Son söz əvəzi
BELƏ DƏ QALMAZ
Azərbaycan xalqı bu gün belə, iki əsr bundan öncə baĢlamıĢ və 1988-1994-
cü illərdə bir daha təkrarlanan, daha doğrusu, erməni-daĢnak faĢistləri tərəfindən
törədilən qanlı qətliamların dəhĢətini son dərəcə ağrılı bir problem kimi hələ də
yaĢamaqdadır. XIX əsrin ilk illərindən üzü bəri imperiya qüvvələrinin dirijor
çubuğu ilə hərəkətə gətirilən və himayə olunan erməni-daĢnak faĢizminin vəhĢiliyi
və vəhĢanəliyi iyrənc və amansız bir kabus kimi bu gün də Vətənimizin baĢı üstə
dolanmaqda davam edir. Ötən yüzilliklər ərzində rus əsarəti altında inləyən
Azərbaycan türkü tərəfindən özünə qarĢı müqavimət görməyən, ruslar tərəfindən
daim dəstək alan erməni-daĢnak faĢistləri zaman-zaman azğınlaĢıblar. Bu azğınlığa
hətta qulb qoyanlar belə, az da olsa tapılmayıb. Xüsusilə sovet illərində xalqına
bağlı olmayan, onun taleyinə laqeyd münasibət bəsləyən, repressiv mövqedə duran
insanlar Kremlin əli ilə Azərbaycana rəhbər təyin ediliblər. Onlar da Azərbaycan
türkünü həmiĢə zərbə altında qoyublar. Bu rəhbərlərin etinasızlığından istifadə
edən erməni-daĢnak faĢistləri Azərbaycan xalqının genefonduna sağalmaz yaralar
vurublar. Bir sözlə, idrakı sönük, Kremlə kölə olan bu insanlar erməni-daĢnak
faĢistlərinə xidmət edən nakəslər olublar. Bizlər isə bir xalq, bir millət olaraq
laqeydliyimizin, unutqanlığımızın girovlarına çevrilərək tarixi faciələrimizdən
nəticə çıxarmamıĢıq. Bu ağrı-acıların altını bu gün özəlliklə çəkirik. Erməni-
daĢnak faĢistləri isə öz həyasızlıqları, riyakarlıqları ilə günü bu gün də həqiqəti
təhrif edirlər. Uydurduqları səbəb və yalan hadisələri yaymaqla məĢğuldular,
tariximiz barədə dünya xalqlarına yanlıĢ məlumatlar verirlər. Torpaqlarımızı tuta-
tuta, dünyada analoqu olmayan cinayətlər törədə-törədə bizi hər cür böhtanlarla
ləkələyirlər. Erməni barbarlığını, erməni vandalizmini, erməni vəhĢiliyini öz
yalanlarıyla pərdələyirlər. Həm də bütün bunları ustalıqla edir, yerində deməyi
bacarırlar. Necə deyərlər, arpanı divara yeridirlər. Tarixi gerçəklikləri inkar
317
etməklə dünya xalqlarını türkün əleyhinə qaldırmağa səy göstərirlər. Hətta
özlərinin bu ağılsız, qeyri-humanist, qeyri-insani hərəkətlərini dəstəkləyən,
dünyanı türklər əleyhinə qaldıran, dünya ictimai fikrini yanlıĢ yola sürükləməyə
çalıĢan qeyri-millətlərdən özlərinə tərəfdar olan insanlar da tapırlar. Senator
R.Doul (Ġkinci Dünya müharibəsində yaralandıqdan sonra Çikaqo ġtatının Ġllinoys
Ģəhər xəstəxanasında bir erməni cərrah tərəfindən müalicə alıb. O öz sədaqətini
ermənipərəstliyi ilə sübuta çalıĢır), baronessa Koks (Ġngiltərə), arvadı dul erməni
qadını olan akademik Saxarov, RDD deputatı Qalina Starovoytova, siyasi icmalçı
Borovik, jurnalist Nyukin, erməni diasporunun yalağına çənə söykəmiĢ daha
onlarca rus ziyalılarının adını və baĢqalarının soyadlarını bu siyahıya əlavə etmək
olar.
Onu da etiraf etməliyik ki, bütün bunlara baxmayaraq biz heç vaxt erməni
nankorluğunu, erməni xəyanətini, erməni Ģər-böhtanını, erməni həyasızlığını,
erməni riyakarlığını, məkr və hiyləsini uzun illər boyu ciddi qəbul etməmiĢik. (Çox
qəribə deyilmi?!) Qabaqlayıcı tədbirlərlə erməni daĢnak-faĢistlərinin, onların fitnə-
fəsadlarının qarĢısını almaq barədə əsla düĢünməmiĢik. Buna heç zaman hazır da
olmamıĢıq. Hətta ekstremal Ģəraitlərdə belə öz səhvlərini anlar düĢüncəsində
olmuĢuq. GüzəĢtə getmiĢik. Hikkəmizi udmuĢuq. Əgər-əskik hərəkətlərini yola
vermiĢik. Onlara da Böyük Yaradanın bəndələri kimi baxmıĢıq. Ermənilərə
düĢmən gözüylə baxmamıĢıq, əksinə onlara olan istəyimizi qonĢu haqqı bilmiĢik.
