Elmi redaktorlar amea-nın müxbir üzvləri

Tumurcuq  və  ya  qabıqdan  qatı  məlhəmin  hazırlanması.  45  q  doğranmıĢ  xammaldan 
götürüb  0,5  litr  qaynar  suya  töküb  qaynadın.  Qaynamanı  ekstraktın  yarısına  qədər  buxarlanana 
qədər  davam  etdirib  süzün.  Sonra  aldığınız  qatı  məhluldan  gündə  3-4,  dəfə  stəkanın  1/4  hissəsi 
qədər qəbul edin.    
 
XALQ TƏBABƏTĠ ÜSULLARI ĠLƏ  
YUXUSUZLUĞUN ARADAN QALDIRILMASI 
 
Yuxusuzluq  gecə  yuxusunun  qısalması,  gec  yuxuya  getmək,  tez  oyanmaq,  gecə  ərzində 
yuxudan  tez-tez  oyanma  ilə  özünü  biruz\ə  verir.  Yuxusuzluq  zamanı  yuxu  həm  də  keyfiyyət 
baxımından pozulur, daha səthi olur, dərin yuxunun müddəti azalır.  
Yuxusuzluqla,  əsasən  nevrozlar,  bəzi  ürək-damar  və  ruhi  xəstəliklər,  neyroinfeksiyalar,  o 
cümlədən  yuxu  ilə  oyaqlıq  arasındakı  düzgün  əvəzlənməni  nizama  salan  beyin  törəmələrinin 
zədələnmələri  zamanı  rastlaĢırıq.  Sağlam  insanlarda  yuxusuzluq  fiziki  və  zehni  gərginlikdən, 
yorğunluqdan,  güclü  həyəcandan  sonra  yarana  bilər.  Yuxunun  pozulması  və  yuxusuzluq 
xəstəliklərin  simptomlarından  xəbər  verir.  Havası  təmiz  olmayan  otaqlar,  yoluxucu  xəstəliklıər, 
uzun müddətli ağrı hissləri, ailədə və ya iĢ yerində gərginlik kimi səbəblər yuxunun pozulmasına və 
yuxusuzluğa gətirib çıxarır. Normal yuxunun olmaması gələcəkdə əhvalın pisləĢməsinə, orqanizm 
müqavimətinin azalmasına və nəticədə orqanizmdə müxtəlif xəstəliklərin yaranmasına səbəb olur. 
Bunadan  əlavə  yuxusuzluq  baĢ  verdikdə  diqqət  yayınır,  əsəbilik,  nevrotik  hallar  ailədə,  dostlarla, 
eləcə də iĢ yerində münasibətlərə mənfi təsir göstərən simptomlar yaradır. Yuxusuzluğu Ģikayətlər 
əsasında  və  xəstənin  xarici  görünüĢünə;  göz  altında  ĢiĢlərə,  gözlərin  qırmızılığında,  dodaqların 
quruluğuna, süstlüyə, ruh düĢkünlüyünə görə asanlıqla müəyyən etmək olar. 
Bəs yuxusuzluğu necə aradan qaldırmaq olar? Yuxusuzluqla mübarizə aparmaq üçün bir çox 
tibbi  və  xalq  təbabəti  üsulları  mövcuddur.  Ən  vacib  üsullardan  biri  orqanizmi  oksigenlə 
zənginləĢdirməkdən  ibarətdir.  Yəqin  ki,  çoxlarınız  müĢahidə  etmisiniz  ki,  açıq  havada  gəzməklə 
daha rahat yuxuya getmək olar. Sağlam və uzun yuxu üçün aĢağıdakı qida məhsullarından istifadə 
etmək  məsləhətdir.  Bu  qida  məhsulları  əzələ  yorğunluğunu  aradan  qaldırır.  Beyin  gərginliyini 
azaldır və yuxu hormonlarının yüksək miqdarına görə sakitləĢdirici təsir göstərir. 
Banan- bu meyvəni yuxu dərmanı da adlandırmaq olar. Bananın tərkibində çoxlu miqdarda 
vitaminlər makro- və mikro elementlər aĢkar edilmiĢdir. Yatmazdan əvvəl banan yeməklə siz rahat 
yuxunuzu təmin etmiĢ olarsınınz. Melatonin və seratonindən baĢqa onun tərkibində maqnezium da 
var.  
Çobanyastığı  çayı  –  çobanyastığı  əla  sakitləĢdirici  təsirə  malikdir.  Bu  daima  gərgin  hal 
keçirən insanlar üçün ən yaxĢı sakitləĢdirici vasitə hesab edilə bilər.  Məhz buna görə çobanyastığı 

