Element atomlarida elektronlarning energetikpog`onalar va pogonachalarga taqsimlanishi mavzusini o`qitish metodikasi
Yüklə 1,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2. 5. Kimyo darsida element atomlarida elektronlarning energetik pog’onalar va pog’onachalarga taqsimlanishi mavzusini o’qitishga oid metodik tavsiyalar
- Mashg" iiiot metodi Klaster metodi
- Umumtalim
- III. XULOSA
- IV. FOYDANILGAN ADABIYOTLAR
|
turlicha yo’nalishi.
49
2. 4. Element atomlarining elektron formulalarini tuzish va mavzuga oid misollar bajarish
L=0 L=1 H He m=0 L=0 m=0 L=0 m=0 n=1 #$
0 +1 n=1 h
E
h
S P L=0 Be L=1 m=0 n=1 #$
0 +1 n=2 #$
P Є L=1 L=0 L=1 B m=0 n=1 #$
0 +1 n=1 #$
0 +1 n=2 #$ h
n=2 #$ h h S P S P N 0 L=0 L=1 L=0 L=1 m=0 m=0 n=1 #$
0 +1 n=1 #$
0 +2 n=2 #$ h h h
#$ #$ h
S P S P F Ne L=0 L=1 L=0 L=1 m=0 m=0 n=1 #$
0 +1 n=1 #$
0 +1 n=2 #$ #$ #$ h n=2 #$ #$ #$ #$ S P S P m=0:-1:+1 m=0:-1:+1 m=0:-1:+1 m=0:-1:+1 m=0:-1:+1 m=0:-1:+1 m=0:-1:+1 m=0:-1:+1
50
N a L=0 L=1 m=0 n=1 #$
0 +1 n=2 #$ #$ #$ #$ -2 -1 0 +1 +2 n=3 h
P d А г L=0 L=1 m=0 n=1 #$
0 +1 n=2 #$ #$ #$ #$ -2 -1 0 +1 +2 n=3 #$ #$ #$ #$ S P d K L=0 L=1 m=0 n=1 #$
0 +1 n=2 #$ #$ #$ #$ -2 -1 0 +1 +2 n=3 #$ #$ #$ #$ -3 -2 -1 0 +1 +2 3 n=4 h
P d f Se L=0 L=1 m=0 n=1 #$
0 +1 n=2 #$ #$ #$ #$ -2 -1 0 +1 +2 n=3 #$ #$ #$ #$ -3 -2 -1 0 +1 +2 3 n=4 #$
P d f m=0:-1:+1 L=3 m=0:-1:-2:-3:+1:+2:+3 L=2 m=0:-1:-2:+1:+2 m=0:-1:+1 L=2 m=0:-1:+1:-2:+2 L=2 m=0:-1:-2:+1:+2 m=0:-1:+1 L=2 m=0:-1:-2:+1:+2 L=3 m=0:-1:-2:-3:+1:+2:+3 m=0:-1:+1 51
2. 5. Kimyo darsida element atomlarida elektronlarning energetik pog’onalar va pog’onachalarga taqsimlanishi mavzusini o’qitishga oid metodik tavsiyalar
Umumta'iim maktablarida ―Element atomlarida elektronlarning energetik pog`onalar va pog`onachalarga taqsimlanishi mavzusini o`qitish metodikasi‖ mavzusini o`qitishda innovatsion texnologiyadan foydalanish. Zamonaviy ta'limni tashkil etishga qo'yiladigan muhim talablardan biri ortiqcha ruhiy va jismoniy kuch sarf etmay, qisqa vaqt ichida yuksak natijalarga erishishdir. Qisqa vaqt orasida muayyan nazariy bilimlarni o'quvchilarga yetkazib berish, ularda ma"lum faoliyat yuzasidan ko'nikma va malakalarni hosil qilish, shuningdek, o'quvchilar faoliyatini nazorat qilish, ular tomonidan egallangan bilim, ko'nikma hamda malakalar darajasini baholash o'qituvchidan yuksak pedagogik mahorat hamda ta'lim jarayoniga nisbatan yangicha yondashuvni talab etadi. Pedagogik texnologiya o'z mohiyatiga ko'ra sub'yektiv xususiyatga ega, ya ni, har bir pedagog ta'lim va tarbiya jarayonini o'z imkoniyati, kasbiy mahoratidan kelib chiqqan holda ijodiy tashkil etishi lozim. Qanday shakl, metod va vositalar yordamida tashkil etilishidan qatiy nazar pedagogik texnologiyalar: pedagogik faoliyat (ta'lim-tarbiya jarayonining) samaradorligini oshirishi; o'qituvchi va o'quvchilar o'rtasida o'zaro hamkorlikni qaror toptirishi; o'quvchilar tomonidan o'quv predmetlari bo'yicha puxta bilimlarning egallanishini ta'minlashi; o'quvchilarda mustaqil, erkin va ijodiy fikrlash ko'nikmalarini shakllantirishi; o'quvchilarning o'z imkoniyatlarini ro'yobga chiqara olishlari uchun zarur shart-sharoitlarni yaratishi; pedagogik jarayonda demokratik va insonparvarlik g'oyalarining ustuvorligiga erishishni kafolatlashi zarur. Pedagogik texnologiyalardan majburan foydalanish mumkin emas. Aksincha, tajribali pedagoglar tomonidan asoslangan yoki ular tomonidan qo'llanilayotgan ilg'or