BilməmiĢik ki, nankorlar çörəyimizi yeyib ayağımızın altını qazmaqla
məĢğuldular. UnutmuĢuq ki, bədnam qonĢularımız yıxılana balta çalan, təpik
vuran, baĢ tutan naxələfdilər. Zaman-zaman rəng alıb rəng vermək, buqələmunluq
etmək, kimliyindən asılı olmayaraq super güclərə əlaltı olmaq, nökərçilik etmək
üçün doğulublar. Yalmanıb-yarınmaq üçün yaranıblar. Güclər əlində alət olub
qonaq kimi gəldikləri, torpağına sığındıqları bizim Vətəni əlimizdən alıb özlərinə
vətən etmək yolu tutublar. Fürsətçidilər. QonĢuya xəyanət edib yurd-yuvasına
sahib çıxmaq üçün girəvə gəzirlər, əlveriĢli məqam düĢməsini gözləyirlər. Zamanı
gəldi, fürsəti əldən verməyiblər. TəĢkilatlanıblar. Xüsusi fəallıqla əzazillik,
zalımlıq, amansızlıq və qəddarlıq ediblər, qırğınlar törədiblər. Bizsə saqqalı əldən
vermiĢik. Erməni-daĢnak faĢistləri sinəmiz üstə çöküb Ģəvə tüklərini gücləri
düĢdükcə, bacardıqları qədər yolublar. Sayıqlığı itirmiĢik, bizi qırıb-çatıblar.
Erməni-daĢnak faĢistləri bu sayaq pillə-pillə bizə qarĢı etnik təmizləmə və
soyqırımı siyasəti aparıblar, torpaq qoparmaq istəklərini həyata keçiriblər. Biz
daim erməni-daĢnak faĢistlərinin həyata keçirdikləri etnik təmizləmə və soyqırım
siyasətinin qurbanı olmuĢuq, erməni siyasətinin quyruğunda sürünmüĢük,
torpaqlarımızı, dədə-baba yurdlarımızı soydaĢlarımızı itirə-itirə uçurumdan-
uçuruma yuvarlanmıĢıq.
Əlbəttə, erməni-daĢnak faĢistləri super güclərin əlində türkə qarĢı
yönəldilən, tətiyi ayaqda saxlanan bir yaraq-alətdir. HəmiĢə iĢlək halda saxlanır.
Ġki yüz ildir ki, bu yaraq-alətdən yarınanlar hər bir danıĢıqda, mübahisə və
318
münaqiĢə anlarında bu aləti Domokl qılıncı kimi baĢımız üstə tutublar. Uduzan biz,
qazanan ermənilər olub. Nələr olub, bugünkü nəslin qan yaddaĢında yaĢayır,
yaĢamaqdadır. Tək bir misal: Qərbi Azərbaycanda biz ən azı müasir Ermənistanda
olan yaĢayıĢ məntəqələrinin sayından 2 qat artıq yaĢayıĢ məskənlərimizi, yer-
yurdlarımızı itirmiĢik. Qarabağ itkisini də bu gün bizə yedirtmək istəyirlər.
Bu gün Azərbaycan xalqı atəĢkəsin girovuna çevrilib. Lakin heç bir qüvvə,
kimsə Ġlahi haqqımızı, Qarabağ uğrunda Ģəhid olmaq haqqını əlimizdən ala bilməz.