---

271 
 
yuxuqabağı çayın əsas inqrediyenti olmalıdır.  
Yuxugətirici  vasitə  kimi  yemiĢanın  çiçək  və  meyvələrindən,  qaraqınıq,  dazıotu  və  sürvə 
bitkilərinin çiçəklərindən hazırlanmıĢ çaylardan da istifadə etmək olar. 
Ġlıq  süd  –  südün  tərkibində  sakitləĢdirici  təsirə  malik  amin  turĢusu-triptofan  və  beynə 
triptofanı mənimsəməyə kömək edən kalsium elementi aĢkar edilmiĢdir.  
Kartof  –  Siz  bir  biĢmiĢ  kartofla  doymasanız  da  onun  köməyi  ilə  triptofanın  yaranmasına 
mane  olan  turĢulardan  azad  olacaqsınız.  Ən  yaxĢı  effekti  əldə  etmək  üçün  onun  üstündən  ilıq  su 
için. 
Yulaf  –  yuxu  mənbəyi  olan  malatoninlə  zəngindir,  yulaf  yarmasından  hazırlanmıĢ  yulaf 
sıyığı yuxu üçün olduqca faydalıdır.  
Badam  –  bir  ovuc  badam  triptofan  və  maqnezium  sayəsində  yalnız  yuxu  gətirməyə  deyil, 
ürəyi möhkəmləndirməyə də malikdir.  
Vanilli  albalı  içkisi  –  150-200  ml albalı Ģirəsinə  bıçağın  ucunda  1 çimdik  vanil  qarıĢdırın. 
Səhər  tezdən  və  yatmağa  yarım  saat  qalmıĢ  bu  içkədən  qəbul  edin.  Albalının  tərkibində  olan 
melatonin hormonu hipofiz vəzisinin hormonuna oxĢar olduğundan yuxu ritmini tənzimləyir, vanil 
isə skitləĢdirici rolu oynayır. 
Lavanda-çobanyastığı  çayı  –  biq  çay  qaĢığı  lavanda  çiçəyi,  bir  çay  qaĢığı  çobanyastığı 
çiçəyi,  bir  qədər  süd  və  bal  götürün.  Çiçəkləri  qarıĢdırıb  1  stəkan  qaynar  suda  10-15  dəqiqə 
dəmləyin.  Sonra  zövqünüzə  görə  süd  və  bal  əlavə  edin.  Çobanyastığı  sakitləĢdirici  təsirli 
olduğundan həyəcanlanmanı aradan qaldırır. Lavanda aromaterapiyada əsəb sistemini sakitləĢdirici 
kimi istifadə edilir, onun xoĢ ətirli iyi də həyacanlanmanın qarĢısını alır. 
Yatmazdan əvvəl isti vanna qəbul etmək yuxuya müsbət təsir göstərir. Əgər suya aromatik 
yağlar əlavə olunarsa yuxu daha da effektli olur.  
Yadda  saxlamaq  alzımdır  ki,  gərgin  zehni  iĢlə  məĢğul  olmaq  sağlam  yuxuya  mənfi  təsir 
göstərir. 
Yuxu  dərmanlarına  əl  uzatmaqdan  əvvəl  bu  sadə  qaydalara  riayət  etməklə  normallaĢdıra 
bilərsiniz.