Elektron tijorat tushunchasi va ushbu sohani

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences
(E)ISSN:2181-1784 
www.oriens.uz 
SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7 
3(5), May, 2023 
418 
bo’lganligi sababli, elektron tijorat hatto eng kichik korxonalarga ham global 
miqyosda mavjud bo’lishga va biznes yuritishga imkon beradi. 
O’zbekistonda elektron tijorat sohasi o’zining rivojlanish bosqichida turibdi. 
Bugungi kunda elektron tijorat hajmi mamlakat YaIM ning bir foizga yaqinini tashkil 
etadi. Elektron tijoratni yanada rivojlantirish uchun unga ta’sir etuvchi omillarni 
aniqlash, ular orasida bog’lanishlar ko’rinishini tadqiq qilish va shu asosda kelgusi 
davrlarga prognozlash zarur. 
Ular jumlasiga internetdan foydalanuvchilar soni, internet xizmatlar tariflari 
qiymati, internet do’konlar soni, elektron tijorat bo’yicha tranzaksiyalar, electron 
tijorat bo’yicha tranzaksiyalar hajmi, POS terminallar orqali amalga oshirilgan 
umumiy tranzaksiyalar, plastik kartalar soni, plastik kartalar bilan tranzaksiyalar 
hajmi, bankomatlar va infokioskalar soni va boshqa bir qator omillarni keltirish 
mumkin. Axborot texnologiyalarining tez rivojlanishi iqtisodda ham o’z aksini 
topmasdan qolmaydi. Hozirgi kunda iqtisodda, ayniqsa tadbirkorlik sohasida 
erishilayotgan yutuqlar negizida aynan axborot texnologiyalari turli segmentlarining 
yuqori darajada rivojlanganligi va samarali qo’llanishi yotadi. O’zbekiston 
iqtisodiyoti ham bundan mustasno emas albatta. Yaqqol misol sifatida axborot 
texnologiyalarining bir qator segmentlari masalan, ma’lumotlar yetkazish tarmoqlari, 
axborot internet-resurslari va ular orasidagi elektron hujjat almashuv, biznes va 
tijoratning barqaror rivojlanayotganini keltirish mumkin. O’zbekiston uchun axborot 
texnologiyalarini rivojlantirish yangi iqtisodiy aloqalarni ta’minlashda muhim 
ahamiyat kasb etadi. Lekin bu jarayon, axborot texnologiyalari sohasida ta’lim 
standartlarining 
oshishi, 
milliy 
telekommunikatsiya 
tarmoqlarining 
modernizatsiyalashuvi, huquqiy bazaning shakllanishi oqibatida vujudga keladigan 
jamiyatning ma’lum darajadagi informatsion tayorligi mavjud bo’lgan holatdagina 
sodir bo’ladi. 
O’zbekiston iqtisodiyotining ham bosqichma-bosqich rivojalnishi oqibatida 
biznes faoliyatini yuritishning yangi prinsiplari, ayniqsa elektron tijoratning 
ahamiyati juda oshdi. Bugungi kunga kelib, har bir internet foydalanuvchisi elektron 
tijorat so’zining ma’nosini tushunishga harakat qilib ko’rgan. Hali o’zining uzoq 
tarixini qurishga ham ulgurmagan bunday faoliyat bilan bog’liq AQSh bozorlarida 
yiliga o’rtacha 1,5-2 trln. AQSh dollari miqdorida mablag’lar aylanadi. 

---