«Böyük Ermənistan» yaratmaq ideyasından, xülyasından əl çəkməyən erməni-
daĢnak faĢistlərinin məqsədi «DQR» qurmaq deyil, Azərbaycanın ayrılmaz tərkib
hissəsi olan Qarabağ torpaqlarını Ermənistan ərazisinə qatmaqdan ibarətdir. Bu
torpaqları ilhaq etmək üçün min cür fitnəkar əməllərə əl atır, hiyləgərliklə bizi
oyundan-oyuna atırlar, dondan-dona girirlər. Unutmamalıyıq ki, erməni-daĢnak
faĢizminin insanlıq əleyhinə yönəltdiyi cinayətə haqq qazandırmaq, bir milləti tarix
səhnəsindən silib atmaq - bu dəhĢətli soyqırımı siyasəti ilə barıĢmaq bizə ancaq və
ancaq ölüm vəd edir. Bu faĢizm aktı həm də bizi «öldürməsən, öldürəcək»
dilemması ilə üz-üzə qoyur. Bu dilemma qarĢısında qurbanlıq qoyun olmağa
Azərbaycan xalqının haqqı yoxdur. Tarixi təcrübə göstərir ki, faĢist ideologiyası ilə
yüklənmiĢ fərdlər son nəfərinədək məhv edilməyincə biz Azərbaycan türklərinə
rahatlıq ola bilməz. FaĢizm ayaq tutduğu, mayalandığı son yuvasınadək qovulmalı,
ana bətnində yox edilməlidir. Ən azı isə Qarabağ torpağı hansı yolla olursa-olsun
(istər sülh, istər hərb) erməni-daĢnak faĢistlərindən təmizlənməli, AR-nın ərazi
bütövlüyü, torpaqlarının toxunulmazlığı təmin edilməlidir. Bu, ilk növbədə,
Azərbaycan dövlətçiliyinin Ģikəstlikdən çıxması deməkdir. Bu yolda yarı
müharibə, yarı sülh yolu haqqında danıĢmağına dəyməz. Ərazi bütövlüyünün
təminatı isə bu iki yoldan birinin qəti Ģəkildə seçilməsindən asılı olmayaraq
gediĢatda irəliyə doğru konkret addımlar atılmasını müəyyən zaman çərçivəsində
görməyi tələb edir. Qətiyyətli addımlar atılması ardıcıllığının cizgisini gözlə
görməliyik. Bu isə addımların son sərhəd nöqtəsinə çatdırılmasını gündəmə gətirir.
Bugünkü reallıq isə tamam baĢqadır. Sanki Minsk qrupu məsələnin həlli
üçün deyil, mən deyərdim ki, məsələnin həll edilməməsi üçün çalıĢan və yaradılan
bir qrup statusunda fəaliyyət göstərir. Belə ki, Minsk qrupu yarandığı gündən (mart
1992) keçən 15 il ərzində qurumun həmsədrləri (ABġ, Rusiya, Fransa) regiona
saysız-hesabsız səfərlər ediblər. Gah bir, gah ikitərəfli görüĢlər keçiriblər, vədlər
veriblər. Son olaraq iynənin ucu boyda hər hansı bir irəliləyiĢə nail olunmayıbdır.
Sanki məqsəd iĢğal müddətini uzadaraq ermənilərin onların olmayan torpaqlarda
yerləĢdirilməsinə haqq qazandırmaq, Qarabağın ilhaqına ideoloji zəmin yaratmaq,
ER-nın separatizmi və terrorçuluğu dəstəkləyən, müstəmləkəçilik və iĢğalçılıq
yönümlü dövlət siyasətini dolayısı ilə müdafiə etmək məqsədi güdüblər. Dünya
ictimaiyyətinə erməni-daĢnak faĢizminin Azərbaycan türkünə qarĢı apardığı etnik
təmizləmə və soyqırımı siyasətinin mahiyyətini açmaq yox, regionda hansı fəsadlar
törətdiklərini gizlətmək təĢəbbüsündə olublar. Əgər belə olmasaydı, Minsk
319
qrupunun yaradıcısı olan ATƏT-in BudapeĢt sammitində (1994) üzv ölkələr
tərəfindən DQ separatçılarını münaqiĢə tərəfi kimi tanımağa, Lissabon sammitində
(1996) DQ separatçılarına millətlərin öz müqəddəratını təyin etməsi hüququnun
Ģamil edilməsinə, Ġstanbul sammitində (1999) Azərbaycanın ərazi bütovlüyünə
etinasızlıq göstərilməsi kimi bir halın müĢahidə edilməsinə səylər, maraqlar
olmazdı. Paris və Ki-Uest danıĢıqlarına bəslənən ümidlərin puça çıxması təkrar-
təkrar sübut edir ki, ATƏT-ə bel bağlamaq, onun Minsk qrupundan müsbət nəsə
gözləmək sadəlövhlükdən baĢqa bir Ģey deyildir. Bu gün Praqa çərçivə
danıĢıqlarının detallarının son müzakirə həddinə çatdırılmasından müxtəlif
bəhanələrlə boyun qaçıran ER-na gözün üstə qaĢın var deyilməməsi dediklərimizi
bir daha təsdiq edir. Bir də ki, axı Qarabağ məsələsinin həlli deyəndə bu tip
məsələlər ATƏT-in missiyasına daxil olmayan məsələdir. ATƏT-in fəaliyyət
