Elşən Misir oğlu Nəsibov

-iqtisadiyyat. İ
qtisadiyyat məcmu halda sosial və ictimai təsərrüfatı əhatə 
edən ən böyük kompleksdir. Dövlətin  ölkənin resurslarından istifadə etməklə 
mövcudluğunu  təmin  edən  əsas  cəm  sahədir.  (Qeyd:  iqtisadiyyat  həm 
təsərrüfat,  həm  də  siyasət  terminidir.  Təsərrüfatda  “ölkə”,  siyasətdə  “dövlət” 
anlayışlarını  ifadə  edir).    İqtisadiyyat  konseptualdır.  Sistemlidir  və 
mexanizmlidir.  Həm  özünə,    həm  də  üst  qatına-dövlətin  strukturlarına, 
cəmiyyətə, insanlara xidmət edir. İqtisadiyyatda istehsalat əsas və baza strateji 
sahədir.  İstehsalat  ölkənin  sərvətlərindən  insan  maraqlarına  uyğun  şəkildə 
istifadəni  nəzərdə  tutur.  Burada  xammal  və  xammaldan  əldə  edilən  yeni 
məhsul  sahələri  strateji  sahələrdir.  İqtisadiyyatda  istehsalat-yeraltı  və  yerüstü 
sərvətlərin  istehsalı  və  elmtutumu  strateji  sahələrin  tərkibini  əhatə  edir. 
İ
stehsalı hərəkətə gətirən istehsalçı ilə obyekti bağlayan vasitə isə maliyyədir. 
Pul əsasən əmək dəyəri ilə (sərf olunan əmək vaxtı enerji, tutum, yəni zamanda 
obyektə  tətbiq  olunan,    sərf  olunan    əmək  kəmiyyəti)  obyekt,  təsirə  məruz 
qalan  vasitə  arasında  nisbi  və  mütləq  uyğunluğu,  tarazlığı  yaradır.  Bu 
baxımdan  da  maliyyə  sahələri  iqtisadi  strategiyanın  əsas  tərkibindən  biridir. 
Maliyyə  sahələrində  dövlət  büdcəsi  və  fondlar  da  önəmlidir.  Bu  sahələr  də 
stratejidir.      Dövlətin  ümumilikdə  maliyyə  siyasəti  sahələri  onun  strateji 
sahələrinə aid olur. İqtisadiyyatda elmin tətbiqi və əldə olunan nailiyyətlər də 
strateji  əhəmiyyətə  malik  olur.  Məsələn,  dövlətlər  var  ki,  təbii  sərvətlərdən 
asılıdırlar.  Bir  qrup  dövlətlər  sənayenin  güclü  olmasından  qazanclar  əldə 
edirlər.  Dövlətlər də var ki, elmdən asılı olurlar. Elm daha çox qazanc gətirir. 
Elm  iqtisadiyyatı  dünya  iqtisadiyyatına  nüfuz  edir.  Təbii  ki,  bütün  istehsalat 
sahələri  elmin  qanunauyğunluğu  ilə  təşkil  olunur.  Lakin  elmin  daha  çox  güc 
gəldiyi istehsalat sahələri xüsusilə  strateji olur. Məsələn, bütün dünyanı əhatə 
edən  kommunikativ  əhəmiyyət  kəsb  edən,  dünyanı  birləşdirən  informasiya 
texnologiyaları  sahələri  müasir  zamanın  daha  çox  strateji  sahələridir.  Bu 
sahələrin  məhsullarına  bir  qayda  olaraq  bütün  dünyada  ehtiyac  duyulur. 
Dünyanın  iqtisadi,  onun  tərkibi  olan  maliyyə  vəhdəti  məhz  yeni  nəsil 
informasiya  texnologiyaları  ilə  yaranır.    Bu  texnologiyalar  infrastruktur 
ə
həmiyyətə    malik  olur.  Təkmil  informasiya  texnologiyaları  iqtisadi  sistemdə 
sürətli  və  zəngin  informasiya  ötürücülüyünü  təmin  edir.  Bu  da  özlüyündə 
iqtisadi-təsərrüfat həyatın sürətlənməsini, kompleks şəkildə daha tez inkişafını 
zəruri edir. 

---

105