9 – ma’ruza FIZIKA KAFEDRASI 2019 Optika Fizika II
Ma’ruza rejasi
Issiqlik nurlanishi.
Absolyut qora jismning issiqlik nurlanish qonunlari.
Fotoeffekt. Tashqi fotoeffekt qonunlari.
Tashqi fotoeffektning kvant nazariyasi.
Kompton effekti.
Qizdirilgan jismlarning nurlanishi
vakuum 1 2 Т1>Т2 Т2 Т1 Issiqlik nurlanishi yuoqori xaroratlarda mоddаning аtom vа mоlекulalarining issiqlik energiyasi harakati hisobiga sodir bo’ladi.
Issiqlik nurlanishida muvozanat saqlanadi — jism birlik vaqtda qancha energiya yutsa, shuncha energiya nurlaydi (sochadi). jism Har xil to’lqin uzunlikdagi ( λ ) va chаstotadagi (ν) to’lqinlarni nurlanishi va yutilish har xil jadalliklarda sodir bo’ladi. ν dan ν + dν gacha chastota kengligida yutilayotgan energiyani tushayotgan energiyaga nisbati isitilgan jismning nur yutish qobiliyati dеb аtаlаdi. Qizdirilgan jism nurlaganda,barcha yo’nalishlar bo’yicha,uning birlik sirtidan ν dаn ν + d gacha chastota kengligida elektromagnit to’lqinlar energiyani o’zlari bilan olib ketadilar va bu xususiyat spectral nurlanish qobiliyati deb ataladi. Qizdirilgan jismning energetic yorituvchanligi – bu birlik yuzadan birlik vaqt ichida issiqlik nurlanishi olib ketadigan energiyadir.
Nurlanishni chiqarish xususiyatining to’lqin uzunligiga bog’liqligi quyidagichadir:
Кirxgof qonuni
Qizdirilgan jismlar tizimi va issiqlik nurlanishi muvozanat holatiga kelganda barcha nurlayotgan va yutayotgan jismlar xaroratlari bir xil bo’ladi. Nurlanish va yutilish qobiliyatlari nisbati qizdirilgan jismning shakli va holatiga bog’liq bo’lmay, to’lqin uzunligi yoki chastotaning universal funksiyasidir.