Elmi redaktorlar amea-nın müxbir üzvləri

Hind soğanı – Ornithogalum indicum Willd. ex Schult. & Schult.f. 
 
Belə  təsəvvür  edin  ki,  evinizdə  və  yaxud  ofisinizdə  əyləĢib  iĢləyir  və  yaxud  qəzet 
oxuyursunuz.  Qəflətən baĢınızda Ģiddətli ağrılar baĢlayır, bu zaman otağınıza daxil olan hər hansı 
bir  adamdan  baĢ  ağrısını  kəsən  analgin  tableti  istəyirsiniz.  O,  isə  əllərini  yellədib  gülərək 
pəncərənizdə  çiçək  açan  bitkini  göstərib  deyir:  bitkinin  yarpağından  bir  ədəd  dərib  ovcunun 
içərisində  əzib  aldığınız  Ģirədən  ağrıyan  nahiyəyə  sürtsəniz  1-2  dəqiqə  keçdikdən  sonra  baĢınızın 
ağrısı kəsəcəkdir. 
Bu  qəribə  xüsusiyyətə  malik  olan  hind  soğanı  və  yaxud  quyruqlu  quĢsüdü  bitkisidir. 
Bitkinin latınca adının mənası «Ornitoqalum» yunanca mənası isə «ornis» (quĢ) və «qalum» (süd) 
mənasını  bildirir.  Bəzən  bu  bitkini  «Çin  və  ya  monqol  soğanı»  da 
 
dlandırırlar.  Bitkinin  bir  neçə  adla  adlandırılmasının  səbəbi  1961-ci  ildə 
SSRĠ  EA  Leninqrad  Botanika  Institutunda  becərilməsi  olmuĢdur.  

---

31 
 
Leninqrad  Botanika  Ġnstitutuna  bitki  Almaniyadan  gətirilmiĢdir.  Almaniyaya  isə  Çindən 
gətirilmiĢdir. 
Hindistan soğanı otaq bitkisidir. Ondan alınan Ģirə ilə hələ çox qədimlərdə xalq təbabətində 
bir  sıra  xəstəliklərin  müalicəsində  geniĢ  istifadə  edilmiĢdir.  Bitkinin  soğanından  alınmıĢ  Ģirədən 
radikulit,  revmatizm,  artrit  və  s.  xəstəlikləri  müalicə  edirlər.  ġirəsi  həm  də    ekzemaların,  diĢ 
ağrılarının  və  dəri  yaralarının  müalicəsində  iĢlədilir.  Hind  soğanının  tərkibində  insan  sağlamlığı 
üçün  çox  qiymətli  bioloji  aktiv  maddələr  aĢkar  edilmiĢdir.  Həmin  Ģirədən  az  miqdarda  qəbul 
etdikdə  daxili  orqanların  fəaliyyəti  güclənməyə  baĢlayacaqdır.  Bitkinin  Ģirəsindən  normadan  artıq 
istifadə edilərsə xoĢagəlməz hadisələr baĢ verə bilər. 
«QuĢsüdü»  bitkisinin  tərkibində  çoxlu  miqdarda  kolxisin,  kolxisein,  kolxamin, 
qlikoalkoloid,  kolkxozid,  tiokolxisin  və  s.  alkaloidlər  aĢkar  edilmiĢdir.  Bu  alkaloid  maddələr 
orqanizmdə  gedən  fızioloji  prosesləri  yavaĢıdır  və  hüceyrə  bölünmələrini  dayandırır.  ġirədə  olan 
alkaloidlərin  bu  keyfiyyətlərini  nəzərə  alıb  bundan  xərçəng  xəstəliyinin  müalicəsində  istifadə 
edirlər.  Hindistan  soğanının  çiçəklərinin  tərkibində  çoxlu  miqdarda  efir  yağı  olduğundan  ondan 
mikrob,  soyuqdəymə  və  vərəm  əleyhinə  istifadə  edilir.  Belə  güman  edirlər  ki,  hərgah  sizin 
otağınızın  pəncərəsində  hind  soğanı  olarsa  onda  o  sizin  soyuqdəymə  xəstəliklərinə  tutulmanız 
ehtimalını demək olar ki, sıfıra endirər, sizi bir çox xəstəliklərdən qoruyar. Soğanın tərkibində olan 
sarı  rəngli  Ģirədə  flavonoid  maddələri  aĢkar  olunmuĢdur  ki,  bu  da  damar  divarlarını 
möhkəmləndirir,  kapilyar  damarların  qırılmasının,  eləcə  də  beyinə  qansızmanın  və  orqanizmin 
digər sahələrində baĢ verən qanaxmaların qarĢısını alır. Hind soğanından müalicə məqsədləri üçün 
istifadə edən zaman çox ehtiyatlı olmaq məsləhət görülür. Bitkidən normadan artıq istifadə etdikdə 
alkaloidin təsiri nəticəsində qıcolma, tənəffüs yollarının ifliçi, qan dövranını zəiflətməklə ürək  ürək 
döyüntülərini azaldıb çox vaxt ürək dayanmalarına gətirib çıxara bilir. 
Diqqət!  Hind soğanının preparatlarından hamilə qadınların, xroniki xəstəliklərə, böyrək  və 
qara ciyər xəstəliklərinə tutulanların, uĢaqların istifadə etmələri məsləhət görülmür. 
Rusiya  EA  müxbir  üzvü  tibb  elmləri  doktoru  Y.Y.Yeliseyev  «quĢsüdündən»  müalicə 
məqsədi ilə istifadə olunmasını düzgün hesab edir. Alim tibbi təcrübələrlə sübut etmiĢdir ki, bir sıra 
xəstəliklərin  müalicəsində  elmi  təbabət  gücsüzlüyünü  göstərən  zaman  «quĢsüdündən»  istifadə 
etmək çox vacibdir. Ən əsası odur ki, preparatdan düzgün istifadə olunsun.