predmetində əsasən ölkədaxili insan hüquqları, milli azlıqların hüquqları, mətbuat,
söz azadlıqları prioritet önəm daĢıyır. Qarabağ probleminin bu baxımdan
çözülməsi söz olaraq məsələnin əsl mahiyyətini kölgədə qoyur. ĠĢ o yerə çatıb ki,
Minsk qrupu erməni saxtalığını, erməni yalanlarını bizə həqiqət kimi qəbul
etdirməyə, əxz etdirməyə, bizimsə haqq səsimizi boğmağa çalıĢır. Tarixi
Azərbaycan torpaqlarında ayın, ilin bu vaxtında ER azmıĢ kimi, ikinci bir erməni
dövlətinin yaradılmasına cəhdlər göstərilir. Erməni-daĢnak faĢizminin damağına
Ģəkər əzib tökənlər, səpənlər, bal qatanlar tapılır. Bu cəhdlər 60-70 min Qarabağ
ermənisinin azad yaĢaması, müstəqil dövlət qurması pərdəsi altında yurd-
yuvasından didərgin salınmıĢ bir milyon Azərbaycan türkünün adi insan haqq və
hüquqlarının tapdanmasına göz yummaq cəhdi deyilmi?! ER-nın Qarabağ oyunu
sözün əsl mənasında torpaq mənimsəmək, ilhaq etmək cəhdidir. Həmsədrlərin
təcavüzkar ER ilə təcavüzə məruz qalan AR-nı bərabər tutmaq, hətta təcavüzkara
bir az da üstünlük vermək cəhdləri hansı etik normaya sığır?! Qarabağ
həqiqətlərini erməni-daĢnak faĢistlərinin uydurma Qarabağ ədalətsizlikləri ilə ört-
basdır etmək səylərinə yönələn bu cəhdlər tarixi ədalətsizliyin kulminasiya
nöqtəsində durur. HəmiĢə güzəĢtə getmək uduzmaq deməkdir. Uduzmaq isə bizi
daim məğlubiyyətə aparır. Axı, məğlubiyyətin də bir son həddi var. Bu son həddi
aĢmaq səbir kasasını daĢdıra bilər.
Heç kimə sirr deyil ki, Minsk qrupunun həmsədrləri olan ABġ, Rusiya,
Fransa Qarabağ məsələsinin həllinə xristian təəssübkeĢliyi altında və ya milli
mənafeləri, öz dövlət maraqları çərçivəsində baxırlar. Ermənistan-Azərbaycan
münaqiĢəsinin tarixi kökləri, yaranma və baĢvermə səbəbləri öyrənilmir, dolğun və
sistemli Ģəkildə tərəflərə izah olunmur. Beynəlxalq hüquq normaları əsasında
kimin haqlı, kimin haqsız olması müəyyən edilmir, tarixçi ekspertlərin iĢtirakı ilə
təhlil və tədqiqat iĢləri aparılmır. Təqsirkar tərəf aĢkarlanmır. Bu münaqiĢənin,
Qarabağ probleminin düzgün, ədalətli həllinə heç cür önəm vermək istəmirlər.
Vasitəçilik missiyasına prinsipial mövqedən yanaĢmırlar. Regional təhlükəsizlik
konsepsiyasına, xalq diplomatiyası ilə dövlət diplomatiyasının vəhdətinə, birliyinə
320
belə, ikili standartlardan yanaĢmalar var. Müzakirələrdə söhbət DQ-dakı erməni
etnik azlığın azadlığından getmir, Ermənistanın iĢğal alətinə çevrilmiĢ bir ovuc
separatçının müdafiə edilməsindən gedir. Məlumdur ki, ermənilər dünyada güclü
lobbiyə, diaspora və təkrarolunmaz beynəlxalq terror təĢkilatlarına malikdilər.
Yekdil Ģüarlarla çıxıĢ edirlər: «DQ-ı ana ürəyimiz olan Ermənistana
birləĢdirəcəyik!» (Qarabağ-Hayastan-Miatsum!) Erməni diasporunun təsiri altına
düĢən beynəlxalq təĢkilatlar Azərbaycan xalqının mənafeyinə zidd, suveren
hüquqları əleyhinə yönələn, ərazi bütövlüyünü Ģübhə altına alan fikirlər
səsləndirirlər. Qarabağ probleminin həllində vasitəçilik missiyasını öz üzərlərinə
götürənlər və götürmək istəyənlər dərk etmək istəmirlər ki, nə qədər erməni-daĢnak
faĢizmi mövcuddur, onun ideologiyası dövlət səviyyəsində təqdir olunur, terror
təĢkilatı var, sülh haqqında danıĢmaq qeyri-mümkündür. O ki qalmıĢdı
həmsədrlər Qarabağ probleminin həllində böyük diskriminasiyalar nümayiĢ
etdirmiĢ olsunlar. Ümumilikdə məsələnin həllinə ikili standartlardan yanaĢan
həmsədrlər bir çox hallarda fərdi yanaĢmalarda hətta üçəm, beĢəm baxıĢlar
nümayiĢ etdirirlər. Təcavüzkar ER ilə təcavüzə məruz qalan, torpaqlarının 20%-i
düĢmən tapdağında olan AR-na eyni gözlə baxırlar. DanıĢıqların bu minvalla
davam etdiriləcəyi halda münaqiĢənin uzanma ehtimalı daha da böyükdür.
