniladi.
  

Zamonaviy ovoz kartalari 96 kHz va hatto 192 kHz namuna olish tezligi bilan ovozni raqamlashtirishga qodir.

Natijada, bizning analog signalimiz raqamli signalga aylanadi va grafik endi silliq emas, balki bosqichli, diskret bo'ladi: