En dogru şEKİlde

Telegram: @cinciva

---

Aklını 
En 
Doğru 
Şekilde Kullan 
rinden biri ile ilgili danışmak için bana gelmişti. Öğrencisi dene­
me sınavları yapıyor ve sonucu hakkında ona yalan söylüyordu. 
Öğrenciye bilmediği konulara göre ders vermeliydi ama öğrenci 
bilmediği şeyler hakkında doğruyu söyleyemiyordu ve bunun için 
para ödüyordu. 
Sonunda çocuklara akıllı olduklarını söylemek, onların daha 
aptal hissetmelerine, daha aptal davranmalarına yol açtı. İnsanlara 
olumlu etiketleri -doğuştan yetenekli, kabiliyetli, parlak zekalı- ko­
yarken amaçladığımız şeyin bu olduğunu düşünmüyorum. Onları 
zorluklara karşı mücadele ederken alacakları tattan yoksun bırakma 
niyetinde değiliz. Başarı tariflerini ellerinden almak niyetinde deği­
liz ama tehlike işte budur. 
Çalışmalarımı okumuş bir adamdan bana gelen bir mektup: 
Sayın Dr. Dweck; 
Kitabınızın o bölümünü okumak can sıkıcıydı. Okudukça 
kendi yaptıklarımı fark ediyordum. 
Doğuştan Yetenekli Çocuklar Topluluğu'nun bir üyesiydim. 
Zekamı devamlı övüyordum. Umduklarımı başaramadığım bir 
yaşamdan sonra (şu an 
49 
yaşındayım) kendimi bir göreve uy­
gun görmeyi öğreniyorum. Ayrıca başarısızlığı bir aptallık işa­
reti olarak görmemeyi de öğreniyorum. Başarısızlık, deneyim ve 
beceri eksikliğinden başka bir şey değil. Kitabınızın bu bölümü 
kendimi yeni bir aydınlıkta görmemi sağladı. 
Seth Abrams 
Olumlu etiketlerin tehlikesi budur. Bu durum için seçenekler var 
ve bu seçeneklere aile, öğretmenler ve eğitimciler hakkındaki bö­
lümde tekrar döneceğim. 
1 07 
Telegram: @cinciva

---

Dr. Carol S. Dweck 
OLUMSUZ ETİKETLER VE ÇALIŞMA ŞEKİLLERİ 
Bir zamanlar matematik ustasıydım. Lisede cebirden 
99, 
geo­
metriden 
99, 
bir 
99 
da trigonometriden almıştım. Ayrıca okulun 
matematik takımındaydım. Erkek çocuklarla Hava Kuvvetleri ye­
tenek yarışmasında yüksek sonuçlar almıştım. Yıllar boyunca Hava 
Kuvvetleri'nden yeni asker alımı ile ilgili broşürlerin evime gelme 
nedeni buydu. 
Sonra Bay Hellman öğretmenim oldu. Kızların matematik yapa­
bileceğine inanmıyordu. Notlarım düştü ve bir daha hiç matematik 
dersi almadım. 
Bay Hellman' ın fikrine neredeyse katılıyordum ama benim için 
geçerli olduğunu düşünmedim. Diğer kızlar matematikte başarılı 
olamıyorlardı. Bay Hellman, fikrin benim için de geçerli olduğunu 
düşünüyordu ve ben de sonrasında karşı koyamadım. 
Herkes olumsuz etiketlerin kötü olduğunu bilir. Sanırım bu yüz­
den bu bölümün kısa süreceğini düşünüyorsunuz. Ama kısa bir bö­
lüm değil, çünkü psikologlar olumsuz etiketlerin başarıya nasıl zarar 
verdiğini halen öğreniyorlar. 
Kimse basmakalıp düşünceye maruz kalmış grupların üyeleri 
kadar, yeteneksiz etiketinin ne demek olduğunu bilemez. Örneğin, 
Afrikalı Amerikalıların 
zeka 
düşüklüğü yaşadıklarına dair kalıplaş­
mış düşünceler vardır. Kadınların matematik ve fen bilimlerinde iyi 
olmadıklarına dair bir düşünce vardır. Bu basmakalıp düşüncelerin 
ne kadar saçma olduğunu bilip bilmediklerinden emin değilim. 
Claude Steele ve Joshua Aronson tarafından gerçekleştirilen bir 
araştırma, ırkınızı veya cinsiyetinizi belirten bir anket kutucuğunu 
işaretlemenizin bile kafanızdaki basmakalıp düşüncenin tetiğini çe­
kebileceğini ve bunun da sınav sonucunuzu düşürebileceğini göste­
rir. Sınavdan önce sizin siyah olduğunuzu veya bayan olduğunuzu 
hatırlatacak en ufak şey bile, kötü olmanız gereken o konuda sınav 
sonucunuzu etkileyebilir, hem de çok. Çalışmalarının birçoğunda 
basmakalıp düşünceler hatırlatılmadığı zaman, siyahlar ve beyazla-
1 08