Tasmali uzatmalarning geometrik va kinematik parametrlari 15.2 – rasmda tasmali uzatma sxemasi ko‘rsatilgan. Rasmda yetaklovchi tarmoq pastda, yetaklanuvchi tarmoq yuqoridagi tarmoqda joylashgan. Yetaklovchi tarmoqning aylana tezligi va yetaklanuvchi tarmoq aylana tezligi quyidagi munosabat orqali bog‘langan:
= , (15.1)
bu yerda sirpanish koeffisienti.
15.2 – rasm. Tasmali uzatma sxemasi
va tezliklar quyidagicha aniqlanadi:
(15.2)
uzatmaning uzatish nisbati:
. (15.3)
Tasmali uzatma tasma kichik shkivini qamrash burchagi :
. (15.4)
Tasmaning uzunligi
. (15.5)
Tasmaning tezligi:
.
O‘qlararo masofa:
, (15.6)
tasmaning nisbiy uzunligi
.
Tasmadagi kuch va kuchlanishlar Tasmali uzatmadagi aylana kuch:
(15.7)
Tasma tarmoqlaridagi kuchlar:
yetaklovchi tarmoqdagi:
; (15.8)
yetaklanuvchi tarmoqdagi:
; (15.9)
dastlabki taranglik kuchi;
, (15.10)
tasmadagi dastlabki taranglikdan hosil bo‘ladigan kuch, yassi tasmada , ponasimon tasmada ; – tasma eni, tasma qalinligi.
Tasmadagi maksimal kuchlanish
; (15.11)
bunda kichik shkivda tasma egilishidan hosil bo‘lgan kuchlanish; markazdan qochma kuch ta‘siridan hosil bo‘lgan kuchlanish; -tasmaning toliqishidagi chegarasi; - rezina tasmalar va charm tasmalar uchun; ip – gazlama tasmalar uchun. yetaklovchi tarmoqdagi kuchlanish. (15.8) formulani e‘tiborga olsak:
(15.12)
;
bunda egilishdagi tasmaning elastiklik moduli; charm va rezina – to‘qimali tasmalar uchun ÷ ; ip – gazlama tasmalar uchun ÷ ; tasma zichligi, ÷ ; ko‘payuvchi 10-6 ni MPa ga o‘tkazish uchun hizmat qiladi.
Tasmali uzatma valiga tushadigan kuch
(2÷3) ; (15.13)
bunda taranglik avtomatik rostlansa 2; davriy rostlansa 3 qo‘yiladi.