52
texnologiyalardan maqsadga muvofiq foydalanish bilan birga, ularni ijodiy rivojlantirish maqsadga muvofiqdir. Bugungi kunda bir qator rivojlangan mamlakatlarda o'quvchilarning o'quv va ijodiy faolliklarini oshiruvchi hamda talim-tarbiya jarayonining samaradorligini kafolatlovchi pedagogik texnologiyalami qo'llash borasida katta tajriba to'plangan bo'lib, ushbu tajriba asoslarini tashkil etuvchi metodlar interfaol metodlar nomi bilan yuritilmoqda. Men quyida ta'lim amaliyotida foydalanilayotgan interfaol metodlardan klaster va loyihalash metodlarining mohiyati va ulardan foydalanish borasida so'z yuritmoqchiman. Element atomlarida elektronlarning energetik pog`onalar va pog`onachalarga taqsimlanishi mavzusini o`qitish metodikasi mavzusini o’qishda olib borish texnalogiyasi.
Mashg'ulot rejasi O'quvchilarni dars metodining "Klaster" metodi va vositalari bilan tanishtirisn. O'quv jarayonida ularni tanlash va qo'llashni o'rgatish. O'qitishning qonuniyat va prinsiplari. O'qitishning maqsadi va vazifasi. O'qitiladigan mavzuning mazmuni. O'quvchilarning imkoniyatlari (yoshi, tayyorlanish darajasi, sinfning xususiyatlari). Tashqi sharoitlar (geografik, mahalliy, ishlab chiqarish muassasalarining mavjudligi va hokazo). O'quv mashg'ulotiming maqsadi O'quvchilarga element
atomlarida elektronlarning energetik pog`onalar va pog`onachalarga taqsimlanishi mavzusini o`qitish metodikasi haqida umumiy ma'lumot berish. Tayanch tushunchia va ilboralar Pog`ona, pog`onachalar, yacheyka, elektron qavat, elektron qo`sh qavat
53
Pedagogik vazifalari O'quv faoliyati natijalari: ularni bilim va ko'nikmalarini shakllantirish, baholash va izohlash O'quvchilarni o'qitish usullari va vositalari bilan tanishtirish ―Element atomlarida elektronlarning energetik pog`onalar va pog`onachalarga taqsimlanishi mavzusini o`qitish metodikasi‖ mavzusini mustahkamlash uchun ularni shu mavzu bo’yicha o’qitish usullari va vositalari labaratoriya mashg’ulotlari tajribalari, ularni bajarishda ehtiyot choralar bilan tanishtirish. O'qitish vositalari Dars konspekti, komp'yuter slaydlari, doska O'qitish usullari ma"ruza, namoyish, klaster va lohilash O'qitish shakllari jamoa, kollektiv ish O'qitish sharoiti Texnik vositalar (komp'yuter, murtimedia proektor) bilan ta'minlangan, guruhlarda ishlash usulini qo'llash inumkin bo'lgan kimyo laboratoriyasi mavjud bo'lgan kimyo kabineti. Umumiy kimyoga doir mashq-masalar yechish to'plami
maktablarida “Element atomlarida elektronlarning energetik pog`onalar va pog`onachalarga taqsimlanishi mavzusini o`qitish metodikasi” mavzusini o’qitishda innovatsion texnologiyadan foydalanish bo'yicha ma’ruza komferensiyaning texnologik haritasi Ish bosqich- lari O'qituvchi faoliyatining mazmuni Izoh Tinglovchi faoliyatining mazmuni 1 -bosqich 1.1. Mavzuning asosiy mazmuni, tarkibiy 1 -ilova Tinglaydilar 54
mavzuga kirish
(5 min) tuzilishi to'g'risida qisqacha tanishtiriladi. O'quv kursi bo'yicha joriy, oraliq va yakuniy nazorat shakllari va reyting ballari bilan tanishtiradi 1.2. Asosiy adabiyotlarning ro'yxati bilan tanishtiradi. Mavzuga
doir tarqatma materialni o'quvchilarga tarqatadi.
