Elmi redaktorlar amea-nın müxbir üzvləri

Gavalıdan sousun (şirənin) hazırlanması. 25 ədəd saf gavalı, 100 q Ģəkər, 3/4 hissə çaxır, 
1/2  xörək  qaĢığı  kartof  unu  götürün.  Gavalını  qazana  töküb  üzərinə  azca  su  əlavə  edin.  Sonra 
gavalını sürtgəcdən keçirib üzərin kartof niĢastası, zövqünüzə görə Ģəkər, çaxır əlavə edib qarıĢdırın 
və  odun  üzərinə  qoyub  qarıĢdıra-qarıĢdıra  qaynadın.  Aldığınız  sousu  kükü  və  sıyıqla  birlikdə 
süfrəyə verin. Quru gavalı meyvəsindən də sous hazırlamaq olar. 
 
 
 
Göyəm – Prunus spinosa L.  
 
Göyəm  -  Prunus  spinosa  L.  Çox  budaqlanmıĢ  kol  və  ya  3-4  m  hündürlükdə  olan  alçaq 
ağacdir.  Cavan  zoğları  sarımtıl-qonur  və  ya  qırmızımtıl  rəngli,  məxməri  tüklü  və  çılpaqdır. 
Tumurcuqları enli-yumurtavaridir. Yarpaqları ellipsvari, tərs yumurtavaridir. Çiçəkləri tək-tək və ya 
nadir  hallarda  cütdür.  Ləçəkləri  ağ  və  yaĢıl  rəngə  çalır.  Mart-may  aylarına  qədər  çiçək  açır,  iyul-
avqustda meyvə verir. 
Göyəm  Azərbaycanın  Samur-Dəvəçi  ovalığında,  Quba  rayonu  ərazisində,  Kür-Araz              
ovalıqlarında,  Alazan-Əyriçay  vadisi  ətrafında,  Kiçik  Qafqaz 
ərazisində,  Lənkəranın  dağlıq  zonalarında  yayılmıĢdır.  Göyəm 
ovalıqlardan  baĢlamıĢ  orta  dağ  qurĢaqlarına  qədər  ərazilərdə 
təsadüf edilir. Göyəm meyvələrində 6,65-7,07% Ģəkər (qlükoza və 
fruktoza),  0,8-1,7%  alma  turĢusu,  aĢı  maddələri  aĢkar  edilmiĢdir. 
Təzə  və  qurudulmuĢ  Ģəkildə  yeyilir,  Ģorabaya  qoyulur,  kompot, 
mürəbbə,  Ģərbət,  likör,  araq,  Ģirkə  hazırlanır.  ġaxta  vurduqdan 
sonra  göyəm  meyvələrinin  büzüĢdürücü  xüsusiyyətləri  azalır, 
Ģəkərin miqdarı artır, beləliklə meyvələr daha Ģirin olur. Göyəmin 
yarpaqlarında 195-200 mq%-ə qədər C vitamini tapılmıĢdır. 
Göyəm  sıx  gözəl  çiçəklərə  malik  olub  çələngi  xatırladır.  Göyəm  qiymətli  dərman  bitkisi 
hesab edilir. Onun bütün hissələri - çiçək, meyvə, cavan budaqları,  yarpaq, qabıq, kökü müalicəvi 
təsirə  malikdir.  Yazda  onun  çiçək  və  cavan  yarpaqlarını  toplayıb,  mehvuran  kölgəli  yerlərə  sərib 
qurudaraq istifadə edirlər. 

---

118 
 
Göyəmin çiçək və yarpaqları iĢlədici, sidikqovucu, ödqovucu qantəmizləyici xüsusiyyətlərə 
malikdir. 
Kök  və  kökümsovları  isə  tərqovucu,  istiliksalıcı,  meyvəsi  isə  büzüĢdürücü  xüsusiyyətlərə 
malikdir.