AtəĢkəsin on illərlə çəkəcəyi, danıĢıqların uzun illər sürəcəyi bir Ģəraitdə əmin-
amanlığını təmin edən DQ-ın separatçı terror dəstəsi cinayətkar hərəkətlərinə
qələbə kimi qiymət verir, mübarizələrinə Qarabağın etnik qrupunun öz
müqəddəratını təyin etmə haqqı kimi baxırlar. Həmsədr ölkələrin himayəsi və
havadarlığı altında 70 min erməni Azərbaycan torpağında ikinci erməni dövləti
qurmaq həvəsinə düĢür. Halbuki erməni milləti öz müqəddəratını təyin etmək
hüququndan artıq istifadə etmiĢ, üstəlik öz dövlətini özgə torpaqlarında – Qərbi
Azərbaycanda super güclərin himayəsi altında Ermənistan dövləti qurmaq Ģansı
əldə etmiĢdir. DQ-da isə ancaq və ancaq AR-nın vətəndaĢlığını qəbul edən etnik
Qarabağ ermənilərinə yaĢamaq haqqı verilə bilər. Bu vətəndaĢlığı qəbul etməyənlər
isə istədikləri yerə - istər Qərbi Azərbaycanda bərqərar etdikləri Ermənistan
ərazisinə, istərsə də dünyanın hər hansı bir güĢəsinə köç edə bilərlər. Bu prinsipial
mövqeyi qulaqardına vuran güc sahiblərindən sual etməyə haqqımız var: ABġ,
Fransa, Rusiya öz daxillərində ayrı-ayrı ərazilərdə kompakt Ģəkildə yaĢayan yarım
milyondan çox erməni əhalisinin yaĢadığı yerlərdə onlara müstəqil erməni dövləti
qurmağa imkan verərlərmi?! Əlbəttə, yox! Uzun illərdən bəri BMT Tġ-nın kağız
üzərində qalan 822, 853, 874, 884 saylı qətnamələrinin də bu gün heç bir dəyəri
yoxdur. Fransa, Rusiya kimi həmsədrlər bu mötəbər təĢkilatın adı çəkilən
qətnamələrinə tövsiyə xarakterli sənəd kimi baxırlar. Təcavüzün nəticələrini dinc
vasitələrlə, lüzumsuz, təsiri olmayan danıĢıqlar yolu ilə aradan qaldırılmasının
qeyri-mümkünlüyünü bilərəkdən yaxına buraxmırlar. Nə də BMT Tġ tərəfindən
təzyiq vasitəsi olan sanksiyalar silahından istifadə edilməsinə təĢəbbüs göstərirlər.
Bu ayrı-seçkiliyə heç cür haqq qazandırmaq olmaz. Qəti Ģəkildə demək olar ki,
321
Minsk qrupunun həmsədrləri ikili standartlardan əl çəkməyincə, ER-nı təcavüzkar,
separatizmi və terroru dəstəkləyən dövlət qismində tanımayınca, təcavüzkara
təzyiq vasitəsi kimi sanksiyaların tətbiq edilməsinə rəvac verməyincə Qarabağ
probleminin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində sülh yolu ilə həllində hər
hansı bir irəliləyiĢin əldə edilə biləcəyindən danıĢmaq əbəsdir. Çünki Qarabağ
probleminin ədalətli həlli simmetrik statusdan və ərazi toxunulmazlığından keçir.
Əgər belə bir niyyət yoxsa, heç bu barədə danıĢıqların aparılmasına və ya davam
etdirilməsinə dəyməz. Buna lüzum da yoxdur. Zaman, vaxt itkisi xeyrimizə deyil.
Qarabağı geri almaq Ģansını itirə bilərik. Güc olar, amma gec olar. Buna imkan
verməzlər. Nə qədər erməni daĢnak-faĢizmi mövcuddur, onun terror təĢkilatları
var, olmayan hər hansı bir sülh haqqında danıĢmaq da qeyri-mümkündür. Bizim
ərazi toxunulmazlığımızın təminatı, dövlətçiliyimizin əbədi yaĢam fəlsəfəsinin
mənası ilk növbədə DQ-da erməni-daĢnak faĢistlərinin varlığına son qoymaqdan
asılıdır. Bu gün qarĢımızda duran əsas vəzifə «DQ ordusu» adlı daĢnak terror
qruplaĢmalarından və ya birləĢmələrindən ibarət hərbiləĢmiĢ dəstələrin
zərərsizləĢdirilməsindən, antiterror əməliyyatlarının keçirilməsindən ibarətdir.