Yozadilar, tinglaydilar 1.3. Mashg`ulot mavzusi, maqsadi va o'quv faoliyati natijalarini aytadi.
Mavzu nomini yozib oladilar 1.4. Blits-so'rov usulida mavzu 1- rejasi bo'yicha ma`lum bo'lgan tushunchalarni sanab berishni so'raydi 2-ilova
Tushunchalar ga javob beradilar 1.5. Mavzu rejasi va tayanch tushunchalar bilan tanishtiradi.
Tinglaydilar 2-bosqich Asosiy
bo'lim (25 min) 2.1. Ma'ruza rejasining 2-3 punktlari bo'yicha oldindan berilgan topshiriqlar bo'yicha talabalar tayyorgarlik ko'rib kelishgan bo'ladi. Jarayon komp'yuter slaydlarini namoyish qilish bilan olib boriladi. Ma'ruza rejasining mavzulari laboratoriya mashg'ulotlari orqali xuddi shunday tarzda tanishtiriladi.
Tinglaydilar, tarqatma materiallar to'plamida keltirilmagan qirralarini taqdimot slaydlari orqali
o'rganib konspekt qilib boradilar. 55
2. 2. Tayanch iboralarga qaytiladi. Tinglovchilar ishtirokida ular yana bir bor takrorlanadi ("Klaster" usulida). Mavzuga oid bo'lmagan iboralar olib tashlanib, kerakli tushuncha va iboralar qo'shiladi. 3-ilova Har bir
tayanch tushuncha va iboralarni muhokama qiladilar. Barcha
ma`lumotni tizimlashti- radilar 3-bosqich Yakun- lovchi
(10 min) 3.1.
Mavzu bo'yicha yakunlovchi xulosalar qiladi. Mavzu bo'yicha olingan bilimlarni qayerda ishlatish mumkinligi ma`lum qiladi.
Savollar beradilar 3.2.
Mavzu maqsadiga erishishdagi tinglovchilar faoliyati tahlil qilinadi va baholanadi.
3.3. Mavzu bo'yicha mustaqil o'rganish uchun topshiriqlar beradi. 3.1- ilova
Topshiriqni yozib
oladilar 3.4.
Mavzu bo'yicha bilimlarni chuqurlashtirish uchun adabiyotlar ro'yxatini beradi.
Yozadilar 3.5. Keyingi mazvu bo'yicha qiziqarli savollar beradi. Motivatsiya hosil bo'lgandan so'ng, tayyorlanib kelish uchun topshiriqlarni beradi.
Yozadilar 56
III. XULOSA Barkamol avlod tarbiyasiga ustuvor vazifa sifatida e'tibor qaratilib kelayotgan Prezidentimiz bu maqsadni millatimisga xos yuksak insoniy fazilat deb e'tirof etgan holda "Barchangiz yaxshi bilasizki, kelajak avlod haqida qayg'urish, sog'lom, barkamol naslni tarbiyalab, yetishtirishga intilish bizning milliy xusisiyatimizdir", degan edilar. Mustaqil taraqqiyot yo'lini bosib o'tayotgan mamalakatimizning kelajak vorislari yosh avlodning bilim darajasini oshirishda umumta'lim maktablari, kasb- hunar kollej lari va akademik litseylarda o'tiladigan fanlar qatorida kimyo fanining ham munosib o'rni bor. Shuning uchun ham hozirgi kunning dolzarb vazifalaridan biri barkamol avlodni tarbiyalashda hozirgi zamon fan asoslarining mazmuni umumta'lim maktablari, kasb- hunar kollej va akademik litseylarimizni g'oyaviy siyosiy yo'li bilan belgilanadi. Kasb- hunar kollej va akademik litsey talabalariga amaliy hayot bilan chambarchas bog`langan nazariy bilimlar beradi. O'quvchilarda bar tomonlama barkamol insonga xos xislatlar hosil qilish kimyo o'qituvchisining eng muhim vazifasidir. Mavzu ularning ochilishi, tabiatda uchrashi, olinishi, fizikaviy xossalari, kimyoviy xossalari va ishlatilishi ketma-ketligida tushuntirilib, bu tartibda o'quvchiga yetkazish yaxshi samara berishi kuzatildi. Shuningdek, mashq va masalalar yechish o'quvchi bilimini oshirishga, tirishqoqlikka, mustaqil o'z ustida ishlashga undaydi. 