Elmi redaktorlar amea-nın müxbir üzvləri

Qızılsəbət – Solidago virgaruea L.  
 
S.virgaurea  L.  gövdəsi  düzduran,  aĢağı  hissəsindən  çılpaq,  yuxarı  hissədən  budaqlanan, 
çoxillik  ot  bitkisidir.  Gövdənin  aĢağı  hissəsində  yerləĢən  yarpaqları  uzunsov  lansetvari, 
yuxarıdakılar  isə  enli  lansetvaridir.  Çiçəkləri  boru  və  dilĢəkilli  olub,  sarı  rəngdədir.  Səbətciyi 
uzunsov  süpürgəvari  hamaĢçiçəkdir.  Ġyul-avqust  aylarında  çiçək  açır,  avqust-  sentyabrda  meyvəsi 
yetiĢir. 
Adi  qızılsəbət  Azərbaycanın  Quba,  Lənkəran  rayonlarında 
yayılmıĢdır.  Bitkiyə  orta  dağlıq  zonalardan  baĢlamıĢ,  subalp 
sahələrə  qədər  rast  gəlmək  olar.  Qızılsəbətə  ən  çox  meĢəliklərdə, 
kolluqlarda,  dağ  çəmənliklərində,  eləcə  də  bağ  və  bostan 
sahələrində təsadüf etmək olar. 
Bitkinin botaniki adı latın sözündən götürülərək «solidare» - 
«sağlamlığını  möhkəmləndir»,  «solidum  agaere»  -  «müalicə  et, 
sağalt»  mənasını  bildiıir.  Bitkinin  adı  isə  qızılsəbət  və  ya  qızıl 
çubuq  adlanır.  Qızılsəbət  dərman  bitkisi  kimi  elmə  XVI-XVII 
əsrlərdən məlum olmuĢdur. Hal-hazırda bir sıra Avropa ölkələrində 
ondan hazırlanan preparatların köməyilə bir çox xəstəliklər müalicə olunur. 
Dərman  məqsədləri  üçün  bitkinin  yuxarı  hissəsində  yerləĢən  və  yarpaqlarla  əhatə  olunan 
budaq  və  hamaĢçiçəklərindən  istifadə  olunur.  Dərman  üçün  bitkini  çiçək  açan  zaman  toplamaq 
məsləhətdir.  Bitkini  çiçəyi  solan  zaman  topladıqda  isə  qurudulmuĢ  xammal  didilir,  dağılmağa 
baĢlayır. ToplanmıĢ xammal daimi mehvuran kölgə yerlərdə qurudulmalıdır. 
Qızılsəbət  otunun  tərkibində  efır  yağı,  flavonoidlər,  acımtıl  maddə  və  fenol  birləĢmələri 
aĢkar  edilmiĢdir.  Bitkidən  hazırlanan  cövhər,  dəmləmə,  məlhəm  və  preparatlardan  bir  sıra 
xəstəliklərdə  -  soyuqdəymədə,  sidikqovucu,  ödqovucu,  büzüĢdürücü  vasitə  kimi  istifadə  edilir. 
Bundan  baĢqa  bitkidən  hazırlanan  preparatlar  böyrək,  sidik  kisəsi  və  öd  yollarında  olan  daĢların 
əridilib  orqanizmdən  kənar  edilməsində  iĢlədilir.  Qızılsəbət  preparatlarından  istifadə  edən  zaman 
sidiyin  qələvilik  xüsusiyyətləri  artır,  bunun  nəticəsində  urat  və  oksalat  turĢuları  parçalanıb  həll 
olunaraq böyrəkdən təmizlənir. Bundan əlavə bitkinin dəmləmə və cövhərindən sidik kisəsi, prostat 
vəzinin  xroniki  iltihabı,  plevrit,  pielonefrit  və  s.  xəstəlikləri  də  müalicə  edirlər.  YaĢlı,  qoca 
adamlarda baĢ verən böyrək və sidik pozuntularının aradan qaldırılmasında, qanın təmizlənməsində 
və  s.  istifadə  edilir.  Onu  da  qeyd  etmək  lazımdır  ki,  qızılsəbətdən  uzun  müddət  istifadə  etmək 

---

266 
 
olmaz.