Beynəlxalq aləmdə ad çıxarmıĢ erməni mənĢəli terrorçuların bu regionda səhra
komandirlərinə çevrilməsi və onun ətraf rayonlarında beynəlxalq miqyaslı və
qeyri-insani xarakterli cinayət hadisələri törətmələri, soyğunçuluq əməllərinə baĢ
vurmaları bəri baĢdan bu əməliyyatların keçirilməsini Ģərtləndirir. Bu
əməliyyatların keçirilməsi üçün beynəlxalq sanksiyalar mövcuddur. Bunun üçün
terror zorakılığının qarĢısının alınması və ləğv edilməsi üzrə köklü proqram
iĢlənməlidir. Bu proqram hazırlanarkən BMT Tġ-nın Qarabağ münaqiĢəsi ilə bağlı
4 qətnaməsi əsas götürülməlidir. Bu terrorla mübarizə hərbi yolun labüdlüyünü
ortaya qoyur. Bizim mübarizəmiz humanitar əməliyyatlar üzərində qurulur.
Nəzarətsiz zona üzərində mübarizə aparmaq haqqımızı gerçəkləĢdirir. Terror
antiterror əməliyyatlarının aparılmasına haqq qazandırır. Qaçqınlar yer-yurdlarına
qaytarılmalı, onların öz yerlərində təhlükəsiz yaĢamaları təmin edilməlidir. Bunun
üçün haqlı olmamız yetərli deyil, həm də güclü olmalıyıq. Güc tətbiq etmədən
Ermənistanın dəstək verdiyi daĢnak terror qruplaĢmaları ilə, onların vasitəsi ilə
DQ-ın erməni mənĢəli Azərbaycan vətəndaĢlarını qorxu altında saxlayan,
Azərbaycan dövlətçiliyinə düĢmən kəsilmiĢ bir qrup separatçı ünsürləri öz cinayət
əməllərinə görə göz altına almağı, zərərsizləĢdirməyi mümkünsüz edir.
Bu gün biz öz qətiyyətimizi göstərməliyik. Kənardan güc-qüvvət, kömək
gəzmək, gözləmək, öz yerində əli qoynunda qalmamızın, dayanmamızın da heç bir
mənası yoxdur. Öz gücümüzə arxalanmalıyıq. Qeyrətimizə, namusumuza
sığınmalıyıq. DQ problemi öz ədalətli həllini terrorla mübarizə, savaĢ meydanında
tapa bilər.
Erməni-daĢnak faĢizminə qarĢı mübarizəmiz iki yöndə və iki mərhələdə
aparılması diqqətçəkəndir. Yönləri dəyiĢmədən birinci mərhələ Qarabağ uğrunda
gedən mübarizədir. Bir əlimizdə silah, bir əlimizdə qələm. Silah bizə erməni-
322
daĢnak faĢistlərini öz yuvasında boğmaq üçün lazımdır. Qələmsə ayıq düĢüncəli
erməni ziyalılarını və əməksevər erməni xalqını daĢnak ideologiyasının təsir
dairəsindən çıxarmaq, erməni-daĢnak faĢizminə qarĢı birgə mübarizəyə qaldırmaq
üçün gərəkdir. Ancaq bu iki yöndə çıxıĢ etməmiz, bu iki yöndə mübarizə
aparmamız həm bizə haqq qazandırar, həm də haqq-ədalətin bərpa edilməsinə
xidmət etmiĢ olar. Digər tərəfdən bu paralellik həm bizim dünya birliyindən təcrid
olunmağımızın qarĢısını alar, həm də bu yolla ən az optimallı itkilərlə son məqsədə
çatmaq məsələsini həll etmiĢ olarıq. Ġkinci mərhələdə isə mübarizəmiz Qərbi
Azərbaycan türkünün Ermənistan ərazisinə, öz tarixi etnik torpaqlarına
qaytarılması, XX əsrdə baĢdan-baĢa soydaĢlarımızın tapdanmıĢ hüquqlarının bərpa
edilməsi, tarixi ədalətsizliyin aradan qaldırılması uğrunda getməlidir. Erməni-
daĢnak faĢizminin Azərbaycan türkünə qarĢı apardığı etnik təmizləmə və soyqırımı
siyasəti lənətlənməlidir. Azərbaycan xalqına qarĢı erməni-daĢnak faĢistlərinin
törətdiyi cinayətlər qarĢısında həmsədr dövlətlərin tarixi töhfəsi bizim üçün aĢağıda
Ģərtləndirilən məsələdir: Azərbaycanlıların soyqırımı faktının ABġ, Rusiya, Fransa
parlamentləri
tərəfindən
tanınması tərəfimizdən haqqın təntənəsi kimi
qiymətləndirilə bilər.