10 ta masalani bir xil usulda ishladan ko'ra bitta masalani bir necha xil usulda ishlash ko'praoq samara beradi. Shuningdek bitiruv malakaviy ishi davomida quyidagi- xulosalarga kelindi: -elementlarning eng ko'p uchraydigan (ayniqsa kundalik hayotimizda) holatdan boshlash; Mavzuga oig mashq-rnasalalar , test savollari tuzildi. Masalalar bir necha usullarda yechib ko'rsatildi. Kelajagi buyuk mustaqil yurtimiz uchun yosh avlodnl hozirgi zamon kimyo fani asoslarini ongli ravishda va puxta o'zlashtirishga erishishi, o'quvchilarni 57
kimyoning atrofdagi tabiatni asrash va undan foydalanish uchun zarur bo'lgan ilmiy asoslarl bilan, tanishtirish, ilmiy bilishning vositalardan biri bo'lgan kimyo ekspirimentidan foydalana oladigan qilib tarbiyalash, talabalarni mehnatga va mustaqil bilim olishga o'rgatishdan iborat. O'quvchilar bilimiga quyiladigan talablar esa, bilim ko'nikmalarini tekshirish ish faoliyatini kuzatish, og`zaki so`rash, sinov, yozma nazorat ishlari, kimyodan test savollarni tuzish va yechish usuli va boshqa ta" limning turli bosqichlarida talabalami bilim va ko`nikmalariga qo'yiladigan talablardir. Ushbu bitiruv malakaviy ishida berilgan mavzu ―Element atomlarida elektronlarning energetik pog`onalar va pog`onachalarga taqsimlanishi mavzusini o`qitish metodikasi‖. Bu mavzuni o`tishda nazariy bilimlar, masala va mashqlar innovatsion texnologiyaning Klaster metodlaridan foydalanib "Ta'lim to'g'risida"gi Qonun va Kadrlar tayyorlash Milliy dasturida uzluksiz ta'lim o'quvchilarni o'quv fanlari bo'yicha muayyan bilimlarni egallashlari, ularni bilim olishlari, mustaqil va erkin fikrlashga, amaliy tajriba va mehnat ko'nikmalarini rivojlantirishlariga xizmat qiladi. 58
IV. FOYDANILGAN ADABIYOTLAR 1. I. A. Karimov. Barkamol avlod Uzbekiston taraqqiyoyining podevori «Uzbekiston» nashriyoti. Toshkent -1997 2. I. A. Karimov. Yoshlarimiz-xalqimizning ishonchi va tayanchi «Toshkent» Ma`naviyat 2006 yil, 13 bet 3. I. A. Karimov. yuksak manaviyat-yengilmas kuch ―Ma`naviyat‖ nashiryoti. Toshkent -2008 4. I. A. Karimov. Uzbekiston mustaqillikka erishish ostonasida Toshkent 5. H. R. Rahimov. N. A. Parpyirv va boshqalar. «Anorganiq kiyoning nazariy asoslari» T. «Uzbekiston», 2002 yil. 6. X. R. Raximov. «Anorgannik kimyo»,T. « O`qituvchi», 1984 yil. 7. A. K. Glinka. «Umumiy kimyo»,T. «Uzbekiston», 1978 yil. 8. B. V. Nekrasov. «Osnov obshe ximya»,M. 1974 9. Z. S. Saidnosirova . «anorgannik ximya» T. «O`qituvchi», 1983 10. N. X. Maqsudov «Umumiy ximya». «O`qituvchi» Toshkent -1977 11. M.M.Abdulxayva, U.M.Mardonov. ―Kimyo‖. «O`zbekiston» Toshkent -2002 12. A. G. Muftaxov va boshqalar ―Ximyadan olimpiada masalari va ularning yechimlari‖. Toshkent,O`qituvchi -1993 13. I. N. Borisov. Kimyo O`qituvchisi mrtodikasi. «O`qituvchi». Toshkent -1966 14. I. Asqarov va boshqalar . ―Anorganiq va umumiy kimyodan masalalar yechish‖. «O`qituvchi» nashiryoti. Toshkent -1995 15. I. P. Sereda Ximyadan konkurs masalari. Toshkent , O`qituvchi-1984 16. T.M.Mirkomilov, X.X.Muxidinov. Umumiy kimyo. Toshkent.O`qituvchi-1987 17. G. P. Xomchenko. Kimyo. Oliy o`quv yurtlariga kiruvchilar uchun. Toshkent, O`qituvchi -2001
59
Yüklə 1,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|