Nəhayət, humanizm və ədalət naminə erməni xalqı baĢa düĢməlidir ki,
DaĢnaksutyun partiyasının milli ideologiya səviyyəsinə qaldırılmıĢ siyasi
avantürası onu məhvə aparır. DaĢnak ideologiyasında qonĢu haqları, millətlərin
qardaĢlığı və bərabərliyi, xalqlar dostluğu, qonĢularla sərhəd anlaĢması qəbul
edilmir. Sərhəd məsələsində nə Türkiyə, nə də Gürcüstanla razı deyillər. Hələ də
həmin dövlətlərin ərazilərindən torpaq qoparmaq iddiasında israrlıdılar. Qara
dənizə çıxıĢ iĢtahı ilə Cavaxetiya, Abxaziyanın quzeyi, Adler, Krasnodar ölkəsini
gözaltı edirlər. Ağ dənizə çıxmaq məqsədilə Türkiyənin ġərqi Anadolu hissəsini
ələ keçirmək istəyirlər. Azərbaycanla isə Ermənistanın həllolunmaz sərhəd
mübahisələri var, deyirlər. Azərbaycan türkü ilə əbədi düĢmənçilik iddiasını ortaya
atırlar. Bizi həm fiziki, həm də mənəvi cəhətdən məhv etməyi, etnik xəritəmizi
mənimsəməyi qarĢılarına məqsəd qoymuĢlar. Terrora adi həyat norması kimi
baxırlar. Erməni-daĢnak terroru, təcavüzkarlığı və ərazi iddialarını Azərbaycan
üçün daimi təhlükə mənbəyinə çeviriblər. Erməni-daĢnak, faĢistlərinin qisasçılıq
təhrikləri, tarixi səhvlərini etiraf etməmələri, qonĢularla münasibətlərini sağlam
təməl üstə qurmamaları, bugünkü Ermənistan Respublikasının 1918-ci ilin daĢnak
hökumətindən heç nəylə fərqlənməməsi, eyni məzmun və eyni mahiyyət kəsb
etməsi erməni xalqının yeni fəlakətlərə sürükləyəcəyini göstərir. DaĢnak
ideologiyasından üz çevirməməsi erməni xalqının tarixin ibrət dərslərindən hələ də
lazımi nəticələr çıxarmamasından xəbər verir. Bəlkə də bu susqunluq qorxudan
yaranır. DaĢnaksutyunun «Haydat» terror təĢkilatının daĢnak ideologiyasına qarĢı
çıxanları yerindəcə məhv etməsinin, güllələməsinin nəticəsidir. Əhali qorxu altında
saxlanır. Tarixi zərurət isə faĢizmin öz yuvasında boğulmasını tələb edir. Erməni
xalqı dərk etməlidir ki, bu gün Cənubi Qafqazda tərəqqinin qarĢısını alan, pozucu
323
elementə çevrilən, böyük dövlətlərin əlaltısı rolunda çıxıĢ edən, bundan
bəhrələnmək istəyən, qonĢu dövlətlərə ərazi və təzminat iddiası ilə çıxıĢ edən
Ermənistan Respublikası gec-tez bölgədən özünü təcrid edərək bir qucaq dövləti
kimi varlığına xitam verən subyektə çevrilə bilər. ER-nın qonĢu dövlətlərin ərazi
bütövlüyünü tanımaması onun sülhsevər dövlət olmamasının meyarıdır. Bu üzdən
erməni xalqı birkərəmlik dərk etməlidir ki, nə qədər beyinlərdə erməni-daĢnak
faĢizminin ideyaları özünə yer edib, nə erməni millətinə, nə də Azərbaycan türkünə
bu iĢıqlı dünyada dinclik olmayacaqdır. Erməni xalqı dərk etməlidir ki, Ermənistan
Respublikasının bu gün yerləĢdiyi bütün ərazi tarixi etnik Azərbaycan torpağıdır. O
torpaqları cismən tərk etsək də, biz Azərbaycan türkləri mənən, ruhən ana
yurddayıq. Dürlü-dürlü dağ çaylarının qijovu-qıjıltısı, Ģəlalələrin Ģaqqıltısı, Ģaqraq
səsləri, Ģirnovların Ģırıltısı, lilpar bulaqların pıqqıllısı-pıçıltısı, dağ kəllərinin
nəriltisi-nərəsi, qartalların, qırğıların, Ģahinlərin, qızıl quĢların qıyyaları, kəkliklərin
qaqqıltısı hələ də qulaqlarımızdadır. Çiçəklərin, güllərin ətri, ənbər qoxusu
burnumuzda, çeĢid-ceĢid nemətlərin dadı, tamı, təamı damağımızdadır, Dəli dağ,
Leyli zirvəsi, Ağmağan, Alagöz, Qaranlıq, Boğazkəsən, Qızılboğaz, Damqaya,
Çalbayır, Keçəl dağ, Əyri qar, Salvartı, Qırxlar, Qırxqız, Ustub dağı, Qızlar dərəsi,
Armudlu dərə, Qaçaqqırılan dərə, Dərəçiçək, Lala bulağı, Soyuqbulaq, Binnət-
hümmət bulağı, Ġlyas körpüsü və s. yüzləri, minləri aĢan, adını çəkib-çəkmədiyimiz
yurd yerlərimiz, ocaq daĢlarımız, köç düĢərgələrimiz qucaq açıb bizi gözləyir. Biz
onlara tamarzıyıq, onlar bizə həsrət. Axı, ora Vətəndir. Ulularımızın, dədə-
babalarımızın məzarları uyuyan torpaqdır, məkandır. BaĢdaĢları sındırılmıĢ,
oğurlanmıĢ, nagahan qəbirlərin sorağındayıq. Bizi bizdən alır o Vətən.
Doğmalarımızın ruhudur, qarabaqara bizi izləyən, o torpağa səsləyən. Varlığımızı
cismən o yurddan, o eldən-obadan, elatdan nə qədər uzaq salsanız da, ruhumuz
yenə də o Vətən göylərində dolaĢır. Vətən bizi çəkir. Vətən Vətənə səsləyir bizi...
Bu lal elegiyalar, vaveylalar səddini gec-tez aĢmalıyıq, aĢacağıq da.
Bugünkü siyasi xəritəmiz etnik xəritəmizin heç 30%-ni təĢkil etmir. Biz Tanrıya
bağlıyıq. Türk Tanrı millətidir. Vətən Tanrı payı. Tanrı çəkir türk millətini sınağa.
Tarix öz ədalətli hökmünü zamanında verəcəkdir. Gün gələcək alman faĢistləri
kimi erməni-daĢnak faĢistləri barəsində də beynəlxalq ədalət məhkəməsi
qurulacaqdır. Köçəryanlar da, Zori Balayanlar da, beynəlxalq aləmdə ad çıxarmıĢ
terrorçu səhra komandirləri də, 366 saylı alayın zabit və hərbi qulluqçuları da
«Nürnberq mühakiməsinin» müttəhimlər kürsüsündə əyləĢməli olacaqlar.
Kəskinliklə siyasi yox, birbaĢa ifrat faĢist partiyası DaĢnaksutyunun yetirməsi olan
erməni-daĢnak faĢistləri nə vaxta kimi meydan sulayacaqlar?! Bu faĢist partiyası
manqurtlaĢdırdığı üzvlərinin beyninə özünə sərf edən fikirləri yeritməklə, öz
cılızlığı ilə necə mütləq və Ģəksiz hökmranlıq əldə edə bilər?! Böyük dövlətçilik
Ģovinizmi bu kiçik etnik xalqın beyninə hardan dolubdur?! «Böyük Ermənistan»
xülyasını beyinlərə doldurmaqla erməni-daĢnak faĢistləri nə demək istəyirlər?! Öz
irqi üstünlüklərini axı, nədə görürlər?! FaĢizmi və yezuidizmi özündə birləĢdirən
324
DaĢnaksutyun öz xislətini irqçilikdə göstərməklə, etnik təmizləmə və soyqırımı
siyasəti yeritməklə nə demək istəyir?! Psixoz millətçilik konsepsiyasından baĢqa
buna nə ad vermək olar?!
Əlbəttə, xeyirxah olmayan qəddardır. Bütün bu suallara, sözsüz ki, cavab
ancaq və ancaq psixoterapevtlərdən gələ bilər.
Bütün olub-keçənlər bu gün mənə bir yuxu kimi gəlir. Qarabağ itkisini heç
cür qəbul edə bilmirəm. BaĢ verənləri heç cür baĢa düĢə, dərk edə bilmirəm. Bir
onu bilirəm ki, içimizdə erməni əli olub və hələ də var. Böyük ümidlə, ürək
çırpıntılarıyla bu əlin kəsiləcəyi günü gözləyir və o günü görürəm. Bizim özgə
torpağında gözümüz yoxdur, öz torpaqlarımızı qorumağa, müdafiə etməyə bəs
sözümüz nədir?!
Cənnətimiz xarabazardı. Belə də qalmaz...
|